Wysoki poziom nauk biologicznych w Polsce powinien przekładać się na poprawę standardów życia w naszym kraju i sprzyjać rozwojowi jego gospodarki. Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN pokazuje, że polscy biolodzy mają tu coraz więcej do zaoferowania. Możliwości i sukcesy Instytutu w zakresie komercjalizacji badań przedstawiono m.in. podczas niedawnej warszawskiej konferencji podsumowującej duży europejski projekt CePT.

Jakość życia obywateli i pozycja państw na arenie międzynarodowej są dziś wyjątkowo silnie powiązane z innowacyjnością gospodarki, a tę w Polsce może zapewnić tylko rodzima nauka efektywnie współpracująca z przemysłem i biznesem. Impulsem dla szerszej komercjalizacji badań i rozwoju nowych technologii mogą być osiągnięcia z zakresu nowoczesnej biologii, udowadnia Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Ukierunkowaną na wdrożenia ofertę Instytutu oraz przykłady udanej komercjalizacji zaprezentowano ostatnio m.in. podczas niedawnej konferencji podsumowującej realizację europejskiego projektu kluczowego Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii CePT. Zorganizowana w Centrum Dydaktycznym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, konferencja zgromadziła ponad 300 osób ze świata nauki, biznesu i administracji państwowej.

Badania z zakresu biologii, realizowane przez naukowców z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, coraz częściej budzą zainteresowanie przemysłu i biznesu. (Źródło: Instytut Nenckiego, Grzegorz Krzyżewski)

"W zakresie komercjalizacji badań nasz instytut dysponuje bardzo świeżym przykładem. Kilka lat temu, wykorzystując wyrafinowane techniki biofizyczne, zidentyfikowaliśmy nowe właściwości pewnych substancji pochodzenia roślinnego. Zastosowanie tych substancji w dermokosmetykach stało się przedmiotem nie tylko zgłoszenia patentowego, ale zostało wykorzystane w produkcie firmy Dr Irena Eris z serii Pharmaceris, który od kilku miesięcy jest już w aptekach", mówi prof. dr hab. Adam Szewczyk, dyrektor Instytutu Nenckiego.

Współpraca zespołu prof. dr hab. Elżbiety Szeląg z firmą Harpo zaowocowała z kolei powstaniem innowacyjnego oprogramowania terapeutycznego "Dr Neuronowski®", wspomagającego rehabilitację dzieci i dorosłych z zaburzeniami mowy oraz innymi zaburzeniami poznawczymi. Pakiet, już dostępny na rynku (www.neuronowski.pl), jest przeznaczony zarówno dla osób indywidualnych, jak i specjalistów (pedagogów, neuropsychologów, logopedów, neurologopedów i lekarzy) zajmujących się terapią funkcji językowych i innych funkcji poznawczych. Całość składa się z 9 modułów zawierających 46 bazowych gier komputerowych usprawniających poszczególne funkcje poznawcze. Narzędzie przygotowano na podstawie ok. 70 publikacji naukowych w czasopismach filadelfijskich, napisanych przez badaczy z Instytutu Nenckiego.

W trakcie konferencji CePT prof. dr hab. Leszek Kaczmarek przedstawił aktualne zagadnienia dotyczące molekularnego podłoża schorzeń neuro-psychicznych, takich jak padaczka, uzależnienie od alkoholu, schizofrenia czy zaburzenia autystyczne. Okazuje się, że atrakcyjnym celem nowych terapii może być np. pozakomórkowa proteoliza (zwłaszcza kontrolująca sygnałowanie dokomórkowe) czy metaloproteaza macierzowa MMP-9 (w nowoczesnych podejściach terapeutycznych do chorób mózgu), a plastyczność synaptyczna staje się coraz bardziej interesującym obszarem poszukiwań leków neuro-psychicznych.

Prof. dr hab. Agnieszka Dobrzyń zaprezentowała natomiast zaawansowany projekt o potencjalnie dużych możliwościach w zakresie komercjalizacji, związany z technologią biodrukowania narządów 3D. Jego celem jest stworzenie bionicznej trzustki zbudowanej z rusztowania zawierającego naczynia oraz wyspy trzustkowe lub komórki macierzyste przekształcone w komórki wydzielające insulinę i glukagon. Jeśli przedsięwzięcie zakończy się sukcesem, przeszczep bionicznej trzustki będzie mógł się stać pełnowartościową metodą leczenia cukrzycy.

Badania z zakresu biologii wymagają obecnie ogromnej interdyscyplinarności, polegającej na łączeniu wiedzy, możliwości i wysiłku ludzi z wielu dziedzin nauki. Dlatego dla Instytutu Nenckiego tak duże znaczenie ma obecność w europejskim projekcie kluczowym CePT, największym przedsięwzięciu biomedycznym i biotechnologicznym w Europie Środkowo-Wschodniej. W ramach projektu w warszawskiej dzielnicy Ochota powstał zespół powiązanych laboratoriów środowiskowych, integrujących działalność badawczą i wdrożeniową kilkunastu polskich instytucji naukowych. Laboratoria, wybudowane za ponad 388 mln zł, są miejscem pracy blisko 1000 naukowców prowadzących wysokiej klasy badania podstawowe i przedkliniczne w zakresie analizy strukturalnej i funkcjonalnej białek, fizyko-chemii i nanotechnologii biomateriałów, biotechnologii molekularnej, wspomagania technologii medycznych, patofizjologii i fizjologii, onkologii, genomiki, neurobiologii oraz chorób związanych ze starzeniem.

W ramach projektu CePT w Instytucie Nenckiego powstało Centrum Neurobiologii (CN). Koszt budowy i wyposażenia CN wyniósł 52 miliony zł, co stanowi ok. 15% całości projektu (z tej kwoty ok. 30 mln zł przeznaczono na zakup aparatury, a 15 mln zł na rozbudowę gmachu Instytutu o niezbędne pomieszczenia). W Centrum działa sześć laboratoriów o charakterze środowiskowym: Pracownia Neurobiologii Molekularnej, Pracownia Obrazowania Struktury i Funkcji Tkankowych, Pracownia Modeli Zwierzęcych, Pracownia Obrazowania Mózgu, Pracownia Badań Przedklinicznych o Podwyższonym Standardzie oraz Pracownia Bioinformatyki. Laboratoria dysponują najnowocześniejszą aparaturą badawczo-pomiarową, w tym skanerem rezonansu magnetycznego przeznaczonym wyłącznie do celów naukowych. Budowa Centrum Neurobiologii pozwoliła Instytutowi Nenckiego objąć wiodącą rolę w prestiżowych projektach europejskich, takich jak EuroBioImaging z Mapy Drogowej Europejskiego Forum Strategicznego ds. Infrastruktur Badawczych ESFRI (European Strategy Forum for Research Infrastructures - ESFRI).

"W naukach biologicznych nasz kraj jest notowany w okolicach drugiej dziesiątki państw świata. W kontekście liczby ludności i dotychczasowych nakładów budżetowych na polską naukę jest to pozycja nieproporcjonalnie wysoka, świadcząca o dużych, a co ważniejsze: wciąż rosnących możliwościach krajowych instytucji biologicznych. Nie chodzi więc już o to, że nie ma czego komercjalizować, lecz o to, żeby coraz liczniejsze osiągnięcia polskich biologów komercjalizować na jak najszerszą skalę", podsumowuje prof. Szewczyk.

Źródło: Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie