Właść. Samuel Langhorne Clemens, pisarz amer.; był pilotem statków na Missisipi, poszukiwaczem złota, pracował jako drukarz i dziennikarz, wiele podróżował. Popularny humorysta czerpiący z folkloru pionierskiego pogranicza, pisarz realista i satyryk o zainteresowaniach społ. i moralnych, był zwolennikiem ideałów amer. demokracji i cywilizacyjnej ekspansji, a zarazem krytykiem "pozłacanego wieku" amer. mieszczaństwa (powieść The Gilded Age 1873, z Ch.D. Warnerem); swoiście epickim obrazem kształtowania się amer. wspólnoty nar. są wspomnienia Twaina Życie na Missisipi (1883, wyd. pol. 1967) i ich fabularne rozwinięcie w powieściach dla młodzieży Przygody Tomka Sawyera (1876, wyd. pol. 1901) i Przygody Hucka (1884, wyd. pol. 1898), o bogatej warstwie obyczajowej i psychol.-wychowawczej; w fantastyczno-hist. powieściach Królewicz i żebrak (1881, wyd. pol. 1899) i Jankes na dworze króla Artura (1889, wyd. pol. 1936) wyszydzał eur. tradycje rycersko-feud.; w późnych utworach (np. Człowiek, który zdemoralizował Hadleyburg 1900, wyd. pol. w Bajeczkach dla starych dzieci 1949) dominuje pesymistyczna refleksja nad moralną stroną natury człowieka; Autobiografia (1924, wyd. pol. 1993). J. STAWIŃSKI Mark Twain, Warszawa 1963. MNEP PWN 2000