Wyniki ogólnoeuropejskiego sondażu wskazują na społeczne poparcie dla wprowadzanych w sposób odpowiedzialny innowacji w dziedzinie biologii i biotechnologii

Przeprowadzone ostatnio przez Eurobarometr badanie w sprawie biologii i biotechnologii wykazało, że Europejczycy są nastawieni pozytywnie do biotechnologii. 53 proc. respondentów jest przekonanych, że biotechnologia przyniesie korzystne zmiany w przyszłości, a tylko 20 proc. uważa, że będą to zmiany negatywne. Badanie ujawnia również poważne braki w wiedzy, wskazując tym samym, że konieczna jest jej popularyzacja w tej dziedzinie: większość respondentów nigdy nie słyszała o niektórych obszarach ujętych w badaniu, takich jak nanotechnologia (nigdy o niej nie słyszało 55 proc. respondentów), biobanki (67 proc.) oraz biologia syntetyczna (83 proc.), natomiast w odniesieniu do niektórych innych obszarów, takich jak żywność zmodyfikowana genetycznie, nadal przeważa nastawienie sceptyczne i nieufność. Przeprowadzone w lutym 2010 r. badanie Eurobarometru jest siódmym z kolei w tej serii, licząc od 1991 r., i opiera się na reprezentatywnych próbach z 32 państw europejskich.

Komisarz do spraw badań, innowacji i nauki, Máire Geoghegan-Quinn, podsumowuje: "To badanie przekazuje nam trzy ważne informacje. Po pierwsze, Europejczycy w większości są nastawieni dosyć pozytywnie do biotechnologii, chociaż do pewnych jej aspektów nadal odnoszą się nieufnie. Po drugie, wielu ludzi odczuwa brak podstawowych informacji na temat ważnych kwestii związanych z biotechnologią. Jest to dla nas poważne wyzwanie w zakresie komunikacji społecznej. Mam zamiar podjąć działania w tej sprawie i zachęcam wszystkie zainteresowane strony do tego samego. Po trzecie, wszelkie decyzje dotyczące biotechnologii powinny być podejmowane w oparciu o rzetelne badania naukowe oraz odpowiednio uwzględniać czynniki etyczne, zdrowotne i środowiskowe: nie możemy dać się ponieść emocjom czy krótkoterminowym względom handlowym. Biotechnologia może w dużym stopniu przyczynić się do realizacji naszych celów wynikających ze strategii Europa 2020 a dotyczących zrównoważonego rozwoju oraz poprawy ochrony zdrowia i podniesienia jakości życia, pozostanie zatem nadal jednym z kluczowych obszarów badań naukowych prowadzonych w ramach programów ramowych UE."

Przy poprzednim badaniu Eurobarometru dotyczącym biotechnologii ankietę opracowała i jej wyniki przeanalizowała grupa niezależnych ekspertów w dziedzinie socjologii, kierowana prze London School of Economics. W ich opinii, społeczeństwo nie odrzuca dążenia do wprowadzania innowacji. W perspektywie ogólnej Europejczycy są nastawieni przychylnie do innowacji wprowadzanych w sposób odpowiedzialny z zapewnieniem odpowiednich przepisów regulujących rynek i pragną uczestniczyć w procesie podejmowania decyzji w zakresie nowych technologii, jeżeli dotyczą one wartości społecznych. Jednocześnie, w porównaniu z rokiem 2005, wzrósł poziom społecznego zaufania do większości spośród głównych zainteresowanych stron, w tym do lekarzy, naukowców, UE, rządów krajowych i sektorów przemysłu: wzrosła wiara, że strony te są w stanie podejmować słuszne decyzje w zakresie biotechnologii (zob. tabelę 9 w sprawozdaniu). Z każdym rokiem rośnie znaczenie aspektów związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Spośród 53 proc. respondentów nastawionych pozytywnie do biotechnologii (rys. 2 w sprawozdaniu) najbardziej pozytywnie zareagowali obywatele Estonii (77 proc.), Szwecji (72 proc.) i Finlandii (69 proc.).Jedynym państwem członkowskim, w którym przekonanych o negatywnych skutkach biotechnologii było więcej niż optymistów była Austria - odpowiednio 41 i 35 proc.

W całej UE przeważało pozytywne nastawienie do biopaliw. 72 proc. respondentów poparło produkcję biopaliw z roślin, a 83 proc. produkcję biopaliw z substancji niejadalnych (rys. 7 w sprawozdaniu).

Z ogromnym poparciem spotkały się medyczne zastosowania biotechnologii, pod warunkiem objęcia ich ścisłą regulacją (rys. 21). 63 proc. respondentów popiera badania nad embrionalnymi komórkami macierzystymi, w porównaniu do 59 proc. w 2005 r. 69 proc. warunkowo poparło inne badania nad komórkami macierzystymi (wzrost z 65 proc.), a 63 proc. popiera terapię genową w porównaniu do 54-procentowego poparcia wyrażonego pięć lat temu. Kolejne 15 - 18 proc. było gotowych zaakceptować wyżej wymienione zastosowania w szczególnych okolicznościach. Najwięcej poparcia dla tego rodzaju zastosowań wyrazili respondenci z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Danii.

Zdecydowana większość Europejczyków (61 proc. w porównaniu do 57 proc. w 2005 r.) jest przeciwna żywności zmodyfikowanej genetycznie (rys. 13). Jako powody respondenci podają względy bezpieczeństwa, brak odczuwalnych korzyści i ogólne zaniepokojenie. Odnotowano jednak ostrożne poparcie dla mniej inwazyjnych rozwiązań technologicznych nowej generacji w zakresie żywności zmodyfikowanej genetycznie, jak np. wprowadzanie genów jabłoni dzikiej do odmian jabłoni domowej. Dla tego rodzaju rozwiązań poparcie wyraziło 46 proc. respondentów, sprzeciw zaś wobec nich - 38 proc. (rys. 18).

Nadal duży sprzeciw wzbudza klonowanie zwierząt w celu produkcji żywności. Jedynie 18 proc. respondentów wyraża poparcie dla tego rodzaju praktyk.

Badanie przeprowadzone przez Eurobarometr jest częścią projektu badawczego Sensitive Technologies and European Public Ethics STEPE (Technologie wrażliwe a europejska etyka społeczna), finansowanego ze środków programu "Nauka w społeczeństwie" w ramach siódmego programu ramowego WE w zakresie badań i rozwoju technologicznego. Opinie wyrażone w sprawozdaniu socjologów są poglądami jego autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Komisji.

© Unia Europejska, 1995-2010

Źródło:
EUROPA
Sprawozdanie z badań wraz z podsumowaniem (w języku angielskim)
Część raportu dotycząca Polski (w języku angielskim)