Kiedy w organizmie kobiety ciężarnej występuje podwyższony poziom polichlorowanych bifenyli (PCB), jej nowo narodzone dzieci będą prawdopodobnie miały niedowagę. Odkrycie to stanowi dorobek badań finansowanych ze środków unijnych, których wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Environmental Health Perspectives.

Naukowcy z Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Norwegii, Słowacji i Wysp Owczych otrzymali wsparcie finansowe z dwóch projektów dofinansowanych z budżetu Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE. Zespół objął badaniami 8.000 kobiet ciężarnych, których porody przypadły na lata 1990 - 2008 w całej Europie i poddał je kontroli pod kątem stężenia PCB we krwi.

Naukowcy przeanalizowali próbki mleka matek i krwi pobranych od matek i/lub z pępowiny, aby przetestować je na obecność kongenera 153 PCB oraz dichlorodifenylodichloroetylenu (DDE), który jest produktem uwalnianym w wyniku rozkładu dichlorodifenylotrichloroetanu (DDT). Następnie porównano uzyskane wyniki z wagą noworodków.

Badania uzyskały wsparcie na kwotę niemal 1 mln EUR z projektu ENRIECO (Zagrożenia środowiskowe dla zdrowia w europejskich kohortach urodzeniowych) oraz na kwotę niemal 3 mln EUR z projektu OBELIX (Sprzyjające otyłości środki chemiczne zakłócające wydzielanie wewnętrzne - związek prenatalnej ekspozycji z otyłością w późniejszym okresie życia). Projekty otrzymały środki odpowiednio z tematów "Środowisko" i "Żywność, rolnictwo, rybołówstwo i biotechnologia" 7PR.

Zakazane w większości krajów od kilku dekad ze względu na swoją toksyczność i zaklasyfikowanie do trwałych, organicznych substancji zanieczyszczających, PCB wykorzystywano wcześniej jako dielektryki i chłodziwa na przykład w transformatorach, kondensatorach i silnikach elektrycznych. Mimo to, z powodu swojej wysokiej stabilności i zdolności do gromadzenia się w tkance tłuszczowej ludzi i zwierząt, nadal są obecne w środowisku. W przypadku ludzi głównym źródłem PCB jest spożywanie tłustych ryb, ale są też i inne źródła. Nadal nie wiadomo, jaki wpływ mają niewielkie dawki na kobiety ciężarne.

Wyniki wskazują na wyraźne powiązanie stężenia PCB z wagą noworodka. Matki, u których stężenie PCB w krwi pępowinowej wyniosło 1 mikrogram na litr rodziły dzieci lżejsze o 150 g od dzieci matek z niewykrywalnym stężeniem we krwi. Można to porównać z paleniem tytoniu: matki palące w czasie ciąży rodziły dzieci o podobnym spadku wagi urodzeniowej. W przypadku innej badanej substancji - DDE - nie stwierdzono wpływu na wagę urodzeniową.

Naukowcy kontynuują analizę sposobu, w jaki wyższe stężenia PCB przekładają się na niższą wagę urodzeniową, gdyż możliwe jest, że PCB zakłócają równowagę hormonalną, a przez to rozwój płodu.

Badania wykazują zatem, że ograniczenie zastosowania PCB było roztropnym działaniem, a stały monitoring obcych substancji w organizmie człowieka jest nieodzowny.

Ostatecznym celem projektu ENRIECO jest pogłębienie naszej wiedzy na temat specyficznych relacji przyczynowych środowisko-zdrowie w kohortach ciążowych i urodzeniowych. Projekt wspiera wykorzystywanie bogatych zbiorów danych zgromadzonych w ramach wcześniejszych i obecnie realizowanych badań, dofinansowywanych ze środków Komisji Europejskiej i programów krajowych. Konkretne cele polegają na przygotowaniu spisów kohort urodzeniowych, zapewnieniu jakości i kompatybilności ekspozycji, danych na temat zdrowia i reakcji na ekspozycję, uzyskania dostępu do danych, budowaniu baz danych, przeprowadzaniu analiz, formułowaniu zaleceń dotyczących gromadzenia danych w przyszłości w celu przybliżenia powiązań środowisko-zdrowie i doskonalenia informacji na ich temat oraz upowszechnianiu informacji.

Projekt OBELIX koncentruje się na badaniach nad otyłością dziecięcą, która osiąga na świecie rozmiary epidemiczne. Odpowiada na pilną potrzebę pogłębienia naszej wiedzy na temat roli kontaminantów spożywczych w otyłości.

© Unia Europejska, 1994-2012

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Govarts, E., et al. (2012) Birth Weight and Prenatal Exposure to Polychlorinated Biphenyls (PCBs) and Dichlorodiphenyldichloroethylene (DDE): A Meta-analysis within 12 European Birth Cohorts. Environmental Health Perspectives. 120:162-170.