Naukowcy z Irlandii i Rosji odkryli, że Neandertalczycy prawdopodobnie wymarli wcześniej niż się powszechnie uważa. Badania, których wyniki zostały zaprezentowane w czasopiśmie PNAS Online Early Edition, przedstawiają w nowym świetle teorię, według której powiązania między Neandertalczykami a współczesnymi ludźmi istniały przez tysiące lat. Odkrycia sugerują, że interakcje między nimi nie były ani nieograniczone, ani długofalowe, a współistnienie Neandertalczyków i współczesnych ludzi trwało zaledwie kilkaset lat. Istnieje nawet możliwość, że na niektórych obszarach Neandertalczycy wymarli zanim anatomicznie współcześni ludzie wyemigrowali z Afryki.

Eksperci z University College Cork w Irlandii i Uniwersytetu Oksfordzkiego w Wlk. Brytanii we współpracy z naukowcami z Laboratorium Prehistorii w Petersburgu w Rosji przeprowadzili badania w jaskini Mezmaiskaya, która znajduje się na północno-zachodnim pogórzu Kaukazu w Rosji.

Na tym obszarze zespół odkrył skamielinę dziecka późnych Neandertalczyków z późnego paleolitu środkowego i szereg powiązanych ze sobą kości zwierzęcych. Twierdzą, że skamielina liczy sobie 39.700 lat, sugerując że Neandertalczycy nie przetrwali w jaskini dłużej.

Mówiąc krótko, dane poddają w wątpliwość żywione przez naukowców od dawna przekonania na temat Neandertalczyków i ich przetrwania. Późni Neandertalczycy nie przetrwali na północnym Kaukazie do momentu późniejszego niż 30.000 lat temu, a zatem mało prawdopodobne jest, aby Neandertalczycy i współcześni ludzi współistnieli przez jakikolwiek znaczący czas.

Bogatsi o te nowe informacje, naukowcy są przekonani o tym, że miał miejsce jeden z dwóch rozwojów wypadków: albo Neandertalczycy wymarli kiedy pojawili się współcześni ludzie, albo inne czynniki, w tym zmiana klimatu lub kurczące się zasoby, doprowadziły do ich zagłady przed przybyciem współczesnych ludzi.

Naukowcy twierdzą, że dane wymagają zrewidowania, modyfikacji i udoskonalenia, jeżeli mają wyłonić się z nich precyzyjne chronologie. Da to możliwość dokładnej oceny możliwych powiązań między wymarciem Neandertalczyków, rozprzestrzenieniem się wczesnych ludzi współczesnych i zdarzeniami klimatycznymi.

Zespół podkreśla, że wcześniejsze procesy datowania wydają się "systemowo niedoszacowywać" faktycznego wieku osadów, skamielin i artefaktów późnego paleolitu środkowego i wczesnego paleolitu górnego o około kilka tysięcy lat.

"Teraz znacznie wyraźniej widać, że Neandertalczycy i anatomicznie współcześni ludzie nie współistnieli na Kaukazie i wydaje się możliwe, że ten scenariusz dotyczy również większości regionów w Europie" - mówi dr Ron Pinhasi z University College Cork, naczelny autor raportu z badań. "Wiele z wcześniejszych danych na temat siedlisk lub stanowisk późnych Neandertalczyków w całej Europie wydaje się być problematycznych. To wynika po prostu z faktu, że powiązanie między datowanym materiałem a późnymi Neandertalczykami nie zawsze jest wyraźne, gdyż nie zawsze możemy mieć pewność, czy archeologiczne skupiska narzędzi kamiennych, takie jak mustierskie, przypisane w przypadku Europy Neandertalczykom, nie były w niektórych przypadkach tak naprawdę dziełem ludzi współczesnych. Aby znaleźć odpowiedź musimy bezpośrednio datować skamieliny Neandertalczyków i anatomicznie współczesnych ludzi".

Dr Tom Higham z Uniwersytetu Oksfordzkiego, współautor artykułu, powiedział: "Najnowsze techniki datowania umożliwiają bardzo skuteczne oczyszczanie kolagenu pozyskanego z niewielkich fragmentów skamieliny bez skażania go. Uprzednio zespoły badawcze podawały wcześniejsze daty, o których wiemy, że nie były do końca wiarygodne, gdyż prawdopodobnie skamieliny były zanieczyszczone bardziej współczesnymi cząstkami. Najnowsze dowody uzyskane na podstawie datowania rzucają więcej światła na okres wymarcia Neandertalczyków w tym kluczowym regionie, który jest postrzegany powszechnie jako rozdroże dla ruchu współczesnych ludzi w kierunku rozleglejszych równin rosyjskich. Wymarcie Neandertalczyków jest zatem, w naszym przekonaniu, wskaźnikiem tego, kiedy to miało miejsce po raz pierwszy".

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Pinhasi, R., et al. (2011) Revised age of late Neanderthal occupation and the end of the Middle Paleolithic in the northern Caucasus. PNAS Online Early Edition, publikacja z dnia 9 maja. DOI: 10.1073/pnas.1018938108.