Rok 1978: Janina Dziarnowska w opowieści biograficznej Slowo o Brunonie Jasieúskim przedstawiła poglębiony portret psychologiczny i ideowy wybitnego poety rewolucyjnego z okresu międzywojennego na tle dramatycznego załamania socjalistycznego etosu w dobie stalinowskiego zwyrodnienia władzy W ZSRR. Józef Hen sportretował postać i twórczość francuskiego klasyka w opowieści Michal z Montaigne. Jerzy Krzysztoń przedstawił losy wygnańczej młodzieży polskiej W latach drugiej wojny światowej w książce Wielbląd na stepie. Marek Nowakowski w Księciu nocy osiągnął apogeum w zakresie nastrojowej narracji o osobliwościach obyczajowych środowisk tzw. marginesu społecznego. Tom Haiku-images dopełnił obraz wielostronności talentu poetyckiego Stanisława Grochowiaka. Ryszard Kapuściński osiągnął apogeum artystycznej dojrzałości w utrzymanej w konwencji reportażowej opowieści Cesarz (o ówczesnym władcy Etiopii).

Rok 1979: Tadeusz Konwicki w powieści Mała apokalipsa (wydanej w drugim obiegu) nakreślił sugestywny obraz warszawskiej powszedniości owego czasu. jerzy Krzysztoń w przejmującej prozie Oblęd poddał nieubłaganie wnikliwej (samo?)analizie przejawy dezintegracji osobowości -jej narratora. Jerzy Harasymowicz wykrystalizował w pełni swą osobowość poety-regionalisty w tomie Cudnów. jan Twardowski przedstawił w tomie Poezji wybranych główne ogniwa swego rozwoju artystycznego i duchowego jako poety uznawanego za czołowego u nas reprezentanta liryki religijnej. Tadeusz Różewicz wzburzył opinię dramatem Do piachu, ukazującym ciemne strony powszedniego bytowania w leśnym oddziale partyzanckim w latach wojny.

Rok 1980: Julian Stryjkowski w wydanej (w drugim obiegu) autobiograficznej opowieści Wielki strach zwierzył się z motywów, które w młodości motywowały dokonany przezeń wybór lewicowej drogi ideowej i politycznej; książka wzbudziła różnorakie echa, charakteryzowała się wszakże niekwestionowaną szczerością. Obszerny tom Poezji i dramatów Karola Wojtyły otworzył przed czytelnikami możliwość zapoznania się z twórczością literacką wybranego przed dwoma laty papieża, rozproszoną wcześniej po czasopismach.

Festyn ludowy w Łącku, 1973 r. Pocztówka zakupiona w Domu Spotkań z Historią, cykl: Cztery pory Gierka, Polska 1970-80 w zdjęciach z agencji Forum, fot. Jan Morek

Wymieniałem przykładowo w tym przeglądzie publikacji książkowych z dziedziny literatury pięknej, jakie pojawiły się w toku omawianej dekady, tylko te pozycje, które znamionowały się jakimiś cechami szczególnymi — odkrywczością poznawczą czy też artystyczną, wyznaczaniem nowych etapów rozwoju twórczego autorów lub nawet całych nurtów literackich. Funkcjonowały one jednak w bardzo bogatym i rozległym kontekście literackim. Można by właściwie powiedzieć, że nie było w owym okresie pisarza o ustabilizowanej pozycji literackiej, który by nie wydał przynajmniej jednej książki (nowej, pomijam wznowienia) dopełniającej obraz jego twórczości. Pojawiały się też liczne debiuty, niekiedy potwierdzone późniejszym bujnym rozkwitem talentu autorów startujących w różnych rodzajach i gatunkach literacl‹ich.

Również z konieczności pomijam w tym przeglądzie twórczość przekładową, która rozkwitła w pełnej skali. Zainteresowanych nią czytelników odsyłam do mego zarysu dziejów przekładu literackiego w Polsce, zatytułowanego Odpowiednie dać slowu slowo, którego drugie, uaktualnione wydanie ukazało się w początku roku 2013.

*

Grzegorz Wiśniewski: Kultura w Polsce w dobie Edwarda Gierka (1971-1980). Kalendarium. Biblioteka Lewicy, Warszawa 2013, s. 143, nlb. 1.

*

Res Humana Nr 1/128, 2014, Rok XXII.

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (22)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Wacław Sadkowski Pseudonim: Wacław Rola (ur. 1933). Polski krytyk literacki, eseista i tłumacz. W 1955 r. ukończył Wydział Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Działalność krytycznoliteracką rozpoczął w początku lat 50. XX wieku, publikując szkice i recenzje książkowe w czasopismach (m.in. „Tygodnik Powszechny”, „Znak”, „Nowa Kultura”, „Twórczość”), występując w radio i w telewizji. W latach 1955-1968 był recenzentem literackim dziennika „Trybuna Ludu”, 1970-1972 członkiem zespołu redakcyjnego dwutygodnika „Współczesność”, w latach 1972-1993 redaktorem naczelnym miesięcznika „Literatura na Świecie”, a w latach 1988-1990 prezesem i redaktorem naczelnym Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Od 1990 r. jest prezesem Fundacji „Literatura Światowa”. Jest także wiceprezesem Fundacji Kultury Polskiej. Wykłada literaturę światową wieku XX na Uniwersytecie Warszawskim, miał gościnne wykłady na kilku uniwersytetach zagranicznych (m.in. w Brukseli, Leuven i Gandawie, na Columbia University w Nowym Jorku, University of Iowa w stanie Iowa i w Goshen College w stanie Indiana w USA). Jest członkiem Związku Literatów Polskich (w latach 1953-1957 i od 1983), Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (od 1961), Polskiego PEN Clubu (od 1974) i Societe Européene de Culture (od 1975 r. – od maja 2003 r. jest członkiem Conseil Exécutiv tego stowarzyszenia)  Liczba tekstów na portalu: 2  Pokaż inne teksty autora  Najnowszy tekst autora: Za miedzą - czy po jej obu stronach?