Resort nauki ogłosił w środę wyniki konkursu na Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące (KNOW). Cztery konsorcja zajmujące się badaniami z zakresu nauk biologicznych, rolniczych i o Ziemi, przez następne pięć lat otrzymywać będą co roku od państwa nawet 10 mln zł.

Status KNOW przyznawany jest na pięć lat. Przez ten czas najlepsze jednostki mogą z budżetu państwa otrzymać dodatkowe finansowanie - w sumie nawet 50 mln zł. "Są to pieniądze na rozwój tych jednostek i na dalsze budowanie doskonałości" - powiedziała PAP minister nauki i szkolnictwa wyższego, Lena Kolarska-Bobińska.

W dziedzinie nauk biologicznych wyłoniono dwie jednostki flagowe: Jagiellońskie Konsorcjum Naukowo-Biznesowe dla Badań Biomolekularnych i Komórkowych (Cell-Mol-Tech), a także Poznańskie Konsorcjum RNA. W zakresie nauk o życiu status KNOW przyznano z kolei Centrum Studiów Polarnych. W dziedzinie nauk rolniczych ośrodkiem wiodącym ogłoszono Wrocławskie Centrum Biotechnologii.

"Aby osiągnąć status KNOW, konieczna jest współpraca i współdziałanie różnego rodzaju instytucji" - powiedziała PAP Kolarska-Bobińska i zaznaczyła, że chodzi np. o współpracę wydziałów różnych uczelni z jednostkami PAN czy z otoczeniem biznesowym. Przyznała, że ważne jest przy tym wypracowanie warunków współpracy w tych dużych konsorcjach. Dodała, że jednostki flagowe powinny się również zajmować badaniami interdyscyplinarnymi i łączyć w swoich badaniach różne dziedziny i specjalizacje.

Pierwszy z KNOW - Konsorcjum Cell-Mol-Tech - to projekt Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Jagiellońskiego Centrum Innowacji. Prowadzone są tam m.in. badania nad procesem oddychania komórkowego, przyczynami paradontozy czy mechanizmami zakażeń gronkowcowych.

W skład Poznańskiego Konsorcjum RNA wchodzi Instytut Chemii Bioorganicznej (IBCh PAN) PAN oraz Wydział Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dyrektor IBCh prof. Marek Figlerowicz powiedział PAP, że badania tam prowadzone dotyczą m.in. kwasów nukleinowych i tego, jak w cząsteczkach tych została zapisana informacja o organizmach. "Umiemy już syntetyzować geny od samego początku, tak jak tylko sobie życzymy, to jest właśnie przyszłość" - mówił.

Kolejny KNOW - Centrum Studiów Polarnych - tworzą jednostki z trzech miast: Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Instytut Geofizyki PAN w Warszawie, a także Instytut Oceanologii PAN z Trójmiasta. Prof. Jacek Jania z UŚ przyznał w rozmowie z PAP, że badania prowadzone w Polskiej Stacji Polarnej na Spitsbergenie czy w Polskiej Stacji Antarktycznej mogą się wydawać bardzo odległe od polskich problemów. "Wyniki badań pozwalają jednak budować scenariusze na przyszłość, jeśli chodzi o wzrost poziomu oceanu czy zmiany klimatyczne" - wskazał prof. Jania.

Ostatnią z jednostek flagowych - Wrocławskie Centrum Biotechnologii - tworzy aż osiem różnych jednostek. Są to dwa wydziały Uniwersytetu Wrocławskiego: Biotechnologii oraz Chemii, Wydział Chemiczny Politechniki Wrocławskiej, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN, trzy wydziały Uniwersytetu Przyrodniczego: Biologii i Hodowli Zwierząt, Medycyny Weterynaryjnej, a także Nauk o Żywności. Ostatnim członkiem konsorcjum jest Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu. W Centrum prowadzi się badania m.in. dotyczące żywności funkcjonalnej czy naturalnych substancji, które posłużą w prewencji chorób cywilizacyjnych.

O status KNOW walczyć mogły jednostki, które prowadzą badania naukowe na najwyższym poziomie, posiadają uprawnienia do nadawania stopni naukowych, prowadzą studia doktoranckie powiązane z prowadzonymi badaniami naukowymi i zapewniają wysoką jakość kształcenia.

Przyznawanie statusu KNOW najlepszym ośrodkom naukowym jest jednym z elementów reformy szkolnictwa wyższego z 2011 roku. To już druga edycja konkursu. Pierwszą rozstrzygnięto w lipcu 2012 r. Wyłoniono wtedy trzy Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące specjalizujące się w dziedzinie nauk ścisłych i trzy w zakresie szeroko pojętych nauk medycznych. "Chciałabym, by przy następnym rozdaniu miały szansę zostać wybrane nauki humanistyczne i społeczne" - powiedziała PAP Kolarska-Bobińska. (PAP, fot. freedigitalphotos.net)