Pisarz włoski; przyjaciel F. Petrarki; autor łac. prac erudycyjnych, a także kilku powieści w języku wł. wierszem i prozą, wśród których wyróżnia się Fiammetta (1343-44, wyd. pol. 1923). Głównym dziełem Boccaccia pozostał Dekameron (1349-51, 1 wyd. ok. 1470), zbiór 100 nowel, które w ciągu 10 dni [gr. deka 'dziesięć'] opowiada grupa 10 osób; schroniły się one przed zarazą (we wstępie słynny opis dotkniętego nią miasta) w okolice Florencji; wątki nowel czerpał Boccaccio zarówno ze źródeł pisanych, jak i przekazów ustnych; ukazując życie swej epoki w całej jego bujności, opisywał często swawolne przygody erotyczne, lecz ukazanie zmysłowych ponęt świata łączył z podziwem dla sprawności umysłu ludzkiego, dla bystrej i niezawisłej inteligencji. Boccaccio stał się klasykiem prozy wł., a nowela, w nadanej przez niego strukturze # wzorem naśladowanym długo w różnych literaturach. W Polsce poszczególne wątki Dekameronu pojawiły się już w literaturze XVI w.; 1 wyd. pol. 1874-75, nowe # t. 1-2 1993. [MNEP PWN 2000] DEKAMERON (powst. 1349-1353, wyd. ok. 1470), zbiór 100 nowel Giovanniego Boccaccia o tematyce obyczajowej i polityczno-historycznej, opowiadanych przez 10 dni przez 7 pań i 3 młodzieńców florenckich podczas zarazy # stąd zaczerpnięty z greki tytuł 'dekameron', utworzony jako neologizm od deka, czyli 'dziesięć', i hemera, czyli 'dzień'. Utwór kompozycyjnie nawiązuje do Tysiąca i jednej nocy # obowiązuje taka sama ramowa budowa zbioru i charakter narracji: poszczególne opowiadania zachowują autonomię, ale są wkomponowane w całość. Motywy nowel czerpał pisarz z wielu źródeł (w tym antycznych), także z tradycji ustnej, nadając im jednak własny szlif. Głównym ich tematem jest miłość, namiętna, pełna wyrzeczeń, niekiedy groźna, wyniszczająca, czasem zaślepiona i naiwna. Człowiek narażony na kaprysy fortuny popada w tarapaty, ale czasem nadzwyczajnym zbiegiem okoliczności odwraca się od niego zły los # światem bowiem rządzi wszechwładnie przypadek. Ale to nie znaczy, że człowiek nie może przypadkowi pomóc, od czegóż ma rozum. Toteż rojno w nowelach od ludzi biorących swój los w swoje ręce, umiejętnie wykorzystujących swoją szansę, którzy potrafią nawet w złej sytuacji znaleźć rozwiązanie. O sile tych opowieści decyduje konkretność, realistyczny opis, barwność fabuły i bogactwo uchwyconych charakterów. Powstaje w ten sposób nie tylko panorama Włoch XIV w., ale wielki fresk "komedii ludzkiej". Niekiedy są to opowiadania z tezą, w których autor przeciwstawia się stanowym podziałom i przesądom. Kornel Makuszyński napisał, iż Boccaccio należy do tych pisarzy, którzy strapionemu światu dali radosny uśmiech na pociechę. Boccaccio bowiem nie moralizował, nie pouczał, poprzestając na kreśleniu ludzkich przypadłości, poprzez które prześwieca afirmacja życia, zwłaszcza miłości, i pochwała rozumu. Dekameron zyskał wielką popularność nie tylko we Włoszech. Po motywy zbioru sięgali m.in. Lodovico Ariosto, William Szekspir, Lope de Vega, Johann Wolfgang Goethe, Aleksander Puszkin i Alfred de Musset. W Polsce niektóre motywy Dekameronu przejęli pisarze renesansu. [Encyklopedia PWN - Literatura i Muzyka]