Wyniki najnowszych badań amerykańskich wskazują, że fryzjerzy mogą okazać się bardzo skuteczni w udzielaniu pomocy mężczyznom pochodzenia afroamerykańskiego w zwalczaniu nadciśnienia tętniczego krwi. Artykuł, opublikowany w Archives of Internal Medicine, zwraca uwagę, jak istotnym elementem profilaktyki zdrowotnej i promocji zdrowia w lokalnych społecznościach mogą być osoby cieszące się ogólną sympatią i zaufaniem, mające możliwość dotarcia z istotną wiedzą do osób, które mogą jej w danej sytuacji życiowej rzeczywiście potrzebować.

W samych Stanach Zjednoczonych z powodu nadciśnienia może cierpieć nawet 72 miliony osób, czyli blisko 1 na 3 dorosłych. Schorzenie często przez długi czas rozwija się bezobjawowo, ale może podstępnie prowadzić do uszkodzeń serca, naczyń krwionośnych, nerek, mózgu, oczu i innych narządów. Afroamerykanie znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka nadciśnienia krwi, w czym odgrywają pewną rolę czynniki genetyczne, ale również szkodliwe dla zdrowia nawyki żywieniowe i niekorzystny dla zdrowia "męski" styl życia.

Jednym z podstawowych problemów występujących wśród mężczyzn pochodzenia afroamerykańskiego jest bardzo słaba świadomość znaczenia profilaktyki i nawyków prozdrowotnych. W rezultacie Afroamerykanie stosunkowo rzadko kontrolują poziom ciśnienia krwi, czego następstwem są - między innymi - udary mózgu, zawały serca, niewydolność serca i niewydolność nerek. Z tego powodu ważnym elementem poprawy ogólnego stanu zdrowia Afroamerykanów powinny stać się efektywne programy profilaktyczne, angażujące partnerów na poziomie lokalnym, skierowane do szerszych kręgów społecznych.

Różne kościoły protestanckie, nadal popularne wśród Afroamerykanów, często występują tu w roli aktywnych uczestników, jednak systematyczne chodzenie do kościoła jest typowe raczej dla afroamerykańskich kobiet niż mężczyzn. W związku z tym coraz ważniejsze staje się zaangażowanie do udziału w programach takich partnerów, jak zakłady fryzjerskie, które - w przeciwieństwie do kościołów - są wśród afroamerykańskich mężczyzn nadal bardzo popularne. Czy fryzjer może na tym polu konkurować z pastorem?

Zespół naukowców pod kierunkiem doktora Ronalda G. Victora z Cedars-Sinai Heart Institute w Los Angeles i doktora Roberta Haleya z University of Texas Southwestern Medical Center podjął się realizacji projektu badawczego, mającego na celu ocenę skuteczności zakładów fryzjerskich jako partnerów programu profilaktycznego ukierunkowanego na zwiększenie zainteresowania kontrolowaniem poziomu ciśnienia krwi. Program skierowany był do dorosłych mężczyzn w lokalnych społecznościach afroamerykańskich. W pierwszym etapie realizacji projektu przeprowadzono badania przesiewowe w kierunku wykrycia nadciśnienia wśród dorosłych afroamerykańskich mężczyzn odwiedzających 17 zakładów fryzjerskich (prowadzonych również przez mężczyzn Afroamerykanów) w hrabstwie Dallas w Teksasie. W ten sposób wytypowano do udziału w programie grupę 1300 mężczyzn z nadciśnieniem. Badania były współfinansowane przez amerykański Narodowy Instytut Serca, Płuc i Krwi (NHLBI).

W dziewięciu spośród siedemnastu zakładów fryzjerskich fryzjerzy proponowali, obok standardowych usług, sprawdzenie poziomu ciśnienia krwi, a w przypadku niekorzystnego odczytu sugerowali konsultację lekarską. Uczestnicy odwiedzający pozostałe 8 zakładów otrzymywali jedynie zwykłe ulotki na temat nadciśnienia. Po dziesięciu miesiącach naukowcy przeprowadzili pomiary końcowe. Pomiar początkowy obejmował ocenę częstotliwości dokonywania pomiarów ciśnienia krwi, a dokładnie - odsetka mężczyzn, którzy mierzyli sobie ciśnienie krwi z optymalną częstotliwością.

Wyniki badań przedstawiono w Archives of Internal Medicine w wydaniu z 28 lutego 2011.

Jak odnotowano, częstotliwość kontroli ciśnienia krwi wzrosła istotnie w obu grupach, jednak wyraźniej w grupie, która miała okazję skorzystać z ciśnieniomierza w zakładzie fryzjerskim. W grupie, która miała na terenie zakładu fryzjerskiego dostęp do ulotek, częstotliwość pomiarów wzrosła o 11 punktów procentowych (z 40% do 51%). W grupie odwiedzającej zakłady fryzjerskie z ciśnieniomierzami odnotowano wzrost o 20 punktów procentowych (z 34% do 54%).

Ponieważ grupa porównawcza (grupa korzystająca z ulotek) nie była tak naprawdę grupą kontrolną, niepoddawaną żadnym oddziaływaniom profilaktycznym, wyniki badań są tym bardziej warte uwagi. Ocena długofalowej skuteczności tak zaplanowanej interwencji profilaktycznej wymagać będzie dalszych badań. Mimo to, już teraz można zwrócić uwagę na znaczenie, jakie może mieć zaangażowanie osób darzonych zaufaniem w lokalnej społeczności w realizację programów profilaktyki zdrowotnej i promocję zdrowia.

Wyniki badań wskazują również, jak duże znaczenie dla skuteczności programów profilaktyki zdrowotnej i promocji zdrowia mają czynniki związane z pochodzeniem rasowym i uwarukowaniami kulturowymi, a także czynniki związane z płcią uczestników.

"Fryzjerzy byli prawdziwymi bohaterami tej opowieści. Naprawdę wyszli z tym do ludzi i uczynili z tego część swojego warsztatu pracy" - mówi dr Haley. "Pomogli nam udowodnić, że otoczenie społeczne może być integralną częścią opieki zdrowotnej w populacji czarnoskórych mężczyzn".

[Tłum.\oprac. C. O. Reless]

Źródło: Barbers Help Black Men Beat High Blood Pressure

Referencje dokumentu: Victor R. G et al. Effectiveness of a Barber-Based Intervention for Improving Hypertension Control in Black Men. Arch Intern Med. 2011;171(4):342-350