1. Promieniowanie Czerenkowa w reaktorze Maria. Fot. A. Rumińska, Wikimedia

Jedyny czynny reaktor jądrowy "Maria" znajduje się na terenie NCBJ w Świerku pod Warszawą. Zbudowany przez polskich naukowców i inżynierów obiekt o mocy 30 MW (co plasuje go na piątym miejscu w Europie) i wysokiej gęstości strumienia neutronów termicznych wybudowany został w 1974 roku. Wykorzystywany jest przede wszystkim do celów naukowych, w szczególności prowadzenia specjalistycznych szkoleń, neutrograficznych badań struktur i dynamiki wewnętrznej przedmiotów a także badań materiałów metoda radiografii neutronowej. Reaktor wykorzystywany jest również do domieszkowania materiałów półprzewodnikowych jak również do napromieniania tarcz uranowych służących do wytwarzania radioizotopów niezbędnych w medycynie. Obecnie reaktor jądrowy "Maria" pokrywa prawie 20% zapotrzebowania światowego na molibden-99, zapewniając leczenie w terapii onkologicznej dla 100 000 pacjentów tygodniowo.

W poniedziałek (23.09) i we wtorek (24.09) o godzinie 8.30 i 9.30 spod Muzeum Techniki w Pałacu Kultury i Nauki odjadą specjalne autokary NCBJ. Zabiorą chętnych do Świerku, gdzie będą mogli wejść do jedynego w Polsce reaktora jądrowego. Liczba osób jest ograniczona pojemnością autokaru a o udziale decyduje kolejność zgłoszeń. Jedynym wymogiem jest wiek uczestników (powyżej 15 lat) i posiadanie dokumentu tożsamości ze zdjęciem.

Podczas wycieczki do Świerku eksperci NCBJ oprowadzą uczestników nie tylko po reaktorze ale również zaprezentują Laboratorium Badań Materiałowych, Laboratorium Pomiarów Dozymetrycznych oraz Zakład Aparatury Jądrowej, a także przedstawią perspektywy rozwoju energetyki jądrowej w Polsce.

NCBJ od wielu lat prowadzi szeroką działalność edukacyjną. Każdego roku instytut odwiedza blisko 7000 gości, głównie uczniów klas ponadpodstawowych i nauczycieli nauk przyrodniczych. Wydawane broszury popularno-naukowe i plakaty edukacyjne stają się cenną pamiątką dla osób odwiedzających ośrodek w Świerku. Zorganizowane wystawy przestawiają takie zagadnienia jak: postępowanie z odpadami promieniotwórczymi, budowa i działanie elektrowni jądrowej, a także podstawy przyszłej energetyki termojądrowej. NCBJ prowadzi także Studium Doktoranckie, Studia Podyplomowe, staże i praktyki naukowe a także bierze systematycznie udział w Piknikach i Festiwalach Naukowych w Warszawie oraz innych miastach Polski. Naukowcy realizują obecnie również projekt "Szkoła z przyszłością" mający wpłynąć na poprawę jakości kształcenia przedmiotów ścisłych w szkołach zawodowych i technikach.