Polska chemia fizyczna łączy siły z chińską biologią medyczną i molekularną oraz biochemią. W Tianjin podpisano umowę o długofalowej współpracy między Instytutem Chemii Fizycznej PAN w Warszawie a Nankai University, jedną z najwyżej notowanych jednostek naukowych Chin.

Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk (IChF PAN) w Warszawie oficjalnie nawiązał współpracę z laboratorium State Key Laboratory of Medicinal Chemical Biology (SKLMCB), działającym przy Nankai University, jednej z najlepszych uczelni Chin. Polsko-chińska umowa, sformalizowana w Tianjin przed kamerami państwowej telewizji, to efekt wcześniejszej, kilkuletniej kooperacji naukowców z obu ośrodków. Porozumienie, podpisane przez dyrektorów instytutów: prof. Luyuana Li i prof. dr hab. Marcina Opałło, już w bliskiej przyszłości zaowocuje wspólnymi grantami i zwiększy dynamikę wymiany naukowców między obiema stronami, a IChF PAN ułatwi rozszerzenie interdyscyplinarnej aktywności naukowo-badawczej na obszar nauk biologicznych.

Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie formalnie rozpoczyna współpracę z jedną z najlepszych chińskich uczelni: Nankai University w Tianjin. Na zdjęciu moment podpisania porozumienia o kooperacji przez prof. Luyuana Li, dyrektora State Key Laboratory of Medicinal Chemical Biology przy Nankai University, oraz prof. Marcina Opałło, dyrektora IChF PAN. (Źródło: IChF PAN, Aleksander Jabłoński)

State Key Laboratory of Medicinal Chemical Biology jest jednym z dwóch prestiżowych i znakomicie finansowanych kluczowych laboratoriów państwowych przy Nankai University (drugim jest State Key Laboratory of Elemento-Organic Chemistry). Uniwersytet powstał w 1919 roku i w rankingach obejmujących ponad dwa tysiące chińskich uczelni wyższych i instytutów regularnie zajmuje miejsca w pierwszej dziesiątce. Jego najwyżej ocenianą dziedziną nauki jest właśnie chemia. Z kolei Instytut Chemii Fizycznej PAN powołano do życia w 1955 roku jako jeden z pierwszych instytutów chemicznych Polskiej Akademii Nauk. Jest to największy naukowy instytut chemiczny w Polsce, w rankingach Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego notowany w pierwszej trójce krajowych instytucji z dziedziny chemii.

"Żaden instytut aspirujący do miana nowoczesnego nie może się dziś skupiać wyłącznie na swojej, na ogół dość wąskiej, tematyce badawczej. Dlatego od dłuższego czasu jesteśmy zainteresowani wprowadzaniem chemii fizycznej w obręb biologii medycznej i molekularnej oraz biochemii. A ponieważ są to te dziedziny, w których Nankai University osiąga znakomite rezultaty, dzięki współpracy z tak renomowaną chińską uczelnią będziemy mogli skuteczniej realizować nasz strategiczny cel: przekształcenie IChF PAN w rzeczywiście interdyscyplinarną jednostkę, zdolną efektywnie rywalizować w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej ERA", mówi prof. Opałło.

"Jesteśmy głęboko przekonani, że formalne umowy zawsze powinny być osadzone na wcześniejszej współpracy, podczas której obie strony miały już okazję się zapoznać i wzajemnie ocenić zarówno swoje możliwości i zainteresowania badawcze, jak i stopień zaangażowania", dodaje prof. dr hab. Robert Hołyst (IChF PAN) i podkreśla: "W chwili podpisywania umowy mieliśmy z naszymi chińskimi parnterami ponad 10 wspólnych publikacji, w tym w tak renomowanych czasopismach jak 'Scientific Reports', należące do grupy 'Nature'. Publikacje te powstały dzięki dwóm grantom przyznanym przez stronę chińską oraz grantowi TEAM Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, w ramach którego w naszym instytucie od dłuższego czasu są już obecni utalentowani naukowcy z Chin".

"W Polsce spotkałem się z ogromną życzliwością ludzi i otwartością systemu naukowego. Zdobyłem prestiżowy grant, zrobiłem habilitację i rozwinąłem się naukowo w stronę zagadnień leżących na pograniczu chemii, fizyki i biologii. Jestem głęboko przekonany, że współpracę polsko-chińską warto promować, bo przynosi ona wymierne korzyści każdej ze stron", mówi dr hab. Sen Hou, prof. IChF PAN.

Jednym z członków polskiej delegacji w Tianjin był prof. dr hab. Maciej Wojtkowski, laureat nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (tzw. polskiego nobla), przyznanej za badania nad zaawansowanymi metodami obrazowania optycznego. Prof. Wojtkowski od ponad pół roku zajmuje się rozwijaniem w IChF PAN nowej, interdyscyplinarnej jednostki: Zakładu Chemii Fizycznej Układów Biologicznych.

"Na uniwersytecie Nankai w Tianjin działa wiele grup zajmujących się zagadnieniami interesującymi z naszego punktu widzenia. Pracuje się tu m.in. nad materiałami hydrożelowymi o ciekawych właściowościach optycznych. Sądzimy, że substancje tego typu mogą się okazać przydatne np. w rozwijanych przez nas technikach przyżyciowego obrazowania biologicznego mózgów małych gryzoni, a potencjalnie nawet mózgu człowieka", mówi prof. Wojtkowski.

Prof. Wojtkowski kieruje Zakładem Chemii Fizycznej Układów Biologicznych jako zwycięzca międzynarodowego konkursu zorganizowanego w ramach europejskiego grantu ERA Chairs. Grant, przyznany IChF PAN jako jednej z zaledwie trzech instytucji naukowych w Polsce, ma wartość 2,4 mln euro i jest częścią Horyzontu 2020, największego europejskiego programu finansowania badań naukowych i innowacji, o budżecie wynoszącym niemal 80 mld euro. Dalekosiężnym celem grantów ERA Chairs jest podniesienie poziomu konkurencyjności jednostek naukowych o dużym potencjale do pułapu umożliwiającego skuteczną rywalizację z czołowymi ośrodkami badawczymi Europy i świata.

Obszerny wywiad z prof. dr. hab. Maciejem Wojtkowskim, dotyczący m.in. interdyscyplinarnej tematyki prac badawczych Zakładu Chemii Fizycznej Układów Biologicznych IChF PAN