Wykorzystanie narzędzi odegrało bardzo istotną rolę w ewolucji hominidów, dlatego zwierzęta wykorzystujące narzędzia budzą duże zainteresowanie biologów, antropologów i psychologów. Większość zwierząt posługuje się narzędziami podczas zdobywania pożywienia.

Kilka razy, w Zatoce Rekina (Egipt), w warunkach wyjątkowej widoczności, badaczom udało się bezpośrednio zaobserwować delfiny, które ubrane były w gąbki. Zakładały je na swoje dzioby na czas przeszukiwania nierównego dna morza. Kiedy znajdywały zagrzebaną w piasku ofiarę, porzucały swoje gąbki, brały szybki oddech na powierzchni wody, ścigały i zjadały ofiarę, po czym brały rosnącą na dnie gąbkę i wracały do poszukiwań.

Gąbka prawdopodobnie ma chronić dziób delfina przed skaleczeniem o ostre kamienie na dnie lub przed jadowitymi czy kolczastymi mieszkańcami strefy dennej. Delfiny są jednak znane ze znakomitej zdolności echolokacji, która pozwala im wykryć i rozpoznać nawet ofiarę zagrzebaną w piasku. Dlaczego delfiny z Zatoki Rekina badają dno dziobem, ryzykując zranienie, zamiast posługiwać się echolokacją?

Naukowcy śledzili delfiny i identyfikowali ich ofiary. Prawie 4 na 5 ryb złapanych przez delfiny ubrane w gąbki nie miało pęcherza pławnego. Dla porównania, 4 na 5 ryb łapanych przez delfiny bez gąbek miało pęcherz pławny.

Gęstość ciała ryb jest bardzo zbliżona do gęstości wody. Można je wykryć echolokacją głównie dzięki wypełnionemu gazem pęcherzowi pławnemu - to od niego odbijają się ultradźwięki. Jednak wiele ryb żyjących w pobliżu dna zbiornika wodnego w toku ewolucji pozbyło się pęcherza pławnego. Tym samym stały się bardzo słabo wykrywalne dla delfinów posługujących się echolokacją. Ponadto, dno w Zatoce Rekina jest pokryte skalnym gruzem, koralowcami i muszelkami, które powodują echo i dodatkowo utrudniają echolokację (poza tym mogą poranić dziób delfina).

Inteligencja pozwoliła delfinom nauczyć się stosowania "odzieży ochronnej". Delfiny, które potrafią wykorzystać gąbki, wolą polować na ryby bez pęcherzy pławnych. Mają dostęp do bogatego źródła pokarmu i zaczynają zajmować wolną dotychczas niszę ekologiczną.

Żródło: Atterson EM, Mann J (2011) The Ecological Conditions That Favor Tool Use and Innovation in Wild Bottlenose Dolphins (Tursiops sp.). PLoS ONE 6(7): e22243. doi:10.1371/journal.pone.0022243.

[Opracowanie: Zuzanna Niemier]