W środkowej Ukrainie, w miejscowości Nebeliwka, odkryto wielką "katedrę" sprzed 6 tys. lat, należącą do kultury trypolskiej (5400-2700 pne). Zbudowana z gliny i drewna świątynia miała około 60 na 20 metrów i aż dwie kondygnacje. Wśród artefaktów znaleziono m.in. figurki bóstw żeńskich.

Kultura trypolska w tamtym czasie niewiele ustępowała wielkim cywilizacjom Mezopotamii i Egiptu. Sięgała od Rumunii po Dniepr i Wołyń. Kultura trypolska wyróżniała się zaawansowanym rolnictwem, rozwiniętą metalurgią (w tym aspekcie przewyższali nawet ówczesnych mieszkańców Bliskiego Wschodu), sztuką ceramiczną, wyrafinowaną architekturą i organizacją społeczną, która tworzyła w Europie pierwsze proto-miasta.

Zaawansowana technicznie metalurgia miedzi oraz wysoki poziom artystyczny i technologiczny garncarstwa zdecydowanie wyróżniały cywilizacyjnie ludność kultury trypolskiej pośród wszystkich populacji ówczesnej Europy.

Cechą charakterystyczną kultury trypolskiej jest ceramika, która należy do najwspanialszych w eneolicie, nie tylko pod względem technologicznym, ale i artystycznym, chociaż naczynia były wytwarzane bez użycia koła garncarskiego.

Naczynia odznaczały się wielką wytrzymałością, pięknem i bogactwem form oraz barwną dekoracją ornamentalną złożoną z kół, wstęg, spiral i ich zestawów, malowaną najczęściej farbami czarną, czerwoną i białą na jaskrawo czerwonożółtym tle. Wytwarzano wazy, misy, puchary, a także gliniane figurki zoomorficzne i antropomorficzne oraz modele krzeseł, sani czy siekier.

W trakcie badań stanowisk tego kręgu kulturowego natrafiono na dowody istnienia początków pisma, podobnego do młodszego o 1000 lat pisma klinowego w Mezopotamii. Proces ten uległ jednak przerwaniu w IV tysiącleciu p.n.e. z powodu niekorzystnych zmian klimatycznych.

Zmarłych grzebano zwykle w pozycji skurczonej, na boku, wyposażając ich w naczynia i narzędzia - podobnie jak w kulturze unietyckiej, która dominowała w Europie środkowej i Polsce w epoce brązu.

Więcej:
Archeowieści: bardzo stara świątynia z Ukrainy
Sci-News: 6,000-Year-Old Temple Unearthed in Ukraine