Wyniki nowych badań pokazują, że nietoperze są przekonane, iż wszystkie gładkie powierzchnie to woda, ponieważ bardziej polegają na swoim słuchu niż na jakichkolwiek innych zmysłach. Naukowcy z Instytutu Ornitologii im. Maxa Plancka w Niemczech odkryli, że z 15 gatunków nietoperzy wszystkie próbowały się napić z gładkich powierzchni, bazując na sposobie w jaki odbijają one sygnały echolokacyjne tych latających ssaków. Zwierzęta ignorowały sprzeczne informacje odbierane przez inne zmysły, takie jak wzrok, węch czy dotyk. Wyniki badań zostały niedawno zaprezentowane w czasopiśmie Nature Communications.

Woda jest jedyną występującą w naturze rozległą i gładką powierzchnią, a nietoperze polegają na tym, że dźwięki wytwarzane przez takie powierzchnie w odpowiedzi na wywołania echolokacyjne (wykorzystywanie dźwięków w ultra wysokiej częstotliwości do nawigacji) świadczą o bliskości wodopoju. Profesor Stefan Greif i dr Björn Siemers z Instytutu Ornitologii im. Maxa Plancka ustalili, że nietoperze są przekonane, iż wszystkie gładkie powierzchnie to woda, symulując powierzchnię wody w dużych wolierach poprzez umieszczenie tam gładkiej płyty z metalu, drewna lub tworzywa sztucznego. Naukowcy odkryli, że przy słabym, czerwonym oświetleniu nietoperze nabierały się i próbowały napić się z gładkiej płyty.

"Podkasaniec Schreibersa na przykład w ciągu 10 minut podejmował 100 prób napicia się z gładkiej płyty" - podkreśla profesor Greif. Co więcej trzy różne gatunki, a mianowicie nocek duży, nocek rudy i podkowiec duży, reagowały w ten sam sposób w przypadku wszystkich trzech materiałów. Jedynie w przypadku drewnianych płyt niektóre nietoperze podejmowały mniej prób napicia się z nich. Aby sprawdzić na ile to zachowanie jest rozpowszechnione, naukowcy przetestowali 11 innych gatunków i stwierdzili, że przynajmniej w przypadku nietoperzy owadożernych taka reakcja jest powszechna.

Dziwili się, że zwierzęta nie nauczyły się, że te sztuczne, akustyczne lustra nie są powierzchnią wody. Zaobserwowali nawet, że nietoperze przypadkowo lądowały na gładkiej płycie, podrywały się do lotu i po zatoczeniu kilku kółek ponownie podejmowały próby napicia się. Co więcej, nawet kiedy naukowcy ustawili płytę na stole ogrodowym, nietoperze przelatywały częściowo pod stołem a następnie próbowały się napić.

Profesor Greif i dr Siemers podsumowali, że skojarzenie gładkiej, poziomej powierzchni z wodą jest wbudowane w mózg nietoperzy, co powoduje, że w znacznym stopniu ignorują informacje z innych zmysłów. Powtórzyli swoje doświadczenie w ciemności, eliminując w ten sposób udział wzroku. Skutek? Liczba prób napicia się w ciągu 10 minut wzrosła ze 100 do 160. "Wydaje się zatem, że nietoperze łączą w całość i oceniają informacje sensoryczne, niemniej echolokacja dominuje nad wszystkimi pozostałymi" - wyjaśnia profesor Greif.

Aby sprawdzić, czy informacje akustyczne dotyczące wody są utrwalone w genach zwierząt, naukowcy powtórzyli doświadczenie z osobnikami młodocianymi, które nigdy nie widziały jeziora czy rzeki. Nielotne osobniki młodociane zostały schwytane w jaskini wraz z matkami i hodowane do momentu, w którym nauczyły się latać. Jak się okazało, również i te młode nietoperze podejmowały próby napicia się przy pierwszym w życiu kontakcie z gładką powierzchnią, sugerując że ich zachowanie nie jest wyuczone lecz wrodzone.

Naukowcy planują obecnie zbadać, czy nietoperze zachowują się podobnie w środowisku naturalnym, stawiając pytanie, czy - skoro nietoperze tak uparcie biorą poziome lustra za wodę - będą również próbować pić ze sztucznych powierzchni takich jak świetliki w dachach, dachy samochodów czy cieplarnie.

"Sądzimy, że nietoperze w środowisku naturalnym mają inne możliwości" - mówi profesor Greif. "Wykazują się dużym przywiązaniem do stanowiska i prawdopodobnie mają już swoje ustalone wodopoje - i jak sugeruje naukowiec - być może wypróbowują nowe powierzchnie, ale w końcu idą dalej." Niemniej zgodził się, że potrzebne będą dalsze badania, aby ocenić występowanie, zakres i potencjalne konsekwencje ekologiczne takiego scenariusza.

© Unia Europejska, 2005-2010

Źródło:
CORDIS