Brytyjscy naukowcy zbliżyli się o jeden krok do identyfikacji starożytnych skamielin dzięki wykonanej przez nich niedawno ekstrakcji białka z kości mamuta sprzed 600 tys. lat. Badania, których wyniki zaprezentowane zostały w czasopiśmie Geochimica et Cosmochimica Acta, dostarczają informacji na temat sposobu, w jaki białko przetrwało tak wiele lat w wyjątkowo starych okazach.

Bioarcheologowie z uniwersytetów w Yorku i Manchesterze wykorzystali spektrometrię mas ultrawysokiej rozdzielczości do wygenerowania kompletnej w 85% sekwencji kolagenu słonia z West Runton - szkieletu mamuta stepowego, który został odkryty 11 lat temu na brytyjskich klifach w Norfolk. Naukowcy są przekonani, że jest to najstarsze białko, jakie zostało poddane sekwencjonowaniu.

Ten niemal kompletny szkielet, co do którego eksperci są przekonani, że jest najpełniejszym okazem swojego gatunku na świecie, znajduje się w Norfolk Museums and Archaeology Service w Norwich.

"Głębia czasu jest absolutnie niesamowita" - zauważa profesor Matthew Collins, bioarcheolog z Yorku i jeden z autorów artykułu. "Jeszcze kilka lat temu nie wierzyliśmy, że znajdziemy jakikolwiek kolagen w liczącym tyle lat szkielecie, nawet tak dobrze zachowanym jak słoń z West Runton" - dodaje.

"Jesteśmy przekonani, że białko utrzymuje się w użytecznej formie dziesięć razy dłużej niż DNA, który jest zazwyczaj przydatny jedynie w odkryciach do 100 tys. lat wstecz w Europie Północnej. Konsekwencją tego jest możliwość wykorzystywania sekwencjonowania kolagenu do przyjrzenia się bardzo starym, wymarłym zwierzętom. Oznacza to również, że możemy przejrzeć stare stanowiska i identyfikować szczątki na podstawie malutkich fragmentów kości".

Wypowiadając się na temat odkrycia, naczelny autor dr Mike Buckley z Uniwersytetu w Manchesterze zauważa: "Najbardziej fascynujący jest fakt, że jest to białko o zasadniczym znaczeniu i jedno z najliczniej występujących w większości zwierząt (kręgowych), stanowiąc idealny cel dla pozyskiwania dawno utraconych informacji genetycznych".

Odkrycie stanowi dorobek badań, w ramach których prowadzona jest analiza sekwencjonowania mamutów i mastodontów. Zespół porównał słonia z West Runton z innymi mamutami, mastodontami i współczesnymi słoniami. Mimo wieku skamieliny naukowcy pozyskali wystarczającą ilość peptydów, aby zidentyfikować szkielet z West Runton jako słoniowatego. Naukowcy wprowadzili również rozróżnienie między kolagenem słoniowatym a mamutowym.

"Niezwykłość słonia z West Runton polega na tym, że to niemal kompletny szkielet" - wyjaśnia Nigel Larkin z Norfolk Museums and Archaeology Service, współautor artykułu. "W czasach, kiedy te zwierzęta żyły, przed epokami lodowcowymi, hieny cętkowane znacznie większe od tych zamieszkujących obecnie Afrykę żywiły się padliną, pożerając zarówno kości, jak i mięso. To oznacza, że większość skamielin z tego okresu to pojedyncze kości lub ich fragmenty, co utrudnia identyfikację. W przyszłości sekwencjonowanie kolagenu może pomóc nam w ustaleniu gatunków reprezentowanych przez najmniejsze nawet skrawki kości".

Larkin twierdzi, że badania te będą mieć kluczowe znaczenie dla zbiorów archeologicznych i paleontologicznych zgromadzonych w muzeach i instytucjach archeologicznych na całym świecie, nie tylko w Wlk. Brytanii.

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Buckley, M., et al. (2011) Mammoth and Mastodon collagen sequences; survival and utility. Geochimica et Cosmochimica Acta 75: 2007-2016. doi:10.1016/j.gca.2011.01.022.