Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) pełnią niezwykle istotną rolę w mechanizmach odpornościowych człowieka. Jednym z ciekawszych mechanizmów w ich arsenale są tzw. sieci NET (neutrophil extracellular traps - zewnątrzkomórkowe pułapki neutrofilowe). Pułapki takie tworzone są przez pobudzone do działania (np. przez napotkane mikroorganizmy) granulocyty, a składają się z nanizanych na nici DNA enzymów bakteriobójczych. W odpowiednich warunkach neutrofil wyrzuca ze swego wnętrza chromatynową sieć, która łapie napotkane bakterie, unieruchamia je, a następnie trawi.

Nadmierne formowanie się sieci NET postulowano jako kluczowy element  niektórych zaburzeń autoimmunologicznych, jednak dotąd trudno było o definitywne twierdzenia na tym polu, gdyż mechanizmy biochemiczne kontrolujące tworzenie się tych kompleksów, zwłaszcza w przebiegu procesów przewlekłych, nie były wystarczająco dobrze rozumiane. Nieco światła rzucają na tę kwestię badania opublikowane w najnowszym numerze "Nature Medicine", w których oceniano rolę zewnątrzkomórkowych pułapek neutrofilowych w patomechanizmach mukowiscydozy, wrodzonej przewlekłej choroby charakteryzującej się między innymi właśnie obecnością przewlekłego zapalenia z udziałem granulocytów obojętnochłonnych.

We wcześniejszych badaniach wykazano, że obecna w miejscach toczących się przewlekłych procesów zapalnych interleukina 8 (określana też jako CXCL8) stymuluję produkcję NET, istniały także podobne doniesienia o kilku innych białkach z tej samej rodziny, nie wiedziano jednak jaką drogą przenoszony jest "nakaz" wyrzucania sieci. Naukowcom z grupy V. Marcos udało się doświadczalnie wytypować konkretny typ receptora za to odpowiedzialnego- receptor CXCR2 należący do grupy receptorów związanych z białkiem G. Wykazali też, że wbrew wcześniejszym przypuszczeniom, tworzenie NET nie musi być obligatoryjnie powiązane z systemem generującym wolne rodniki tlenowe (który to system zaburzony jest w niektórych schorzeniach układu immunologicznego).

W drogach oddechowych chorych na mukowiscydozę, w nazbyt obfitym i zagęszczonym śluzie (cecha charakterystyczna schorzenia) zaobserwowano istotnie zwiększoną ilość sieci NET, co więcej, ilość ta wydatnie korelowała z pogarszaniem się funkcji oddechowych pacjentów. Eksperymenty ex vivo (prowadzone na materiale uzyskanym od chorych na mukowiscydozę) potwierdziły udział opisanego mechanizmu w tworzeniu nadmiaru NET w tej chorobie. Ponadto w badaniach in vivo na transgenicznych myszach uważanych za model ludzkiej mukowiscydozy ((R) ENaC-Tg mice) udało się poprawić wydolność oddechową zwierząt poprzez podanie inhibitorów receptora CXCR2 bezpośrednio do dróg oddechowych, nie upośledzając jednocześnie odporności na infekcje szczególnie częste przy opisywanym schorzeniu (co może mieć miejsce po podaniu substancji ogólnoustrojowo). Jako że mukowiscydoza należy do najczęstszych chorób genetycznych człowieka, a jej leczenie jest na dłuższą metę mało skuteczne (jedynie objawowe) i dość kosztowne, wszelkie nowe informacje o możliwościach modyfikacji jej przebiegu mogą przynieść wiele nie tylko poznawczych, ale i czysto praktycznych korzyści.

[Paulina Łopatniuk]

Czytaj więcej:
Oryginalny artykuł
Dodatkowe opracowanie
Abstrakt