|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Nauka » Biologia » Antropologia » Nauki o zachowaniu i mózgu
Pijane małpy pokazują, jak popijawy niszczą mózg nastolatka Autor tekstu: Ed Yong
Tłumaczenie: Krzysztof Achinger
Większość z nas bardzo dobrze zna konsekwencje nocy
ostrego picia. Wpływ alkoholu na nasze głowy wykracza daleko poza zwykłego
kaca. Mózg także na tym cierpi. Chaotycznie bełkoczący miłośnicy nadużywania
alkoholu mają skłonności do wykazywania problemów z otaczającą ich przestrzenią,
pamięcią krótkoterminową, kontrolą impulsów i zdolnością do podejmowania decyzji
oraz rozróżniania zadań ważniejszych od mniej ważnych.
Część mózgu zwana
hipokampem ma wpływ na wiele z tych czynności.
Obecnie Michael Taffe oraz badacze z Scripps Research Institute wykazali, jak
popijawy w wieku młodzieńczym powodują długotrwałe uszkodzenia w tej istotnej
części mózgu.
Hipokamp jest jedyną
częścią mózgu, która
produkuje nowe neurony w życiu dorosłym.
Podczas, gdy inne obszary
muszą sobie radzić z tym, co mają od urodzenia,
hipokamp nieprzerwanie dostarcza nowych zasobów.
Proces ten może być ważny dla uczenia się i zapamiętywania, jednakże jest
poważnie hamowany przez alkohol. Taffe odkrył, że nie tylko ciężkie tankowanie
zabija neurony w hipokampie, ale także osłabia jego zdolność do produkowania
nowych.
Tak jak duża część
filmów
dokumentalnych o przyrodzie i
sztukach walki, badanie Taffe’a
inspirowane było wygłupami pijanych małp. Taffe dał
siedmiu rezusom cierpki cytrusowy napój alkoholowy, zwiększając zawartość
alkoholu od 1 do 6 % w ciągu 40 dni. Obserwując ich alkoholowe preferencje, pozwolił czterem z nich
na korzystanie z mocnych trunków przez
godzinę dziennie przez kolejne 11 miesięcy. Pozostałe powróciły do wersji bezalkoholowej
cierpkiego napoju. Przez ostatnie dwa miesiące badań wszystkie małpy przeszły na
napoje bezalkoholowe.
Limit
zawartości alkoholu we krwi u czterech pijących małp wyraźnie wykazał, że
nie żałowały sobie. Gdyby były ludźmi, to zapewne byłyby pijane i na pewno
przekroczyłyby dopuszczalny prawnie limit spożycia, po którym można prowadzić.
Zaś ich mózgi wykazały niepokojące ślady uszkodzeń.
Chitra Mandyam, która
współpracowała przy tym badaniu, odkryła, że regularne popijanie poważnie
obniżyło liczbę neuronowych komórek macierzystych w hipokampie małp.
Są to komórki odpowiedzialne za produkcję nowych neuronów. Kiedy
alkohol zmniejszał ich liczbę oraz osłabiał ich zdolność dzielenia się na bardziej
dojrzałe typy komórek, produkcja neuronów hipokampowych u małp w przeciągu 11
miesięcy zmniejszyła się o więcej niż połowę.
Nawet
po dwóch miesiącach całkowitej abstynencji, Taffe odkrył, że każdy hipokamp małpy
miał mniejsze ilości nowych, niedojrzałych neuronów. A co gorsza, odkrył oznaki
degeneracji już istniejących zasobów. Tymczasem niepijąca trójka miała normalną
produkcję nowych, zdrowych hipokampowych neuronów, i nie wykryto oznak
zamierania neuronów.
Badania
na szczurach i myszach wskazywały na podobne efekty, ale badania nad małpami
pozwoliły lepiej zrozumieć wpływ alkoholu na mózg. Są one
niesamowicie podobne do nas, nie tylko, jeżeli chodzi o umiejętności
umysłowe, ale także o sposób, w jaki ich hipokampy produkują nowe neurony, ich
długi okres dojrzewania oraz fakt, że z zachwytem piją alkohol aż do
upojenia się.
Jeżeli
to samo zjawisko zachodzi u ludzi, sugeruje to, że alkoholizm zaczyna powodować
uszkodzenia w mózgu już po bardzo krótkim czasie. Zaczyna zabijać neurony w hipokampie i jednocześnie obniża jego zdolność do produkcji nowych. To podwójne
przekleństwo mogłoby tłumaczyć wiele problemów mentalnych, jakich doświadczają
pijacy. Najbardziej intrygujące jest to, że odnawianie się neuronów w hipokampie wpływa na nasze zdolności uczenia się i zapamiętywania. Taffe
sugeruje, że problem z tymi procesami mógłby tłumaczyć uzależniającą stronę
alkoholu.
Źródło: PNAS PANS.0914054107
Zdjęcie Pauk
Tekst oryginału.
Not Exactly Rocket Science/Discover, 31 maja 2010r.
« Nauki o zachowaniu i mózgu (Publikacja: 14-06-2010 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 7351 |
|