Smutne jest to, że pierwsi chrześcijanie wszystko odbierali jako ataki na siebie. Dzisiaj takie osoby najprawdopodobniej wysłalibyśmy do psychiatry. Jeśli coś tak naturalnego, jak wspólny posiłek i np. dzielenie się chlebem i winem, innych osób, którzy zapewne również dzieli trudy służby i znój walki, broniąc nawzajem swojego życia ramię w ramię, określa się jako parodię własnego zwyczaju, to jest to co najmniej zastanawiające. Przy czym warto podkreślić, że obrzędy eucharystii w pierwszych wiekach niechrześcijanie mogli odbierać jako ryt kanibalistyczny. Zapewne nigdy nie dowiemy się kto ewentualnie kogo naśladował. Znamienne jest to, że mitraiści działali już w I w. p.n.e., kiedy jeszcze nikt nie słyszał o chrześcijanach.

Bardzo interesujący tekst, pobudził moją wyobraźnię i proponuje inaczej postawić pytanie Autora: Co by było gdybyśmy dziś o chrześcijaństwie wiedzieli tyle co o mitraizmie? Pewnie tyle, że był jakiś jezus jeden z wielu proroków judaizmu, który się wyodrębnił i niewiadomo kiedy, jakim sposobem uniezależnił i do tego jeszcze w jakiś niesamowity sposób wyszedł poza judaizm i stał się uniwersalny pod względem przynależności etnicznej i pozycji społecznej... Całkiem obiektywny sąd o jezusie wyszedł nawet jak na naszą rzeczywistość. O kultach jezusa i mitry wiemy tyle ile spisano w VI wieku (mówiąc w dużym uproszczeniu). Bardzo mi się spodobało to gdybanie i tak sobie gdybam, że mogło być więcej takich uniwersalnych kultów w obrębie wpływów helleńskich. Ale też wygdybałem sobie, że nie musi to mieć związku z uniwersalnością antyku, przecież na wschodzie ewolucja zachodziła podobnie np. budda wzniósł się ponad kasty i dał się przyswoić większemu kontynentowi niż Europa. Może, zatem ewolucja religii nie przebiega od animizmu do monoteizmu, ale od regionalizmu do uniwersalizmu? Co za herezja :)
p.s. Dziękuję Pani Danucie Musiał za oświecenie tematem.

Hmm, czy mitra nie był bogiem zapożyczonym z hinduizmu?

Faktycznie mial sie zrodzic z dziewicy w grocie a nazywano go bogiem ze skal. Gdzies czytalam tez przypuszczenie, ze zwierzeta w sanktuariach moglyby byc zabijane w ramach inicjacji. Kandydata polewano krwia. Swastyka owszem ale w Iranie miala znaczenie. Smierdzi jednak na odleglosc Hitlerem. Religia zolniezy, sanktuaria meskie (germanskie rekonstrukcje swiatyn) i perskie (czyt. aryjskie) pochodzenie Mitry. Mam wrazenie, ze Goebbels sie mitraizmem porzadnie nakrecil.

No i ten byk - czy on się czasem nie przypętał do Mitry po drodze ze Wschodu?

Nie pomnę już, gdzie i kiedy, ale zetknąłem się z poglądem, że Mitra zosta zrodzony przez dziewicę, nie skałę. Podobno też z kultem Mitry kojarzona była swastyka, o czym w artykule nie ma wzmianki. Interesowałoby mnie także, czy z mitraizmem nie miał coś wspólnego niejaki Spartakus, jak tez ,czt fakt poozstawania kultu Mitry w podziemiu (dosłownie i w przenośni) nie wynikał czasem z wrogości państwa rzymskiego wobec wyznawców?

Pierwsi chrześcijanie pojawili sie w najlepszym wypadku ok. 35 n.e., zaś wyznawcy Mitraizmu pojawili się I wieku p.n.e., a może wcześniej. Czy ostatnio czas zaczęto liczyć w odwrotna stronę?

Czy ociężałość umysłowa zawsze idzie w parze z niechlujstwem ortograficznym? Czy naprawdę tak ciężko zajrzeć do słownika przed wysłaniem komentarza? (nie zdziwię się, jak niedługo przeczytam, że autor cierpi na jakieś "dys-").
Tekst o mitraizmie uważam za dobry, od pewnego czasu interesują mnie związki mazdaizmu z hellenizmem, zatem z przyjemnością sięgnę po "Antyczne korzenie chrześcijaństwa" D.Musiał.

tekst pewnie dobry ale raczej pokazujego ileróżni chrześćjaństwo od Mitranizmu a nie łączy. Zresztą kult Mitry jest "świeższy" od Chrześćjaństwa.