Wyniki najnowszych badań wskazują, że jeden z gatunków komarów, odpowiedzialnych za przenoszenie malarii, Anopheles gambiae, w procesie specjacji ewoluuje obecnie w dwa oddzielne gatunki, posiadające różne cechy. Zjawisko to może poważnie zagrozić wysiłkom podejmowanym w kierunku kontrolowania występowania malarii, jak również może wymusić opracowanie nowych metod zapobiegania rozprzestrzenianiu zakażeń. Badania zostały opublikowane na łamach "Science", w wydaniu z dnia 22 października 2010.

Anopheles gambiae jest najczęstszym wektorem choroby (organizmem przenoszącym ją z osób zarażonych na osoby zdrowe) w regionie Afryki Subsaharyjskiej, w którym częstość występowania malarii jest stosunkowo najwyższa. Naukowcy porównali genomy dwóch rozwijających się gatunków, określonych jako molekularne formy M i S. Okazało się wówczas, że nawet jeśli obie formy są niemal identyczne pod względem zewnętrznej budowy i często się ze sobą krzyżują, znacznie różnią się na poziomie DNA. Różnice między formami M i S występują również na poziomie prezentowanych przez osobniki sposobów zachowania i preferowanych typów siedlisk.

Według autorów omawianych badań, jeżeli u obu gatunków komarów w toku ewolucji biologicznej rozwiną się nowe cechy, może to skutkować zmianami w warunkach rozprzestrzeniania się malarii. Zachodzi ryzyko, że ewolucja A. gambiae utrudni podejmowane dotychczas próby kontrolowania rozprzestrzeniania się malarii - obecnie wykorzystują one specyficzne dla danego gatunku komarów sposoby zachowania oraz poziom wrażliwości owadów na stosowane do ich likwidacji insektycydy.

Dalsze badania powinny wykazać, w jaki sposób oba gatunki konkurują ze sobą w różnych środowiskach, jak też pomóc w identyfikacji czynników składających się na molekularne podłoże procesu ich ewolucji.

[Oprac. C. O. Reless]

Źródła:
Malaria-Transmitting Mosquito Evolving, NIH Grantees Find
DE Neafsey et al. Complex gene-flow boundaries among vector mosquito populations. Science. DOI: 10.1126/science.1193036 (2010).
MKN Lawniczak et al. Widespread divergence between incipient Anopheles gambiae species revealed by whole genome sequences. Science. DOI: 10.1126/science.1195755 (2010).