Naukowcy z Francji odkryli, że życie pszczół miodnych jest zagrożone z powodu infekcji Nosema ceranae (N. ceranae), kiedy owady są narażone nawet na niskie dawki insektycydów. Wyniki zaprezentowane w czasopiśmie PLoS ONE potwierdzają teorię, że połączenie większej liczby przypadków N. ceranae z wysokim stężeniem pestycydów w ulach mogło przyczynić się do depopulacji kolonii.

We Francji pszczoły miodne (Apis mellifera) hoduje około 70.000 pszczelarzy zawodowych i amatorów. Eksperci i laicy dostrzegają wagę roli pełnionej przez pszczoły w naszym środowisku, zwłaszcza w świetle prawidłowego funkcjonowania ekosystemów i produkcji rolnej. W ostatnich latach kolonie pszczół zmagają się z tajemniczą chorobą, która powoduje rok rocznie znikanie tysięcy kolonii. Nikt nie wie, dlaczego tak się dzieje.

Z czasem pojawiło się wiele teorii. Niektórzy naukowcy z Europy i USA twierdzą, że intensyfikacja problemu jest następstwem utraty bioróżnorodności i zasobów żywnościowych z powodu zmian klimatu. Inni są przekonani, że odpowiedzialność za problem ponosi wzrost upraw jednogatunkowych i modyfikacja krajobrazów oraz patogeny wywołujące choroby, takie jak zgnilec czy warroza.

Naukowcy twierdzą, że chociaż dostępne są dane na temat skutków stresu żywieniowego, pasożytniczego i chemicznego na zdrowie pszczół miodnych, to trudno jest wyodrębnić którykolwiek z tych czynników jako ten jeden, wywołujący zanik populacji pszczół. Wszyscy eksperci są zgodni, że badania powinny skupić się na połączonym oddziaływaniu kilku, wyżej wspomnianych czynników.

I tutaj do akcji wkracza zespól naukowców z Laboratoire Microorganismes: Génome et Environnement (LMGE, CNRS/Université Blaise Pascal Clermont-Ferrand 2) i Laboratoire de Toxicologie Environnementale (LTE, INRA Avignon) we Francji, który ocenił wpływ interakcji patogen-toksyna na zdrowie pszczół.

Naukowcy stale wystawiali młode pszczoły, niektóre zdrowe a niektóre zainfekowane N. ceranae, na niskie dawki insektycydów. Ich zdaniem zainfekowane pszczoły ginęły po chronicznym kontakcie z insektycydami. Dawki subletalne również nie chroniły tych pszczół.

Zespół podkreśla, że taki połączony wpływ na umieralność pszczół miodnych obserwowano przy dziennej ekspozycji na wyjątkowo niskie dawki (ponad 100 razy mniejsze od LD50 - średniej dawki śmiertelnej 50, czyli takiej, która powoduje 50% śmiertelności w populacji - dla każdego insektycydu). Synergia nie jest uzależniona od typu insektycydu, gdyż dwa aktywne składniki oceniane w toku badań - fipronil i thiacloprid - należą do różnych grup. Niemniej eksperci nie byli w stanie zidentyfikować mechanizmu umożliwiającego tę synergię.

W ramach najnowszych badań naukowcy wykazali, że interakcja między chorobą wywoływaną przez pasożyt Nosema a insektycydami generuje kolejne ryzyko dla populacji pszczół i może być brakującym ogniwem, które pomoże zrozumieć powód rosnącej umieralności pszczół. Wyniki badań zwracają uwagę również na fakt, że dawki, które nie były uważane za śmiertelne mają śmiertelny potencjał toksyczny dla organizmów zakażonych pasożytami, powodując znaczne zwiększenie podatności pszczół.

Zdaniem naukowców wyniki wskazują na potrzebę udoskonalenia metod zarządzania populacją pszczół i jej ochrony.

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Vidau, C., et al. (2011) 'Exposure to Sublethal Doses of Fipronil and Thiacloprid Highly Increases Mortality of Honeybees Previously Infected by Nosema ceranae.' PLoS ONE, 6(6): e21550 DOI:10.1371/journal.pone.0021550.

Fot. USDA