Szkocki filozof, historyk i ekonomista; sceptycyzm i agnostycyzm religijny Hume'a zamknęły mu drogę do kariery uniwersyteckiej, pracował m.in. w dyplomacji; nawiązywał do ang. ® empiryzmu i utrzymywał, że jedynym źródłem poznania są wrażenia (impresje), na których podstawie powstają w umyśle ludzkim idee, występujące w określonym porządku i we wzajemnych związkach asocjacyjnych; przeprowadził słynną krytykę związku przyczynowego, wg której poszukiwanie przyczyn i skutków wykracza poza fakty, a stwierdzenie ich jest wynikiem nawyku przenoszenia dawnego doświadczenia w przyszłość; swoisty sceptycyzm poznawczy doprowadził Hume'a do ® agnostycyzmu, a subiektywne pojmowanie doświadczenia do ® fenomenalizmu; w etyce głosił pogląd, iż właściwe człowiekowi "uczucie sympatii" jest gł. czynnikiem moralnego postępowania i więzi społ.; zapoczątkował psychol. i hist. badania religii, którą uważał za konieczny wytwór psychiki ludzkiej; w ekonomii występował przeciwko merkantylizmowi, był zwolennikiem wolnego handlu; do koncepcji filozoficznych Hume'a nawiązywał ® pozytywizm , a zwł. ® empiriokrytycyzm; Traktat o naturze ludzkiej (t. 1-3 1739-40, 2 wyd. pol. t. 1-2 1963), Essays Moral and Political (t. 1-2 1741-47, pol. wybór: Eseje z dziedziny moralności i literatury 1955), Badania dotyczące rozumu ludzkiego (1748, wyd. pol. 1919, nowe 1977), History of England (t. 1-6 1754-62), Dialogi o religii naturalnej (1779, wyd. pol. 1962). S. JEDYNAK Hume, Warszawa 1974; J. SZEWCZYK Krytyka teorii przyczynowości Dawida Hume'a, Kraków 1980. MNEP PWN 2000