Naukowcy z Niemiec opracowali doskonalszy sposób hodowania larw pszczelich w warunkach laboratoryjnych. Ich metoda, zaprezentowana w czasopiśmie Methods in Ecology and Evolution, pomoże naukowcom rzucić światło na powód uszczuplania się populacji pszczół.

Wiadomo, że pszczoły odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu żywności ludziom, dzięki swojej znakomitej zdolności zapylania roślin uprawnych. Ich populacje kurczą się niestety i naukowcy dążą do odkrycia przyczyn tego problemu. Połączenie rozmaitych czynników, takich jak rolnicze środki chemiczne, utrata siedliska czy choroby, zmusza naukowców do rozpoczęcia wyścigu i poszukiwania rozwiązań w laboratorium.

Tutaj do akcji wkraczają naukowcy z Uniwersytetu w Würzburgu, którzy wpadli na innowacyjny pomysł, by hodować larwy pszczoły miodnej w pomieszczeniu z czterema ścianami, co umożliwi ustalenie powodu wymierania pszczół. Stosowane laboratoryjne metody hodowli są nijakie, bowiem polegają na "przeszczepianiu", gdzie małe larwy pszczele w pierwszym stadium instar (około 1 milimetra długości) są zbierane za pomocą szczotek, piór lub igieł. Wraz ze wzrostem presji na zbieranie informacji rośnie stres mechaniczny, doprowadzając do umieralności malutkich larw.

"Aby utrzymać niezbędną usługę ekosystemową, jaką jest zapylanie, potrzebne są nowe postępy metodologiczne w badaniach nad pierwotnymi czynnikami obserwowanej na całym świecie utraty pszczół" - twierdzą autorzy badań. "W szczególności potrzebne są rzetelne metody laboratoryjne do oceny negatywnego oddziaływania na miot pszczół. Ponadto, ze statystycznego punktu widzenia, należy brać pod uwagę wspólne pochodzenie testowanych osobników przy analizie danych ekotoksykologicznych".

Naukowcy przyjęli metodę zbierania larw pszczoły miodnej bez przeszczepiania, co wykluczyło bezpośredni kontakt z larwami. Zespół umożliwił królowym pszczół miodnych składać jajeczka bezpośrednio na plastrach z tworzywa sztucznego o wielkości mniej więcej pudełka cygar, aby zapewnić bezpieczeństwo larw. Zawodowi hodowcy królowych pszczół miodnych wykorzystują plastikowe plastry i naukowcy zdali sobie sprawę, że ułatwiają one hodowanie larw oraz zagwarantowanie pozytywnych wyników.

"Sztuczny plaster ma sześciokątny układ i 110 otworów o wymiarach komórek woskowych" - wyjaśnia Harmen Hendriksma, naczelny autor artykułu. "Królowa składa swoje jajeczka bezpośrednio do tych małych, plastikowych komórek. Dzięki temu, że każda komórka jest wyposażona w mały plastikowy kubeczek, możemy zbierać larwy bez dotykania ich".

Dr Hendriksma zdecydował się na wykorzystanie plastikowego plastra woskowego w laboratorium po tym jak pracował w holenderskim laboratorium, które produkuje miód do celów leczniczych.

"Jak wiele osób, jestem nieco leniwy i chciałem znaleźć szybszy i łatwiejszy sposób na hodowanie pszczół w laboratorium" - stwierdza. "Kiedy wypróbowałem system plastikowych plastrów woskowych okazało się, że sprawdza się po prostu znakomicie".

Dzięki zastosowaniu przez zespół plastikowych plastrów pszczelich wskaźnik przetrwania larw wyniósł 97%, co pozwoliło z powodzeniem zebrać ponad 1.000 larw w 90 minut.

Ta ostatnia technika może również podnieść jakość badań nad pszczołami, przede wszystkim dlatego, że wyniki uzyskiwane w różnych laboratoriach będą bardziej ze sobą porównywalne. Wyniki badań wskazują również, że wykorzystywanie podejść statystycznych stosowanych w innych obszarach ekologii może zapewnić naukowcom badającym pszczoły wsparcie, jakiego potrzebują, aby przeprowadzać lepsze analizy.

"Badania nad pszczołami to jak wyścig zbrojeń, w którym naukowcy starają się dotrzymać tempa w monitorowaniu pojawiających się, nowych zagrożeń dla pszczół" - mówi dr Hendriksma. "Zważywszy na fakt, że tak wiele czynników - takich jak zanieczyszczenie środowiska, nowe pestycydy rolne, choroby pszczół, zmieniające się siedliska i geny pszczół - może mieć swój udział w utracie pszczół, potrzebujemy lepszych sposobów na analizę naszych wyników".

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Hendriksma. H.P., et al. (2011) Honey bee risk assessment: New approaches for in vitro larvae rearing and data analyses. Methods in Ecology and Evolution, publikacja internetowa z dnia 22 marca. DOI: 10.1111/j.2041-210X.2011.00099.x.