Wyniki badań prowadzonych pod auspicjami amerykańskich Narodowych Instytutów Zdrowia (NIH) jednoznacznie wskazują, że podwyższone ryzyko zachorowania na raka tarczycy u osób, które w dzieciństwie i w okresie adolescencji były narażone na kontakt z radioaktywnym opadem, powstałym po awarii w elektrowni w Czarnobylu, nadal się utrzymuje.

Jak twierdzą naukowcy, niemal w ćwierć wieku po katastrofie w elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie kontakt z radioaktywnym izotopem jodu I-131, pochodzącym z opadu radioaktywnego, nadal może być odpowiedzialny za występowanie raka tarczycy u ludzi, którzy żyli w rejonie Czarnobyla i byli wówczas w wieku dziecięcym lub w wieku dojrzewania.

Międzynarodowy zespół naukowców pracujący pod kierunkiem amerykańskiego Narodowego Instytutu Raka (National Cancer Institute, NCI), części NIH, ustalił, że istnieje istotna zależność między otrzymaną dawką promieniotwórczego izotopu jodu a skutkami zdrowotnymi. Przyjęcie większej dawki promieniowania, pochodzącego z I-131, prowadzi do podwyższonego ryzyka zachorowania na raka tarczycy. Co więcej, wygląda na to, że ryzyko to utrzymuje się - jak dotąd - na stałym poziomie, mimo upływu czasu.

Artykuł na ten temat, który prezentuje wyniki pierwszych badań prospektywnych nad związkiem wielkości dawki radioaktywnego izotopu jodu I-131, otrzymanej przez dzieci i nastolatki żyjące w rejonie Czarnobyla, a ryzykiem zachorowania na raka tarczycy został opublikowany w dniu 17 marca 2011 na łamach Environmental Health Perspectives.

"Te badania pod wieloma istotnymi względami różnią się od innych badań prowadzonych nad efektem katastrofy w Czarnobylu. Po pierwsze, wykorzystaliśmy dane na temat otrzymanej dawki promieniowania z I-131 uzyskane na podstawie pomiaru radioaktywności tarczycy każdej osoby badanej, który przeprowadzono w ciągu dwóch miesięcy od wypadku" - wyjaśnia dr Alina Brenner z NCI's Radiation Epidemiology Branch. "Pod drugie, diagnozowaliśmy raka tarczycy wykorzystując wystandaryzowane metody. Każda osoba z kohorty objętej badaniami została przebadana, niezależnie od otrzymanej dawki promieniowania".

Szeroko zakrojone badania objęły kohortę 12,5 tysiąca osób badanych, które w momencie katastrofy w Czarnobylu, to jest 26 kwietnia 1986 roku, nie miały jeszcze 18 lat i mieszkały w tym czasie na terenie jednego z trzech ukraińskich obwodów - czernichowskiego, żytomierskiego lub kijowskiego.

Poziom radioaktywności tarczycy został u każdej osoby badanej zmierzony w ciągu dwóch miesięcy od katastrofy w siłowni nuklearnej i został wykorzystany do oszacowania dawki wchłoniętego przez tarczycę radioaktywnego jodu I-131.

Osoby badane przechodziły badania przesiewowe w kierunku wykrywania raka tarczycy co najmniej cztery razy w ciągu 10 lat, przy czym pierwsze badania przesiewowe przeprowadzano u nich dopiero w 14 do 12 lat po katastrofie.

Standardowe badania przesiewowe obejmowały badanie palpacyjne, przeprowadzane w celu wykrycia ewentualnych guzów gruczołu tarczowego, badanie ultrasonograficzne, niezależne badanie kliniczne i badanie tarczycy przeprowadzane przez endokrynologa.

Osoby badane były również proszone o udzielenie odpowiedzi na kilka kwestionariuszy, skonstruowanych w ten sposób, by pomóc w oszacowaniu wielkości otrzymanej dawki promieniowania. Pytania dotyczyły miejsca zamieszkania i historii jego zmian, wielkości konsumpcji mleka, tego, czy osoby badane w ciągu dwóch miesięcy od katastrofy otrzymały profilaktyczną dawkę nieradioaktywnego jodu (by obniżyć ilość radioaktywnego jodu absorbowanego przez tarczycę).

Osoby badane, u których podejrzewano raka tarczycy, kierowano na biopsję w celu poddania komórek badaniu mikroskopowemu. W przypadkach uzasadnionych kierowano osoby badane na zabieg chirurgiczny. W sumie raka tarczycy rozpoznano u 65 osób biorących udział w badaniach.

Naukowcy obliczyli również, jakie jest ryzyko wystąpienia raka tarczycy w zależności od wielkości dawki energii pochodzącej z promieniowania z I-131, zabsorbowanej przez tarczycę osoby badanej i wyrażonej w grejach. Jeden grej jest w układzie SI miarą pochłoniętej energii promieniowania (1 Gy = 1 J energii promienistej pochłoniętej przez 1 kg masy ciała). Okazało się, że każdy dodatkowy grej pochłoniętej energii promienistej oznacza dwukrotny wzrost ryzyka zachorowania na raka tarczycy.

Niestety, naukowcom nie udało się znaleźć dowodów na to, że ryzyko zachorowania na raka tarczycy u osób badanych spada wraz z upływem czasu. Dotyczy to w każdym razie okresu, który obejmowały prowadzone badania.

Jednakże inne wcześniejsze analizy zapadalności na raka u osób, które przeżyły eksplozję bomby atomowej, i osób, które zostały napromieniowane w wyniku zabiegów medycznych, wskazują, że ryzyko zachorowania na raka zaczyna spadać po około trzydziestu latach od momentu narażenia na promieniowanie radioaktywne, choć jest nadal podwyższone nawet po czterdziestu latach.

Naukowcy są przekonani, że dalsze monitorowanie stanu zdrowia osób badanych jest niezbędne w celu ustalenia, w którym momencie pojawia się istotny spadek ryzyka zachorowania.

[Tłum./oprac. C. O. Reless]

Źródło: Higher cancer risk continues after Chernobyl

Referencje dokumentu: Brenner AV, Tronko MD, Hatch M, Bogdanova TI, Oliynik VA, Lubin JH, Zablotska LB, Tereschenko VP, McConnell RJ, Zamotaeva GA, O'Kane P, Bouville AC, Chaykovskaya LV, Greenebaum E, Paster IP, Shpak VM, Ron E. I-131 Dose-Response for Incident Thyroid Cancers in Ukraine Related to the Chernobyl Accident. Mar 17, 2011, EHP, Vol. 119.

Dalsze informacje: The Chernobyl Accident: 25 Years of Study