Tycho Brahe jest powszechnie uznawany za pioniera współczesnej astronomii, a jego skrupulatne obserwacje nieba zrewolucjonizowały naszą wiedzę o wszechświecie. Był również arystokratą, który poślubił plebejuszkę i nosił srebrną protezę nosa, po tym jak jego prawdziwy nos został odcięty w czasie pojedynku rzekomo o to, kto jest najlepszym matematykiem. Zmarł w czeskiej Pradze w 1601 r. w wieku 54 lat i został pochowany w praskiej katedrze Tyn.

Ostatnio czesko-duński zespół naukowców przeprowadził ekshumację ciała Tycho Brahe'a podejmując próbę lepszego poznania zarówno jego życia, jak i powodu śmierci, którą przypisuje się zatruciu rtęcią. Nie po raz pierwszy zakłócany jest spoczynek szczątków astronoma, bowiem pierwsza ekshumacja miała miejsce w 1901 r.

"Przy okazji ostatniego otwarcia grobu w 1901 r. sporządzono jedynie fizyczny opis szczątków. To ponad 100-letnie podsumowanie zostanie teraz uzupełnione o serię analiz wykonanych za pomocą nowoczesnej technologii umożliwiającej nam zastosowanie zróżnicowanych i często skomplikowanych metod" - wyjaśnia profesor Jens Vellev z Uniwersytetu w Aarhus, Dania.

Profesor Vellev kieruje grupą archeologów, antropologów medycznych, lekarzy, chemików, konserwatorów tkanin i antykwariuszy. Wspólnie zespół przeprowadza różnorodne testy na ciele Brahe'a, w tym skanowanie CT (tomografię komputerową), testy DNA (kwasu dezoksyrybonukleinowego) oraz analizę PIXE (emisja promieniowania X wzbudzanego cząstkami). Zespół jest również zainteresowany wzorzystym, jedwabnym garniturem Brahe'a. "Mamy nadzieję, że zachowało się wystarczająco wiele fragmentów w grobowcu, aby umożliwić nam odtworzenie całego stroju" - mówi profesor Vellev przed ekshumacją.

Astronom zostanie ponownie pochowany dnia 19 listopada w czasie ceremonii w katedrze. Naukowcy zamierzają ogłosić raport prezentujący ich odkrycia w 2011 r.

Tycho Brahe urodził się w arystokratycznej rodzinie w 1546 r. w Scanii, która była wówczas częścią Danii, a obecnie jest prowincją Szwecji. Podjął studia retoryki i filozofii na Uniwersytecie Kopenhaskim w wieku zaledwie 13 lat. Kilka lat później, w czasie studiów w Lipsku w Niemczech, rozpoczął karierę astronoma i szybko zauważył, że istniejące obserwacje nieba są dosyć nieścisłe. Zabrał się zatem do opracowywania własnych metod i instrumentów, aby prowadzić dokładniejsze obserwacje położenia ciał niebieskich.

W 1570 r. wrócił do Scanii. W owym czasie uważano, że wszechświat się nie zmienia. Obserwacje nowej gwiazdy w konstelacji Kasjopei, jakie przeprowadził Brahe w 1572 r., wymusiły zrewidowanie tego poglądu. Książka pt. "De Stella Nova", która szczegółowo opisywała owe obserwacje, przyniosła mu sławę i propozycje pracy z całej Europy. Jednakże król duński przekonał go do pozostania w Danii.

Tymczasem obserwacje Brahe'a ujawniły również, że komety znajdują się dalej od Ziemi niż Księżyc, a jego dane umożliwiły później Johannesowi Keplerowi teoretyczne rozważania o tym, że orbity planet mogą być eliptyczne, a nie jak zakładano okrągłe.

W 1599 r. astronom przeniósł się do Pragi w Czechach, gdzie znajdował się dwór króla Rudolfa II, wielkiego mecenasa sztuki i nauki. Rok później dołączył do niego Johannes Kepler, co uczyniło z Pragi wiodący ośrodek astronomii.

W październiku 1601 r. Brahe zaniemógł po bankiecie, prawdopodobnie z powodu zakażenia pęcherza moczowego. Zmarł 24 października i został pochowany w katedrze Tyn. Przyczyna jego śmierci stała się na przestrzeni lat źródłem wielu spekulacji. Analizy jego włosów wykazały wysokie stężenia rtęci. Niemniej nie ma pewności czy astronom został otruty, czy też rozmyślnie zażywał leki zawierające rtęć, aby wyleczyć zakażenie. Według innej teorii był narażony na działanie rtęci w czasie niezliczonych doświadczeń chemicznych.

Zdaniem profesora Finna Olesena z Uniwersytetu w Aarhus znaczenie Tycho Brahe'a dla nauki nie pozostawia cienia wątpliwości. Jak pisze: "Jako naukowiec postrzegam Tycho Brahe'a jako osobę, która wniosła kluczowy wkład w rozkwit wiedzy naukowej i badań w epoce Renesansu, a także ważną postać w punkcie zwrotnym przejścia od poglądów z czasów antycznych do współczesnego rozumienia kosmologii i przyrody."

"Otwarcie grobu będzie mieć dla mnie szczególne znaczenie jako przypomnienie spuścizny Tycho Brahe'a dla współczesności i jego roli jednego z najbardziej wybitnych Duńczyków w oryginalnych i inspirujących badaniach naukowych."

© Unia Europejska, 2005-2010

Źródło:
CORDIS
Projekt otwarcia grobowca Tycho Brahe'a
Muzeum Tycho Brahe'a