Naukowcy z Holandii i Wlk. Brytanii odkryli niedawno, że suplementacja małych tanzańskich dzieci cynkiem, niezależnie od zastosowania samego cynku czy połączenia go ze zróżnicowanymi składnikami odżywczymi, nie zapewnia ochrony przed malarią. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie PLoS Medicine.

Cynk odgrywa kluczową rolę w organizmie człowieka, gdyż pomaga utrzymać układ immunologiczny w dobrej kondycji i sprawności. Wcześniejsze badania sugerowały również, że cynk pomaga w łagodzeniu biegunki. Naukowcy z Gambii, Holandii, Tanzanii i Wlk. Brytanii postanowili zbadać, czy suplementacja cynkiem może pomóc w walce z malarią, zwłaszcza że niedobór cynku dotyka większość afrykańskich dzieci. Jeżeli suplementacja cynkiem byłaby wykonalna, to pomogłaby w obniżeniu liczby zgonów z powodu malarii w Afryce, na którą według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przypada 91% takich przypadków.

WHO podaje również, iż w 2010 r. wedle szacunków z powodu malarii zmarło 655.000 osób, z których 86% to dzieci poniżej 5 roku życia.

Aczkolwiek dr Hans Verhoef z Uniwersytetu w Wageningen w Holandii i London School of Hygiene and Tropical Medicine w Wlk. Brytanii, we współpracy z kolegami, odkrył, że cynk nie ma wpływu na ochronę małych dzieci w Afryce przed malarią. W toku badań przeprowadzono cztery próby - w Burkinie Faso, Gambii, Papui Nowej Gwinei i w Peru - aby ustalić, czy cynk przynosi efekty.

Dzieci przypisano losowo do jednej z czterech grup: 1) cynk; 2) cynk i zróżnicowane składniki odżywcze; 3) zróżnicowane składniki odżywcze bez cynku; oraz 4) placebo. Spośród 1.029 dzieci zwerbowanych do badań, 612 w wieku od 6 miesięcy do 5 lat spełniło kryteria uczestnictwa. Codziennie podawano im doustnie suplementy zgodnie z przypisaniem do jednej z czterech grup.

Wyniki nie przyniosły dowodu na znaczący wpływ cynku ani samych składników odżywczych na zachorowalność na malarię w porównaniu do placebo, mimo obniżenia niedoboru cynku dzięki suplementacji cynkiem w czasie próby. W toku badań odkryto również, że suplementacja zróżnicowanymi składnikami odżywczymi mogła mieć niepożądany wpływ, zwiększając zagrożenie malarią dzieci cierpiących na niedobór żelaza. Zdaniem naukowców wskaźnik zachorowalności na malarię we wszystkich czterech grupach interwencyjnych był bardzo podobny i wyniósł mniej więcej trzy epizody rocznie.

"Mimo wysokiej prewalencji niedoboru cynku, doskonałego zdyscyplinowania i niewielkiej liczby osób, które odpadły w toku prac, próba nie przyniosła dowodów na to, że profilaktyczna suplementacja samym cynkiem albo w połączeniu ze zróżnicowanymi składnikami odżywczymi obniża wskaźnik malarycznych ataków gorączki" - czytamy w raporcie z badań. "Przedstawiliśmy dowody na to, że suplementacja zróżnicowanymi składnikami odżywczymi może zwiększać zagrożenie malarią w przypadku dzieci z niedoborem żelaza, wzmagając wcześniejsze obawy o bezpieczeństwo takiej suplementacji na obszarach endemicznego występowania malarii, nawet w kontekście dobrego dostępu do opieki zdrowotnej i odpowiedniego leczenia. Uwzględniając wyniki wszystkich prób nie ma dowodu na to, że podawanie cynku może zmniejszyć brzemię malarii ciążące na afrykańskich dzieciach."

Malarię wywołuje pasożyt o nazwie Plasmodium, który jest rozpowszechniany przez ukąszenia zakażonych komarów. W organizmie człowieka pasożyty rozmnażają się w wątrobie, a następnie zakażają erytrocyty. Pośród objawów malarii należy wymienić gorączkę, bóle głowy i wymioty, które zwykle pojawiają się po upływie od 10 do 15 dni od ukąszenia komara. Nieleczona malaria może szybko zagrozić życiu i zakłócić dopływ krwi do ważnych organów. W wielu częściach świata pasożyty uodporniły się na wiele leków antymalarycznych.

Strategie stosowane w kontrolowaniu malarii obejmują szybkie i skuteczne leczenie za pomocą połączenia terapii opartych na artemisininie, stosowanie siatek nasączonych środkami owadobójczymi na obszarach wysokiego zagrożenia oraz opryski rezydualne wewnątrz budynków w celu kontrolowania komarów wektorowych.

© Unia Europejska 2005 - 2012

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Veenemans, J,. et al. (2011) 'Effect of Supplementation with Zinc and Other Micronutrients on Malaria in Tanzanian Children: A Randomised Trial'. PLoS Med 8(11): e1001125. doi:10.1371/journal.pmed.1001125