Zespół naukowców pod kierunkiem archeologów z Instytutu Archeologii UJ w Krakowie wykonał trójwymiarowe rekonstrukcje starożytnych budowli badanych w Nakum w Gwatemali. Podczas poprzednich sezonów wykopaliskowych Polacy odkryli w jednej z nich m.in. niewyrabowany królewski grobowiec Majów. Trójwymiarowe rekonstrukcje wykonał współpracujący z polską misją gwatemalski architekt Breitner González, na podstawie rysunkowej i fotograficznej dokumentacji przygotowanej przez Wiesława Koszkula - jednego z kierowników prac wykopaliskowych. Kilka dodatkowych wizualizacji powstało siłami studentek Politechniki Krakowskiej - Anny Kaseji oraz Anny Kozińskiej, które w roku 2012 brały udział w pracach badawczych w Nakum. Wykonanie wszystkich rekonstrukcji możliwe było dzięki subwencji z Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w ramach programu Exterius "Poza szlakiem".

Ostatnie stadium architektoniczne piramid 14 i 15, VIII wiek n.e., rys. B. González.

W ciągu kilku lat prac archeologicznych polskiej ekspedycji udało się przebadać i odsłonić konstrukcje architektoniczne o różnej funkcji - od grobowej po świątynną i pałacowo-mieszkalną. To właśnie w celu lepszego zobrazowania ich wyglądu oraz rozwoju architektonicznego wykonane zostały rekonstrukcje przy zastosowaniu nowoczesnych programów komputerowych (AutoCad oraz Photoshop). Główne wizualizacje odnoszą się do piramid 14 i 15 - najbardziej intensywnie badanych przez polski zespół. Obie w momencie rozpoczęcia prac archeologicznych były zupełnie zarośnięte przez dżunglę.

Obecny stan piramidy X, fot. Projekt Archeologiczny NAKUM

Krakowscy archeolodzy, dr Jarosław Źrałka i Wiesław Koszkul, badają starożytne miasto Majów - Nakum położone w departamencie Peten w północnej Gwatemali od 2006 roku. Mogą pochwalić się szeregiem spektakularnych sukcesów w postaci odkryć, które rzucają nowe światło na historię cywilizacji Majów. Ich prace skupiają się na południowej części miasta, mającej charakter świątynno-reprezentacyjny, badaniami objętych jest jednak ponadto kilka innych kompleksów architektonicznych stanowiska.

Tzw. Grupa Północna w Nakum. Rekonstrukcja wykonana przez Annę Kaseję i Annę Kozińską z Politechniki Krakowskiej na podstawie dokumentacji archeologicznej z badań dr. Jarosława Źrałki.

Wśród najciekawszych odkryć są m.in. unikatowe w skali ziem Majów depozyty ofiarne z późnego okresu preklasycznego (ok. 300 p.n.e.-250 n.e.), zawierające m.in. dziewięć glinianych głów przedstawiających bóstwa Majów, dyski z ceramiki, zawieszki z ludzkich kości oraz cylindryczną tubę z dwoma wiekami. Najbardziej spektakularnym sukcesem było odnalezienie w 2006 roku w piramidzie nr 15 nieobrabowanego grobowca królewskiego datowanego na VII lub przełom VII i VIII wieku n.e. Wewnątrz, obok pozostałości szkieletu, znaleziono szereg ozdób, wśród których wielkością i bogactwem wyróżniał się zwłaszcza pektorał z jadeitu. Szczególnie ważna jest inskrypcja wyryta na pektorale, zawierająca imię nieznanego do tej pory władcy o imieniu Ixim Chan.

Rekonstrukcja piramidy X wykonana przez Annę Kaseję.

Podczas kolejnych sezonów prac krakowscy badacze natknęli się na znaleziska, które ukazały nieznane aspekty dotyczące rozwiązań architektonicznych stosowanych przez Majów. W tym przypadku była to budowla z kamiennym kanałem odprowadzającym wodę z górnych tarasów piramidy - to odkrycie niezwykle rzadkie, nie posiadające żadnych analogii w kulturze Majów. Obecnie polscy archeolodzy prowadzą prace wykopaliskowe w rejonie Piramidy X oraz przylegających do niej platform. Celem są poszukiwania śladów najstarszego osadnictwa związanego z najwcześniejszymi populacjami Majów, jakie zasiedliły Nakum po ok. 1000 r. p.n.e. Badania te są finansowane z grantu Narodowego Centrum Nauki.

Obecny stan piramid 14 i 15, fot. Projekt Archeologiczny NAKUM

PAP - Nauka w Polsce