Wyniki nowych badań sugerują, że kluczowym elementem utrzymującym osteoporozę pod kontrolą może być składnik diety śródziemnomorskiej - oliwa z oliwek. Osteoporoza, powodująca stopniowe obniżanie gęstości i jakości kości, to choroba, która dotyka jedną trzecią kobiet i jedną piątą mężczyzn w wieku powyżej 50 lat, a bezpośrednie koszty osteoporozy w Europe szacuje się na 32 mld EUR rocznie. Uznaje się ją za jedną z najpowszechniejszych, wyniszczających i kosztownych chorób przewlekłych w Europie. Z tego właśnie względu tak ważne są wyniki prac hiszpańskiej grupy badawczej. Dorobek badań ma zostać opublikowany w czasopiśmie Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism (JCEM), wydawanym przez Endocrine Society, i wskazać, że dwa lata na diecie śródziemnomorskiej wzbogaconej o oliwę z oliwek przekładają się na podwyższone stężenie osteokalcyny w surowicy, co sugerowałoby ochronny wpływ na kości.

W toku wcześniejszych badań wykazano, że zachorowalność na osteoporozę jest niższa w basenie Morza Śródziemnego w porównaniu do innych krajów europejskich. Powodem tego stanu rzeczy może być po części tradycyjna dieta śródziemnomorska, obfitująca w owoce i warzywa oraz cechująca się wysokim spożyciem oliwek i pozyskiwanej z nich oliwy.

"Spożycie oliwy z oliwek powiązano z profilaktyką osteoporozy w modelach doświadczalnych i in vitro" - wskazuje dr med. José Manuel Fernández-Real ze Szpitala im. dr Josepa Truety w Gironie, Hiszpania, i autor naczelny raportu z badań. "To pierwsze randomizowane badania, które wykazują, że - wnioskując na podstawie markerów kości w układzie krążenia - oliwa z oliwek chroni kości człowieka".

W pracach wzięli udział uczestnicy przedsięwzięcia badawczego PREDIMED (Prevención con Dieta Mediterranea). PREDIMED to zakrojone na szeroką skalę, randomizowane i kontrolowane badania próbne w grupach równoległych, które mają ocenić wpływ diety śródziemnomorskiej na profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych. Głównym celem była ocena, czy dieta śródziemnomorska suplementowana oliwą z oliwek z pierwszego tłoczenia lub orzechami zapobiega chorobom sercowo-naczyniowym (zgonom sercowo-naczyniowym, zawałom mięśnia sercowego i/lub udarom) w porównaniu do diety niskotłuszczowej.

Uczestnicy tych badań to 127 mężczyzn w wieku od 55 do 80 lat, mieszkający w środowisku domowym, wybrani losowo z jednego z ośrodków badawczych PREDIMED, którzy pozostawali co najmniej dwa lata pod obserwacją. Badani to osoby starsze, wolne od wcześniejszych chorób sercowo-naczyniowych, ale ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2, u których występują co najmniej trzy czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, a mianowicie nadciśnienie, dyslipidemia lub historia przedwczesnego występowania choroby sercowo-naczyniowej w rodzinie.

Po wyselekcjonowaniu, badani zostali losowo przydzieleni do jednej z trzech grup interwencyjnych: dieta śródziemnomorska z różnymi orzechami, dieta śródziemnomorska z oliwą z oliwek z pierwszego tłoczenia oraz dieta niskotłuszczowa.

Na początku badań i po dwóch latach obserwacji przeprowadzone zostały pomiary biochemiczne osteokalcyny, glukozy, cholesterolu całkowitego, frakcji HDL cholesterolu i trójglicerydów w próbkach krwi na czczo. Naukowcy odkryli, że jedynie dieta śródziemnomorska z oliwą z oliwek wiąże się ze znaczącym wzrostem stężenia osteokalcyny całkowitej i innych markerów formowania się kości. Nie zaobserwowano również istotnych zmian w poziomie wapnia w surowicy u badanych spożywających oliwę z oliwek, podczas gdy spadł on wyraźnie w pozostałych dwóch grupach.

"Należy zauważyć, że osteokalcyna w układzie krążenia została powiązana z zachowanym wydzielaniem insuliny u badanych spożywających oliwę z oliwek" - dodaje Fernández-Real. "W modelach eksperymentalnych również zaobserwowano, że osteokalcyna zwiększa wydzielanie insuliny".

PREDIMED zarejestrowano w londyńskim rejestrze Current Controlled Trials.

Publikacja: Fernández-Real, J.M., et al. 'A Mediterranean Diet Enriched with Olive Oil Is Associated with Higher Serum Total Osteocalcin Levels in Elderly Men at High Cardiovascular Risk', Jo. Źródło: CORDIS