Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoarthritis) to przewlekłe schorzenie, które leczy się zazwyczaj środkami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Leki te, zwłaszcza długotrwale używane, mają niestety rozliczne skutki uboczne, szczególnie niekorzystnie mogą wpływać na przewód pokarmowy i układ sercowo-naczyniowy; działają poza tym głównie objawowo. Od dawna poszukuje się preparatów, które mogłyby nie tylko przynosić ulgę w bólu towarzyszącym osteoartrozie, ale również bezpośrednio modyfikować przebieg choroby. Wielokrotnie pojawiały się sugestie, że za takie środki można uznać glukozaminę i chondroitynę, substancje wchodzące w skład chrząstki stawowej. Obie pojawiają się w popularnych reklamach prasowych czy telewizyjnych, ale bywają także zalecane przez lekarzy, a ich sprzedaż na całym świecie ciągle rośnie.

Często twierdzi się, że po doustnym podaniu preparaty bazujące na tych składowych mogą odbudowywać zniszczone chrząstki stawowe i łagodzić objawy choroby. Niestety - takie powszechne przekonania niekoniecznie mają poparcie w rzetelnych danych naukowych- przeprowadzane dotąd badania dawały sprzeczne rezultaty. Względem prób doszukujących się pozytywnych efektów terapeutycznych stosowania wyżej wspomnianych środków wystosowywano poważne zastrzeżenia metodologiczne (dotyczące liczebności badanych populacji, kryteriów wyłączania pacjentów z badania, mechanizmów randomizacji, etc.), duże badania kliniczne zaś nie znajdowały dowodów na skuteczność preparatów chondroityny i glukozaminy.

Praca przedstawiona we wrześniowym "British Medical Journal" dokonuje przeglądu dotychczas prowadzonych randomizowanych badań spełniających odpowiednie kryteria metodologiczne, w tym ilościowe (min. 100 pacjentów na jedno ramię badania - tzn. na min. 100 pacjentów otrzymujących badany preparat powinno przypadać min. 100 otrzymujących placebo). Badacze oceniali wpływ testowanych substancji na deklarowaną intensywność odczuwanego przez chorych bólu, na obraz radiologiczny schorzenia (pozwalający "zmierzyć" stan zmian stawowych) oraz obecność działań niepożądanych. Kryteria metodologiczne spełniło ostatecznie 10 spośród dotychczasowych badań preparatów glukozaminy i chondroityny, obejmujących łącznie 3803 pacjentów.

Przeprowadzona analiza nie wykazała klinicznej wyższości badanych substancji - zarówno w zakresie łagodzenia bólu, jak i wpływu na zmiany stawowe- nad placebo, nie zaobserwowano też większej niż w grupach przyjmujących placebo częstości działań niepożądanych. Naukowcy nie mogli uwzględnić toczącego się obecnie badania LEGS (Long Term Evaluation of Glucosamine Sulphate), które obejmuje łącznie 600 osób, a zakończy się dopiero w roku 2011 i teoretycznie może przynieść nowe dane, jednak na podstawie aktualnie dostępnych informacji nie ma żadnych przesłanek, by deklarować wyższą niż placebo skuteczność kliniczną omawianych substancji.

[Paulina Łopatniuk]

Źródło:
Abstrakt
Pełen tekst publikacji