W UE odnotowuje się około miliona przypadków udaru mózgu rocznie, które są drugą pod względem częstotliwości przyczyną zgonów na świecie po schorzeniach kardiologicznych. Dane unijne wskazują, że około 25% mężczyzn i 20% kobiet w wieku od 85 lat dozna udaru mózgu. Mimo śmiercionośnego charakteru udaru, wywoływanego przez zakłócenia w dopływie krwi do mózgu, które prowadzą do szybkiej utraty funkcji mózgu, naukowcy są przekonani, że udoskonalone terapie mogą poprawić wskaźnik przeżywalności chorych. W ramach dwóch projektów finansowanych ze środków unijnych prowadzone są obecnie badania, które mają dać tysiącom pacjentów nadzieję i zapewnić im życie po zdiagnozowaniu udaru mózgu.

Projekty EUSTROKE i ARISE zgromadziły naukowców, klinicystów i przedstawicieli małych przedsiębiorstw, którzy prowadzą nowatorskie badania i opracowują obiecujące, nowe terapie. Obydwa projekty, EUSTROKE (Europejska sieć badań nad udarem) i ARISE (Rekonwalescencja po udarze), zostały dofinansowane na kwoty odpowiednio 10 mln EUR i 11 mln EUR z tematu "Zdrowie" Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE.

Konsorcjum EUSTROKE, którego pracami kieruje Uniwersytet w Heidelbergu, Niemcy, analizuje sposoby pogłębiania naszej wiedzy o układzie nerwowo-naczyniowym, aby zapewnić lepszą profilaktykę i leczenie udaru mózgu. Natomiast zespół ARISE opracowuje i testuje nowe metody leczenia ukierunkowanego na pobudzenie naprawy utraconej funkcji. Pozytywne wyniki mogą przynieść ulgę i nadzieję chorym po udarze mózgu.

"Od samego początku Komisja Europejska zachęcała nas do ścisłej współpracy" - mówi kierownik konsorcjum EUSTROKE, profesor Stephen Meairs z Wydziału Neurologii Uniwersytetu w Heidelbergu, Niemcy. "Najpierw utworzyliśmy wspólne platformy do prowadzenia testów klinicznych i szkolenia młodych naukowców. Postanowiliśmy stosować te same modele udaru i metody oraz wymieniać się postępami w obrazowaniu. Ostateczna forma współpracy oparła się jednak na całkowitym połączeniu dwóch konsorcjów w Europejską Sieć ds. Udaru Mózgu (ang. European Stroke Network, ESN). Dzięki temu możemy optymalnie wykorzystywać zasoby unijne i gromadzić najlepszych specjalistów w dziedzinie badań nad udarem mózgu, by pokonać tę wyniszczającą chorobę".

Dzięki wspólnej pracy grupie ESN udało się dokonać wielu przełomów. Przykładem jest opracowanie nowych koncepcji leczenia obrzmienia mózgu po udarze. Naukowcy z ESN przekonali się, że poprawa środowiska leczenia może złagodzić następstwa udaru mózgu.

To może być osiągalne, kiedy chorzy grają w różne gry lub angażują się w inne rodzaje aktywności na etapie rekonwalescencji. Naukowcy z ESN zastosowali najnowsze techniki obrazowania, aby zaprezentować, jak różne rodzaje aktywności mogą generować nowe połączenia w mózgu.

Grupa opracowuje również nowatorskie metody rozbijania skrzepów krwi w naczyniach mózgu za pomocą energii akustycznej, doskonaląc w ten sposób leczenie ostrego udaru. Naukowcy analizują również zaawansowaną immunoterapię, aby zapobiegać opóźnionym skutkom neurotoksycznym trombolitycznego tkankowego aktywatora plazminogenu (tPA). Ocena roli zapalenia w udarze mózgu pozwoliła im również stwierdzić, że przewlekła infekcja ogólnoustrojowa zwiększa ischemię i uszkodzenie bariery krew-mózg, co prowadzi z kolei do przewlekłego zapalenia naczyniowo-mózgowego.

"Rozmaite skutki udaru i następująca po nich reorganizacja oraz naprawa mózgu są wysoce złożone" - stwierdza koordynator projektu ARISE, profesor Ulrich Dirnagl z Wydziału Neurologii i Neurologii Doświadczalnej oraz z Berlińskie Centrum Badań nad Udarem Mózgu (CSB) przy Uniwersytecie Medycznym Charité w Niemczech. "Opracowanie skutecznych strategii ochrony mózgu i jego naprawy wymaga podjęcia wspólnego działania przez ekspertów specjalizujących się w neurologii ogólnej, biologii naczyniowej, neuroimmunologii, neuroochronie, neuroregeneracji, kontrolowanym uwalnianiu leków i klinicznej neurologii udaru mózgu".

Wypowiadając się na temat prac ESN, profesor Meairs stwierdził: "Udar mózgu potrafi być wyniszczający. I nie istnieje po prostu nic innego, co pochłaniałoby tyle miliardów euro na opiekę. Udar to główna przyczyna upośledzenia, a sprawy przybierają coraz gorszy obrót. Mamy więc bardzo dobre powody, by mierzyć się z tym problemem".

Źródło: CORDIS. © Unia Europejska.