(1) Fajnie (madrze) piszesz Mariusz. Wiesz, znajduje pewne analogie do mojego zycia, i z mojego dziecinstwa, jak i z chwili obecnej. Od jakiegos czasu tez opuscilem KK (no dobra, jeszcze nie na papierze, ale chyba juz blisko), a moje nastawienie do tej instytucji zmienilo sie diametralnie. Niemniej jednak, tak jak Ty szanuje tych ktorzy z glebi serca i z natury so po prostu dobrzy, pomimo iz naleza do ktoregokolwiek z kosciolow, wyznan. To sie po prostu "czuje" kto jaki jest tam w srodku. Niestety, indoktrynizacja roznych grup bywa tak silna, ze ogromnej wiekszosci osob ktore sa silnie zwiazane z jakimkolwiek kosciolem trudno wysluchac chodz na chwile kogos spoza ich wlasnego srodowiska. Nie moga tego zrozumiec, ze mozna byc tez w pelni "dobrym", poza ich wlasnym kosciolem, tak na wskros do konca. Z reguly, takie jedostki maja szacunek do innowiercy lub bezwiercy, ale ma to miejsce na zasadzie poblazania, bo gdzies tam w glebiach ich duszy czuja sie lepsi/bardziej doswiadczeni. Oni wierza, ze w ostatecznym rachunku maja racje.

(2) Z racji pracy w duzej grupie badawczej na uniwerku obracam sie na co dzien w srodowisku typu "multi-kulti". Mialem przyjemnosc zapoznac sie blisko wieloma osobami z roznych krajow. Ale jednak, gdy dochodzi do rozmowy na temat religii (ktore generalnie osobiscie zaczynam), to okazuje sie, ze kazdemu z nich, pomimo, ze stara sie wytlumaczyc swoje racje, na pewnym poziomie wlacza sie blokada. Gdy brakuje kontrargumentow na trywialne czasami pytania (na ktore czesto tez nie ma zwyczajnie odpowiedzi), nastepuje blokada i konsternacja a nastepnie zmiana tematu... Tak jakby niedopuszczali lub nie chcieli dopuscic mysli, ze jednak oni tez moga byc w bledzie... Takie roznokulturowe srodowisko naprawde potrafi wiele nauczyc i krytycznie podejsc do swego wlasnego podworka.

Na dzien dzisiejszy moj poglad (w wielkim skrocie) jest taki, ze nie potrafie stwierdzic, czy jest Bog czy go nie ma. Jesli jest, to na pewno nie pasuje do zadnej ze znanych nam religii, ktore tak juz sie wymieszaly na przestrzeni dziejow, ze zadna z wielkich glow nie jest w stanie powiedziec jednoznacznie co bylo czym na poczatku i czym jest teraz. A na samym koncu i tak pozostana te same fundamentalne pytania: jak to sie stalo, dlaczego i po co tu jestesmy...

Serdecznie pozdrawiam,

Voyshick

Dziękuję za piękny i odważny artykuł. To smutne, że ludzie z religijnych pobudek wyciągają tak osobiste historie jak śmierć ojca i czynią z tego hagiografię na potrzeby swojego narkotyku. Jeśli chodzi o ów narkotyk, to przyjaźć z sąsiadem narkomanem jest bardzo bezpieczną sytuacją. Ale sam napisałeś książkę, w której opisujesz normalnych z pozoru ludzi, którzy na apel swej wiary potrafili ustawić się w szeregu i robić swoje, to jest mordować innych. Nie raz bywałem w Polsce południowo - wschodniej, gdzie spokojni, życzliwi dla siebie nawzajem prawosławni i katolicy zaczęli się nagle zabijać. Były dwie przyczyny - nacjonalizm i religia. Jest jeszcze druga rzecz. Istnienie to nie tylko egzystencja. Mamy cały czas przed sobą naturę. To główny temat naszych oczu. Jeśli z uwagi na religię traktujemy ją jedynie jako tło dla naszej nieśmiertelności (a tak musimy ją traktować, jeśli nie jesteśmy letnimi tylko chrześcijanami), to robimy coś bardzo złego. Nie pracujemy na rzecz naszego świata, naszej rzeczywistości. Liczą się dla nas co najwyżej Homo sapiens, bo tylko tego tyczą religie. ALe często nie są to prawdziwi ludzie, lecz hipotezy o nich zbudowane na religijnych postawach.

Tyle razy spotykałem ten typ bożych hien, które z chrześcijańską miłością tak sprawnie poruszają się między kłamstwem i bezgraniczną podłością.  

Panie Mariuszu ja również dziękuję za artykuł. Bardzo cenię ludzi, którzy posiadają odwagę, a artykuł ten świadczy o naprawdę dużej odwadze.
Każdy z nas przeżył lub przeżyje śmierć najbliższej osoby. Po śmierci mojej matki moja wiara się nasiliła, wtedy upadłem tak nisko że jedynym ratunkiem, gdy cofam się myślą, powinien być psychiatryk.Być może wyolbrzymiam, niemniej faktem jest że nie potrafiłem rozmawiać ani z żoną ani z dziećmi. Uciekałem. Zamykałem się. To był okres w którym rozum zaczynał walczyć z wiarą. Nie powiem że na szczęście zwyciężył rozum, to raczej rozum pokierował szczęściem.
Rozum zwyciężył, wiara przegrała.
Tak się stało, po pięciu latach zmarł tragicznie brat, którego zwłoki po czterech dniach sam znalazłem. Następna śmierć bardzo bliskiej osoby a jak inne przeżycia, choć żal i bezsilność taka sama, lecz tym razem to ja starałem się pomóc innym. Nigdy wcześniej nie czułem takiej siły jak właśnie w tych dniach.

Pełen podziwu dziękuję za spokojny i wyważony ton Pańskiej wypowiedzi. Nie wiem czy sam bym potrafił zachować aż taki dystans wobec "epistoły" dziennikarskiej, która jest prymitywna i - napiszę bez ogródek - po prostu chamska. Jakim zestawem moralnych imponderabiliów trzeba się kierować, żeby bić w kogoś przeciwstawiając mu własnego ojca na łożu śmierci? Pomijając już nawet krańcowy infantylizm wywodów. To jest tak obrzydliwe, że nawet na chwilę odszedłem od ekranu, żeby zaczerpnąć świeżego powietrza. I co pomyślałem? Że gdybym wybuchnął, to ten dziennikarzyna osiagnąłby swój cel. Dlatego się uspokoiłem, a dalej było już tak, jak się spodziewałem. Czysto i klarownie, bez tego jadu, który potrafią sączyć tylko mózgi zatrute "chemią" religii. Pozbawiony osobistego stosunku do opisanej przez Pana sprawy wyrażam pogląd, że świat jest pełen ludzi i istot, którym jeszcze do człowieczeństwa wiele brakuje. 

Nie wiem czy te dwie śmierci zmieniły mnie,ale na pewno miały i to nie mały wpływ na to jakim człowiekiem jestem teraz. Cenię sobie mój ateizm. Zmusza mnie do myślenia, ale przede wszystkim pomaga mi być szczerym w zadawaniu pytań jak i w szczerym odpowiadaniu na nie, co w naszych czasach często może być poczytywane za odwagę.
Bo to jest odwaga, może nie frontowa, ale odwaga.
Wiara tak bardzo zaślepia że Ci którzy ją posiedli nie zdają sobie sprawy, że ich miłość do boga jest często tragedią dla najbliższych.
Co do tego dziennikarzyny nie jestem wstanie nic więcej dodać ponadto co napisał makoshika, choć wiem że to najbardziej delikatne potraktowanie tej hieny

Po przeczytaniu Pana tekstu czuję się prawdziwie poruszony. Podziwiam Pana wyrozumiałość i cierpliwość, bo nie wiem, jak zachowałbym się w takiej sytuacji. Nie jestem osobą publiczną i nikt nie próbował żerować na śmierci moich bliskich. Przechodząc do komentarzy miałem na ustach i klawiaturze słowo "hieny", obraźliwe dla prawdziwych hien, w odniesieniu do niektórych bohaterów Pana tekstu. Pan takich słów nie użył. Ale zobaczyłem, że ubiegnięto mnie, i to już kilkakrotnie. Dopisuję się zatem do tych komentarzy.

Mariusz, świetny osobisty artykuł. Gratuluję i bardzo ci współczuję, że twój ojciec do końca nie pogodził sie z odejściem. Rok temu zmarł mój dobry znajomy, tez na raka. Walczył, chciał utrymać kondycje, aż wreście się pogodził i żegnał mnie z uśmiechem na twarzy. Też miał 53 lata.

Oj tak..ta sliska, gadzia poufałość z jaką mówią ci, że w obliczu cierpienia bedziesz jak oni...

Zabawne rzeczy opowiadasz kolego.
Mam 26 lat i jestem ateista juz jakies 6 lat.
Uwierz mi, ze nawet smierc mojego kochangego dziadka 2 lata temu tego nie zmienila.
Bylem wychowany w rodzinie katolickiej, jednak kocham prawde i tylko racjonalizm mi ja oferuje.
Zaczalem pytac, szukac odpowiedzi, az doszedlem do wniosku, ze bogowie to tylko pusta obietnica i klamstwo.
Moj dziadek byl dobrym czlowiekiem, bardzo go kochalem, ale oszukiwanie siebie nie pomaga.
Wiem, ze dziadek byl zadowolony ze swojego zycia.
Mial cudowne dzieci i doczekal sie wielu wnukow.
Powiem wiecej, byl bardzo wierzaca osoba, jednak w ostatnich dniach gdy przegrywal walke z rakiem, lezac w lozku, w bolach powiedzial: "boze, boze czemus mnie opuscil".
Do tej pory czesc mojej rodziny sie zastanawia co moglo to znaczyc.
Czy w tych chwilach dziadek zwatpil w boga, czy moze cos innego?
Ja zawsze bede dziadka pamietal, ale wiem ze juz nigdy go nie zobacze.
Kazdy ma tylko jedna szanse na zycie i trzeba ja wykorzystac jak najlepiej.
Znam obie strony, wiare i niewiare, skoro uznalem ze to ateizm jest prawdziwy to dlaczego mialbym kiedykolwiek wrocic do teizmu?

Pozdrawiam
Damian

Prawda jest taka, ze kazdy z nas szuka BOGA — kazdy z nas chcialby w cos wierzyc. Moja prawda, a ja jestem jedną z 'każdych', jest pozbawiona poszukiwania boga, wiec słowa Marcina nie mogą być prawdziwe. Ludzie lubią wypowiadać się za innych.
Co zrobilibysmy, gdyby nagle ktos nam najblizszy znalazl sie na granicy tego życia? Nie muszę niczego wymyślać, bo przeżyłam to. Człowiek przytomny i umierający może czuć i zapewne odczuwa, jak mój tato, pewnego rodzaju lęk przed końcem wszystkiego - dla niego. Ja czułam lęk przed jego odejściem, które zapowiadało nieuchronną pustkę. Dla mnie ważne było by w tej ostatniej chwili tato nie był sam, by mógł odejść w spokoju czując obecność bliskiej osoby. Umieraliśmy oboje i nic (nikt) więcej nie był nam potrzebny.
Agonia nie zmieniła mojego taty. Jako dziecko wychował się w rodzinie katolickiej bardzo praktykującej, jako nastolatek od religii odszedł, a w obliczu własnej śmierci nie chciał wrócić do światopoglądowych korzeni. To utwierdziło mnie w przeświadczeniu, iż dostałam solidne podstawy dla kształtowania własnego światopoglądu.

Nawiązujac trochę do wcześniejszego artykułu o Feuerbachu, uważam, że człowiek ma poglądy dopóty, dopóki jest zdrowy i najedzony. Strach przed śmiercią może być równie unicestwiający jak tortury. Iluz to ludzi przyznało się do kontaktów z diabłem na widok rozpalonych kleszczy...mamy zatem wierzyc w te kontakty i w diabła samego? Dobrze to okreslił A.Koraszewski - boże hieny; przychodzą, gdy człowiek jest tak słaby jak nigdy i co gorsza, najczęściej swiadomy tej słabości.

Bardzo poruszający a zarazem niemydlący oczu tekst. :)

"Jak trwoga". to z moich ostatnich obserwacji wynika, że 1x "do" i 2x "od pana Boga":
1. Umierała moja znajoma - niezwykle zacna kobieta, lekarz, głęboko wierząca (?) i praktykująca. Na propozycję wizyty księdza odmówiła. Mimo to, mąż (żarliwy katolik) sprowadził księdza wbrew jej woli - ostatkiem sił odwróciła się do niego plecami i ani jednym słowem nie nawiązała z klechą kontaktu.
2. Zmarł mój znajomy (43). Jego żona zerwała wszelkie kontakty z kościołem, jego dzieci przestały uczęszczać na religię.
3. Słuchałem zwierzeń zrozpaczonej kobiety, której zmarło kilkuletnie dziecko:  "... zrozumiałam, że pan Bóg podał mnie próbie wiary, to była moja odnowa w Duchu Świętym,  czuje się teraz związana jeszcze bardziej z Chrystusem...." 

i poruszający. Natomiast niektóre komentarze...
 
@ Koraszewski: w kontekście tego artykułu określenie 'hiena' jest grubo nie w porządku. Byłoby usprawiedliwione tylko wtedy, gdyby osoba nawracajaca chorego wyciągnęła z tej sytuacji jakieś korzyści materialne dla siebie, jakieś mieszkanie, spadek, choćby zegarek. Ale tego nie było. Poświęcał swój czas i chciał dać mu to, co w jego mniemaniu najlepsze. Nie dla siebie, dla Niego.
 
Dobrze napisałeś, Mariusz, również o tej nienawiści ateistów. Szacunek!

Poświęcał swój czas i chciał dać mu to, co w jego mniemaniu najlepsze.
Jesli według Ciebie słowa: "w jego mniemaniu najlepsze", cokolwiek usprawiedliwiaja, to oby nigdy do Ciebie nie przyszedł żaden człowiek i nie zrobił Ci tego, co w jego mniemaniu jest dla Ciebie najlepsze.

Znam obie strony, wiare i niewiare, skoro uznalem ze to ateizm jest prawdziwy to dlaczego mialbym kiedykolwiek wrocic do teizmu?
Dla mnie odpowiedz jest oczywista, ale są ludzie stojący nad przysłowiowym grobem i, choć uznawali siebie za niewierzących, zadają sobie prawdopodobnie pytanie - czy na pewno dobrze zrobili, że zwątpili? Ateista od urodzenia nie będzie miał takich rozterek, zaś ateista, którego światopogląd zaczynał się od poznawania wiary, może je mieć, nawet gdy jego odejście od wiary było przemyślaną decyzją. Swoje zachowanie pozna w obliczu własnej śmierci.

Noszę na ręce bransoletkę z napisem  "powiedz TAK", jako znak zgody na pobranie moich narządów do transplantacji. Chciałbym mieć drugą: "powiedz NIE" oznaczającą brak zgody na wizytę księdza przy moim łóżku. Przydałyby się jakieś uregulowania prawne w tej kwestii, by duchowni na potrzeby swoich statystyk nie wykorzystywali osób, będących pod wpływem środków znieczulających.