Zdjęcia wykonane w Obserwatorium La Silla Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) w Chile oferują zapierające dech widoki NGC 247, galaktyki w gwiazdozbiorze Wieloryba. To niezwykłe zerknięcie przez galaktyczne ogrodzenie w kierunku jednej z najbliższych galaktyk spiralnych na niebie południowym. Jak odległa jest galaktyka NGC 247? Nie aż tak bardzo, jak mogłoby się wydawać.

Nowe kolorowe zdjęcie zostało wykonane za pomocą instrumentu WFI (ang. Wide Field Imager) zamontowanego na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO, który został bezterminowo wypożyczony ESO w Chile przez Max Planck Gesellschaft (MPG) w Niemczech. Obraz powstał ze zbioru monochromatycznych naświetleń wykonywanych przez wiele lat w połączeniu z naświetleniami przez filtr izolujący poświatę gazu wodorowego.

Otrzymane zdjęcie wyraźnie przedstawia szereg gwiazd wchodzących w skład galaktyki oraz jej spiralne ramiona, pokryte żarzącymi się różowymi chmurami wodoru, wskazującymi na aktywne powstawanie gwiazd. Widać również inne, bardziej oddalone galaktyki - niektóre z nich przebijają się przez dysk pyłowy NGC 247.

NGC 247 jest jedną z grupy galaktyk powiązanych z galaktyką Rzeźbiarza, NGC 253. Razem tworzą Grupę Rzeźbiarza. "To najbliższa grupa galaktyk w stosunku do naszej Grupy Lokalnej, która obejmuje Drogę Mleczną - donosi ESO - niemniej dokładne określenie wielkości takich gwiezdnych odległości jest z natury swej trudne".

Niedawno odkryto, że odległa o nieco ponad 11 milionów lat świetlnych galaktyka NGC 247, znajduje się o ponad 1 milion lat świetlnych bliżej Drogi Mlecznej niż dotychczas sądzono. Oglądana z Ziemi jest również bardzo przechylona. Ta obserwacja może częściowo wyjaśniać, gdzie wcześniejsze szacunki odległości były nieprawidłowe.

"Aby zmierzyć odległość z Ziemi do pobliskiej galaktyki astronomowie muszą polegać na typie gwiazdy zmiennej o nazwie cefeida, która służy za znacznik odległości" - wyjaśnia ESO. "Cefeidy są bardzo jasnymi gwiazdami, których jasność ulega wahaniom w regularnych odstępach. Czas, jaki gwiazda potrzebuje, aby rozjaśnić się i przygasnąć może zostać ujęty w prostą matematyczną zależność, która przekłada się na jej rzeczywistą jasność. Kiedy porównamy go ze zmierzoną jasnością otrzymamy odległość. Jednak ta metoda nie jest niezawodna, ponieważ zdaniem astronomów stosunek okres-jaskrawość zależy od składu cefeidy".

Ponadto istnieją jeszcze inne czynniki. Światło cefeidów może na przykład zostać przyćmione przez pył, co sprawia że gwiazdy wydadzą się bledsze, a przez to bardziej odległe niż w rzeczywistości. Dotyczy to w szczególności galaktyki NGC 247, bowiem linia widzenia cefeidów przechodzi przez jej dysk pyłowy.

Międzynarodowy zespół astronomów z instytucji w Chile, Francji, Niemczech, Polsce, USA i Włoszech analizuje czynniki, które mają wpływ na znaczniki odległości. Współpracując w ramach projektu Araucaria, stawiają sobie za cel wyraźne zidentyfikowanie najprecyzyjniejszych, gwiazdowych metod pomiaru odległości i udoskonalenie kalibracji lokalnej skali odległości pozagalaktycznych. Jak relacjonuje ESO naukowcy poinformowali już, że wcześniejsze szacunki dotyczące oddalenia galaktyki NGC 247 były nieścisłe o około milion lat świetlnych.

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS

Dalsze informacje: Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO)