Złota myśl Racjonalisty: "Głos racjonalisty jest zdrowym odruchem społecznym, jest aktem samoobrony społeczeństwa przed niebezpieczeństwem opanowania go przez niekontrolowane czynniki"
Niemieccy astronomowie odkryli prastary układ planetarny sprzed 13 mld lat, który uznaje się za pozostałość jednej z najwcześniejszych er kosmicznych. Układ składa się z gwiazdy HIP 11952 i dwóch planet. Tak stary układ pomoże rzucić światło na powstawanie planet we wczesnym wszechświecie - proces, który zachodził w warunkach całkowicie odmiennych od tych, jakie panowały w dobie późniejszych układów planetarnych, takich jak nasz.
Według przyjętej teorii planetarnej, ogólnie rzecz biorąc istnieje większe prawdopodobieństwo, że gwiazda, która zawiera więcej "metali" (tj. pierwiastków chemicznych innych niż wodór i hel) będzie mieć swoje planety. Powszechnie przyjmuje się również, że planety powstają w dyskach gazowo-pyłowych wirujących wokół młodych gwiazd. Zespół zauważył z zainteresowaniem, iż mimo zaobserwowanego trendu powstawania planet w chmurach zawierających cięższe pierwiastki chemiczne, gwiazda składająca się niemal wyłącznie z wodoru i helu posiada dwie orbitujące planety.
Gwiazda HIP 11952, która należy do większego, północnego gwiazdozbioru Wieloryba, znajduje się w odległości 375 lat świetlnych od Ziemi. Podczas poszukiwań planet wokół gwiazd pozbawionych metali, niemieccy naukowcy zidentyfikowali dwie gigantyczne planety wokół tej gwiazdy. Chociaż planety te same w sobie nie są niczym szczególnie niespotykanym, to niezwykły jest fakt, iż orbitują wokół tak starej i pozbawionej metali gwiazdy.
Odkrycia opublikowane w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics stawiają zatem pytania o to, co właściwie jest potrzebne do powstania planety. Jeżeli bardziej prawdopodobne jest, że planety utworzone zostaną z gwiazd bogatych w metale, to jak powstały te dwie krążące wokół gwiazdy HIP 11952?
Na początku wszechświat nie zawierał innych pierwiastków chemicznych poza wodorem i helem. Niemal wszystkie cięższe pierwiastki powstały z czasem wewnątrz gwiazd, a następnie zostały wyrzucone w kosmos w formie masywnych gwiazd, które zakończyły swoje istnienie w gigantycznych eksplozjach zwanych supernowymi.
Veronica Roccatagliata z Obserwatorium Uniwersyteckiego w Monachium, kierowniczka naukowa przeglądu planet wokół gwiazd pozbawionych metali, który doprowadził do odkrycia, wyjaśnia: "W 2010 r. odkryliśmy pierwszy przykład takiego układu ubogiego w metale, HIP 13044. Wówczas sądziliśmy, że to może być wyjątkowy przypadek. Teraz wydaje się, że może być więcej planet wokół gwiazd ubogich w metale niż się spodziewaliśmy."
HIP 13044 stał się sławny jako "egzoplaneta z innej galaktyki" - gwiazda jest najprawdopodobniej częścią tak zwanego strumienia gwiazd, pozostałości innej galaktyki wchłoniętej miliardy lat temu przez naszą. W porównaniu do innych układów egzoplanetarnych, HIP 11952 jest nie tylko wyjątkowo ubogi w metale, ale również, zważywszy na szacowany wiek 12,8 mld lat, jednym z najstarszych układów, jakie do tej pory poznano.
Johny Setiawan z Instytutu Astronomii im. Maxa Plancka w Heidelbergu, Niemcy, który kierował badaniami nad HIP 11952, zauważa: "To znalezisko archeologiczne w naszym własnym ogródku. Planety te prawdopodobnie powstały wtedy, kiedy nasza galaktyka była jeszcze niemowlakiem."
Naukowcy mają teraz nadzieję na odkrycie i zbadanie większej liczby tego rodzaju układów planetarnych, aby posunąć naprzód swoje teorie na temat powstawania planet.
