Czy żywienie ryb warzywami może przełożyć się na jakość i bezpieczeństwo żywności? Według unijnych naukowców, istnieje taka możliwość. Naukowcom z projektu AQUAMAX (Zrównoważone akwapasze na rzecz optymalizacji korzyści zdrowotnych dla konsumentów ryb hodowlanych) udało się zastąpić warzywami karmę pochodzenia morskiego w hodowli łososia i troci, bez uszczerbku dla właściwości zdrowotnych produktów spożywczych. Projekt AQUAMAX otrzymał 10,5 mln EUR z tematu "Jakość i bezpieczeństwo żywności" Szóstego Programu Ramowego (6PR) UE.

Zespół AQUAMAX, pracujący pod kierunkiem norweskiego Krajowego Instytutu Żywienia i Owoców Morza (NIFES), zbadał zalety odżywcze ryb hodowanych na paszy, w której niektóre składniki pochodzenia morskiego zostały zastąpione substytutami warzywnymi. Naukowcy ocenili, czy łososia hodowlanego, którego dieta w 50% składa się z paszy warzywnej, nadal można uznawać za zdrową żywność. Wyniki badań przynoszą nowe informacje na temat wymagań ryb w zakresie żywienia i rzucają światło na to, co czyni je bezpiecznymi i zdrowymi pod względem spożywczym.

Partnerzy AQUAMAX twierdzą, że składniki warzywne mogą zastąpić 70% oleju rybiego i 80% białek pochodzenia morskiego w tradycyjnej paszy bez negatywnego wpływu na zdrowie ryb. Należy również zauważyć, że łosoś wydaje się zachowywać swoją wartość jako cenne źródło kwasów tłuszczowych, które są dobroczynne dla człowieka.

"Wprowadzenie składników warzywnych zamiast mączki rybnej i oleju rybiego wiąże się z uwzględnieniem ogromnej liczby składników paszy" - mówi Dyrektor NIFES, Øyvind Lie, koordynator projektu AQUAMAX.

Partnerzy twierdzą, że karmienie ryb hodowlanych warzywami można uznać za coś w rodzaju kompromisu. "Znamy ryzyko utraty niektórych z dobroczynnych kwasów tłuszczowych omega-3 pochodzenia morskiego w rybach z powodu zmiany składu paszy" - wyjaśnia dr Lie. "Jednakże w porównaniu ze źródłami warzywnymi te same składniki pochodzenia morskiego mogą zawierać więcej zanieczyszczeń, takich jak dioksyny, PCB [polichlorowane bifenyle] i bromowane środki obniżające palność. Zaobserwowaliśmy znacznie obniżone poziomy dioksyn w rybach, które są żywione składnikami warzywnymi" - dodaje.

"Ryzyko spożycia substancji zanieczyszczających należy porównać z korzyściami zdrowotnymi płynącymi ze spożywania owoców morza bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3 pochodzenia morskiego, tj. EPA [kwas eikozapentaenowy] i DHA [kwas dokozaheksaenowy]. To dylemat zwłaszcza dla kobiet ciężarnych".

Konsorcjum AQUAMAX skupiło się w szczególności na przyszłych matkach. Według dr Lie kobiety ciężarne i noszone przez nie dzieci są zagrożone wyższym ryzykiem oddziaływania zanieczyszczeń, takich jak dioksyny. "Ale mają również największe zapotrzebowanie na substancje odżywcze z ryb. Kwasy tłuszczowe omega-3 pochodzenia morskiego są szczególnie ważne zarówno dla matki, jak i dla dziecka".

Sześćdziesiąt dwie kobiety ciężarne spożywały dwa razy w tygodniu łososia hodowanego przez naukowców na paszy warzywnej, od 21 tygodnia ciąży do porodu. Zespół prowadził również obserwację dzieci przez pierwsze sześć miesięcy. Grupa kontrolna 62 kobiet ciężarnych spożywała taką ilość łososia, jaką by zjadała normalnie, co stanowiło niewielką część ich całej diety.

"Wyniki były bardzo zachęcające" - mówi dr Lie. "W grupie spożywającej testowe filety z łososia, poziom zawartości kwasów omega-3 wzrósł zarówno u matek, jak i u dzieci. Chociaż testowany łosoś otrzymywał mniej kwasów omega-3 w paszy opartej głównie na składnikach warzywnych, to jego mięso nadal stanowiło doskonałe źródło zdrowych kwasów tłuszczowych" - podkreśla.

"To oznacza, że możemy hodować łososia na paszy o wysokiej zawartości składników warzywnych. Co z kolei redukuje nasze zapotrzebowanie na zasoby morskie, utrzymując jednocześnie wystarczająco zdrowy poziom kwasów tłuszczowych i zmniejszając zagrożenie substancjami zanieczyszczającymi. Tego typu wiedza ma decydujące znaczenie dla organów, które podają wytyczne żywieniowe dotyczące zalecanego spożycia owoców morza".

W ramach projektu AQUAMAX oceniono również reakcje konsumentów na podawanie rybom hodowlanym bardziej zróżnicowanej diety. Wyniki pokazują, że negatywnych opinii było więcej niż pozytywnych. Aczkolwiek zapatrywania konsumentów były zróżnicowane w poszczególnych krajach - zauważa zespół, dodając że te wyniki mogą zapewnić branży dane, jakich potrzebuje, aby lepiej informować społeczeństwo.

W skład konsorcjum AQUAMAX weszło w sumie 33 partnerów z Belgii, Chin, Estonii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Indii, Niemiec, Norwegii, Szwecji, Węgier, Wlk. Brytanii i Włoch.

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS