Jak rozpisać przetarg na usługę, technologię lub zakup sprzętu, które jeszcze nie istnieją? Taki problem pętał instytucje publiczne, które zobowiązane są do przestrzegania Prawa Zamówień Publicznych. Naprzeciw temu wychodzi Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, które ogłosiło pierwszy w Polsce nabór potrzeb badań naukowych i prac rozwojowych, które zostaną przeprowadzone w trybie zamówień przedkomercyjnych. To nowy tryb zamówień, polegający na pozyskaniu innowacyjnych, niedostępnych wcześniej na rynku produktów i usług. Na realizację pilotażowego przedsięwzięcia Centrum przygotowało 50 mln zł.

Wspieranie działalności innowacyjnej to obecnie jeden z kluczowych kierunków polityki Unii Europejskiej, zawarty m.in. w Strategii Europa 2020. Viviane Reding, komisarz UE ogłosiła, że Europa musi stworzyć środowisko biznesowe, które zachęci do szybkiego przekształcenia rezultatów prac badawczo-rozwojowych w innowacje. A jednym z kilku głównych instrumentów wspierania przez władze publiczne wzrostu innowacyjności gospodarki uznawane są obecnie zamówienia publiczne. Jednakże słabością zamówień publicznych w ich standardowej formule jest fakt, iż nie są w stanie wykreować zapotrzebowania na nowe produkty czy usługi, nieistniejące jeszcze na rynku. Odpowiedzią na ten problem są zamówienia przedkomercyjne (PCP - "pre-commercial procurement") - koncepcja opracowana przez Komisję Europejską po to, by dać publicznym zamawiającym szansę angażowania się w poszukiwanie nowatorskich rozwiązań bez konieczności ponoszenia pełnego ryzyka za rezultaty podjętych inicjatyw. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju jest pierwszą instytucją w Polsce, która skorzysta z tego rewolucyjnego mechanizmu.

- Administracja publiczna musi być innowacyjna, podobnie jak nauka, przemysł i usługi. Powinna przewidywać przyszłe zjawiska i reagować elastycznie, tego wymaga nieustannie zmieniająca się współczesna rzeczywistość. Idea tzw. "zamówień przedkomercyjnych" to zwiastun jakie będą samorządy czy instytucje centralne w przyszłości, kiedy tempo przemian technologicznych i cywilizacyjnych będzie coraz szybsze - mówi prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego - Program PCP to narzędzie, dzięki któremu słowo innowacyjność nabierze nowego, szerszego znaczenia - dodaje prof. Kudrycka.

Tryb zamówienia przedkomercyjnego (PCP) jest szczególnym podejściem do zamówień publicznych, ponieważ odnosi się on do zakupu przez sektor publiczny usług badawczo-rozwojowych, poprzedzonych rozpoznaniem potrzeby istotnego wyzwania społeczno-ekonomicznego, którego rozwiązanie za pomocą istniejących na rynku produktów nie było dotychczas możliwe. Na każdym etapie postępowania w trybie zamówienia przedkomercyjnego, zamawiający częściowo finansuje rozwijanie produktu, a jednocześnie na bieżąco kształtuje nowe technologie wspólnie z potencjalnymi wykonawcami. Istotnym elementem zamówień przedkomercyjnych jest możliwość zachowania praw własności do wytworzonej przez siebie wiedzy i technologii przez wszystkich potencjalnych wykonawców, uczestniczących w postępowaniu o udzielenie zamówienia przedkomercyjnego. Dzielone pomiędzy sektor publiczny i prywatny jest także ryzyko ewentualnego niepowodzenia rynkowego opracowanego produktu. Wszyscy uczestnicy postępowania przedkomercyjnego mogą wziąć potem udział w przetargu w trybie ustawowym.

- Jesteśmy dziś świadkami otwarcia nowej epoki dla innowacji w Polsce - drogi zamówień publicznych realizowanych przez administrację. PCP to nowy nie stosowany w Polsce mechanizm finansowania badań ukierunkowanych na potrzeby Państwa. Zamówienia przed-komercyjne uzupełniają naszą kompleksową ofertę programową, dając pionierskie narzędzie wspierania prac B+R w Polsce. Wierzę, że zebrane w pilotażu doświadczenia posłużą opracowaniu docelowych zasad PCP, które staną się mapą drogową dla podobnych działań na szeroką skalę w całym kraju - mówi dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju Krzysztof Jan Kurzydłowski.

Proces zamówienia przedkomercyjnego składa się z pięciu etapów, obejmujących określenie potrzeb zamawiającego, analizę wykonalności, przeprowadzenie postępowania, zarządzanie kontraktem z wykonawcami oraz realizację zamówienia komercyjnego. Dziś Narodowe Centrum Badań i Rozwoju otwiera nabór na propozycje potrzeb społeczno-ekonomicznych, które mogą być zrealizowane wyłącznie dzięki PCP. NCBR dokona wyboru jednej potrzeby, zapewniając finansowanie oraz wsparcie prawno-organizacyjne wszystkich etapów rozwoju produktu, będącego przedmiotem zamówienia przedkomercyjnego. Na pilotażowe przedsięwzięcie Centrum przeznaczy maksymalnie 50 mln zł.

Nabór propozycji potrwa do 19 sierpnia 2013 roku. Po przeprowadzeniu analizy wniosków Centrum uruchomi postępowanie przedkomercyjne w IV kwartale br.

[Źródło: NCBiR]