W Wlk. Brytanii rozpoczęły się w końcu testy kliniczne leku przeciwko ludzkiemu wirusowi niedoboru odporności (HIV) wytworzonego z genetycznie modyfikowanego (GM) tytoniu. Testy, podjęte po kilku latach negocjacji prawodawczych, są prowadzone przez finansowane ze środków unijnych konsorcjum PHARMA-PLANTA (Zrekombinowane farmaceutyki roślinne do ochrony zdrowia człowieka) - międzynarodową grupę 28 instytucji akademickich i 4 małych przedsiębiorstw.

Profilaktyczny lek antywirusowy w postaci przeciwciała P2G12, który został zsyntetyzowany z tytoniu GM, jest testowany na małej grupie kobiet w Wlk. Brytanii, aby ustalić, czy jest bezpieczny. Pierwszy etap testów rozpoczęty w czerwcu obejmuje sprawdzenie bezpieczeństwa podawanego dopochwowo przeciwciała o nazwie P2G12 u 11 zdrowych kobiet. Wyniki tych testów mają być znane w październiku i mogą zbliżyć świat nauki do opracowania przystępnych metod leczenia HIV. Przeciwciało rozpoznaje białka na powierzchni HIV w celu zablokowania infekcji, niemniej nie wykazano jeszcze jego skuteczności u ludzi.

Upłynął długi czas zanim brytyjski Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych i Wyrobów Medycznych (MHRA) zapalił naukowcom zielone światło dla rozpoczęcia testów, gdyż konieczne było uzyskanie 100% pewności, że leki nie zawierają żadnych alergogennych cukrów roślinnych czy pestycydów. Rośliny są atrakcyjnymi nośnikami ekspresji zrekombinowanych białek farmaceutycznych, gdyż stanowią niedrogie i wszechstronne układy, których produkcję można stosunkowo szybko i opłacalnie zwiększyć. Chociaż wykorzystywanie roślin i upraw GM jako artykułów spożywczych wzbudziło kontrowersje w Europie, opinia publiczna jest bardziej przychylna ich zastosowaniu jako leki czy szczepionki.

Leki wykorzystywane w testach zostały wyprodukowane w specjalnym zakładzie w Aachen, Niemcy, w procesie, z którego uzyskuje się 5 gramów oczyszczonego przeciwciała z 250 kg tytoniu.

Projekt PHARMA-PLANTA, który otrzymał 12 mln EUR z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR) UE, rozpoczął się w 2004 r., a jego głównym celem jest wykorzystanie roślin GM do obniżenia kosztów leków trudnych do wyprodukowania. Naukowcy mają nadzieję, że to z kolei przełoży się na zwiększenie dostępności nowoczesnych leków w najbiedniejszych regionach świata.

Choć farmaceutyki GM były już wcześniej wykorzystywane do produkcji ludzkiej insuliny i szczepionki przeciw zapaleniu wątroby typu B, ten zakrojony na szeroką skalę projekt jest pierwszym w UE, który bada zastosowanie materiałów takiego pochodzenia u ludzi.

Podobnie jak w przypadku badań nad tytoniem i roślinami wytwarzającymi substancje lecznicze, wcześniejsze wyniki prac konsorcjum PHARMA-PLANTA wskazały nowe sposoby wytwarzania nasion wodooszczędnych, które wspomagają odporność roślin na susze i przyczyniają się do globalnego bezpieczeństwa zasobów żywności.

Ostatnie postępy są również najnowszymi z serii kilku innych leków biologicznych wytwarzanych przez rośliny, które trafiają do badań klinicznych. Koncern farmaceutyczny Bayer właśnie otrzymał zgodę od amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) na przeprowadzenie testów bezpieczeństwa ludzkich przeciwciał wytworzonych przez tytoń, które atakują chłoniaki nieziarnicze. W Kanadzie koncern SemBioSys Genetics odkrył w ramach testu przeprowadzonego na 23 ochotnikach, że wersja insuliny wytworzona przez szafran barwierski jest bezpieczna i oddziałuje tak samo, jak lek już dostępny na rynku.

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS

Fot. USDA