Fizyka
Fizycy szukają śladów Wszechświata przed Wielkim Wybuchem (30-01-2016) |
|
Czy kosmologiczną hipotezę Wielkiego Wybuchu zastąpi kiedyś hipoteza Wielkiego Odbicia? Takiego scenariusza nie wykluczają obliczenia wykonane przez zespół fizyków z NCBJ i z Francji. Badacze zaproponowali metodę uwzględnienia efektów kwantowych w analizie ewolucji wczesnego Wszechświata.
Naukowcy sądzą, że obserwacje reliktowych fal grawitacyjnych pozwolą zweryfikować badany przez nich model. O badaniach poinformowano w komunikacie na facebookowej stronie Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ.
Obserwacje astronomiczne wskazują, ..(jeszcze 4291)» |
| |
Językoznawstwo
W słynnych dziełach literackich widać multifraktale i kaskady świadomości (28-01-2016) |
James Joyce, Julio Cortázar, Marcel Proust, Henryk Sienkiewicz czy Umberto Eco. Zaskakujące, ale niezależnie od języka, dzieła literackie najsłynniejszych autorów pod pewnymi względami okazują się mieć budowę fraktalną. Analizy statystyczne przeprowadzone w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie ujawniły jednak fakt jeszcze bardziej intrygujący. Kompozycja utworów jednego z gatunków literackich cechuje się wyjątkową dynamiką, o strukturze kaskadowej (lawinowej). Ten typ narracji okazuje się mieć charakter multifraktalny, czyli jest fraktalem fraktali.
 Multifraktalność ..(jeszcze 10247)» |
| |
Technika
Polscy naukowcy opracowali unikatową szklarnię - 10 razy mniejsze koszty ogrzewania (28-01-2016) |
| Unikatowy model cieplarni stworzyli naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Dzięki zastosowaniu ścian wypełnianych pianą i systemowi sterowania klimatem, koszty jej ogrzewania są dziesięciokrotnie mniejsze, zaś plony równie wysokie jak w tradycyjnej szklarni.To jedyna taka konstrukcja na świecie.
Rozwiązaniem poznańskich naukowców już zainteresowane są uczelnie, instytucje i firmy z wielu krajów świata. Koszty budowy, w porównaniu z tradycyjnymi szklarniami, są wyższe o ok. 10-20 proc.
Cieplarnia potrafi sama izolować ..(jeszcze 3272)» |
| |
Zdrowie
Pierwszy polski suplement diety z konopi siewnych w aptekach (28-01-2016) |
W aptekach dostępny jest pierwszy uzyskiwany z konopi siewnych polski suplement diety zwierający kanabinoidy - poinformowano we wtorek na konferencji prasowej w Warszawie. Nie ma on nic wspólnego z medyczną marihuaną - podkreślili eksperci.
Dyrektor ds. naukowych w Instytucie Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu, prof. Maria Władyka-Przybylak zwróciła uwagę, że suplement diety wytwarzany jest z konopi siewnych, które można legalnie uprawiać w całej Unii Europejskiej, i nie ma on nic wspólnego z medyczną marihuaną.
 Okolice Tokarni, ..(jeszcze 4055)» |
| |
Zdrowie
Smażenie warzyw na oliwie może być zdrowsze od gotowania (26-01-2016) |
|
Warzywa smażone na oliwie zawierają więcej korzystnych dla zdrowia polifenoli w porównaniu z tymi samymi warzywami gotowanymi w wodzie - wynika z hiszpańskich badań, o których informuje pismo "Food Chemistry".
Naukowcy z uniwersytetu w Granadzie wykazali, że smażenie na oliwie z pierwszego tłoczenia (extra vergine) zwiększa zawartość polifenoli w warzywach wykorzystywanych w diecie śródziemnomorskiej - ziemniakach, dyni, pomidorach i brokułach.
Polifenole zapobiegają takim chorobom, jak rak, cukrzyca czy prowadzące do utraty wzroku zwyrodnienie plamki żółtej.
<img src="http://i.racjonalista.pl/img/news/pan-984007_960_720.jpg" ..(jeszcze 1452)» |
| |
Archeologia
Bumerang z Polski - najstarszy na świecie (25-01-2016) |
| Mu-Mar-Ang to w języku Aborygenów z Australii "powracający kij". Jednak to nie Australijczycy pierwsi użyli tej broni. Najstarszy bumerang został znaleziony w Polsce i jest przechowywany w Krakowie!
Choć bumerang znany jest jako broń myśliwska rdzennych mieszkańców Australii, nie jest ich wynalazkiem. Przed Aborygenami tą bronią posługiwali się starożytnie Egipcjanie, Indianie z Arizony, Eskimosi, dawni mieszkańcy Nowych Hybrydów. Także myśliwi żyjący ok. 25 tys. lat temu na terenach dzisiejszej Polski. Dla porównania, najstarszy zachowany bumerang z Australii wykonano z drewna, a jego wiek określono na 10 tys. lat.
W 1985 roku polscy ..(jeszcze 1898)» |
| |
Archeologia
Polska matecznikiem sera (25-01-2016) |
| Nature: "The earliest secure evidence of cheese making dates back to 5,500 BCE in Kujawy, Poland."
Okazuje się, że mamy serowe tradycje dłuższe od Francji! Według "Nature" najstarsze dowody na produkcję sera pochodzą sprzed 7500 lat z Polski, z ziemi kujawskiej. To jedyne potwierdzone dowody na wytwarzanie sera w neolicie. Dowody mają charakter archeologiczny i biochemiczny. Wysłane do badań fragmenty pochodziły z Brześcia Kujawskiego, Miechowic, Smólska, Wolicy Nowej, Starego Nakonowa oraz Ludwinowa.
- Dowody są oszałamiające - potwierdza prof. Richard Evershed z Bristol University
<img src="http://i.racjonalista.pl/img/news/20130709162551la-historia-del-queso.jpg" ..(jeszcze 3704)» |
| |
Zdrowie
Konserwant żywności niszczy komórki raka i superbakterie (19-01-2016) |
|
Nizyna, naturalny związek stosowany jako konserwant żywności o symbolu E234, niszczy komórki nowotworowe oraz superbakterie oporne na działanie antybiotyków - wynika z badań, które publikuje pismo "Journal of Antimicrobial Chemotherapy."
Nizyna jest związkiem o działaniu antybakteryjnym. Wytwarzają ją bakterie kwasu mlekowego (Lactococcus lactis) w procesie fermentacji produktów mlecznych. Nie jest stosowana jako lek, ale dodaje się ją do produktów spożywczych jako konserwant (E234) - zwłaszcza przy produkcji serów, gdyż zapobiega rozwojowi bakterii masłowych, które powodują psucie się pasteryzowanego mleka i serów dojrzewających. Poza tym nizyna jest ..(jeszcze 2529)» |
| |
Medycyna
Drukowane implanty z PW pomagają w odbudowie kości (17-01-2016) |
|
Nowatorski, rozpuszczający się stopniowo w ciele implant drukowany w 3D, który pomaga w naprawie uszkodzeń kości, opracowali badacze z Warszawy. Rozwiązanie wykorzystano już w operacjach psów. Niewykluczone, że wkrótce bioimplanty posłużą do leczenia ludzi.
Poważne uszkodzenia kości mogą powstawać w wyniku np. nowotworów czy wypadków. Częstym rozwiązaniem stosowanym u ludzi było dotąd wszczepienie w miejsce uszkodzonej kości metalowego implantu. Implant ten jednak musiał już pozostać w ciele do końca życia. W przypadku zwierząt natomiast poważniejsze uszkodzenie kości - np. w łapie - kończyło się zwykle amputacją kończyny.
<img src="http://i.racjonalista.pl/img/news/polskieimplantyk.jpg" ..(jeszcze 2669)» |
| |
Chemia
Fotowoltaika? Na perowskitach wytwarzanych dzięki mechanochemii! (14-01-2016) |
|
Perowskity, substancje znakomicie pochłaniające światło, to przyszłość energetyki słonecznej. Szansa na ich szybkie upowszechnienie właśnie wzrosła dzięki taniej i bezpiecznej dla środowiska metodzie produkcji tych materiałów, opracowanej przez chemików z Warszawy. Zamiast w roztworach i w wysokiej temperaturze, perowskity można od teraz wytwarzać w procesach mechanochemicznych w ciele stałym - a więc poprzez zwykłe ucieranie proszków.
Częściej niż z postępem, ucieranie substancji chemicznych kojarzy się z dawnymi aptekami i ich nieodłącznym atrybutem: moździerzem. Najwyższy czas zmienić te archaiczne skojarzenia! Odkrycia naukowe ostatnich lat pokazują, ..(jeszcze 5408)» |
| |
Astronomiczne Zdjęcie Dnia
Zdjęcia nocnej Warszawy z pokładu ISS (13-01-2016) |
| Rozświetlony Stadion Narodowy, ciemne pasy startowe Okęcia, oświetlone mosty na Wiśle widać na nocnych zdjęciach Warszawy, zrobionych z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Wykonane na prośbę Centrum Badań Kosmicznych PAN pomogą w badaniu zanieczyszczenia świetlnego.
"Serię ponad 30 zdjęć astronauci Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ang. International Space Station, ISS) wykonali późnym wieczorem 8 października 2015, gdy Stacja przelatywała nad terytorium Polski w kierunku Białorusi i Ukrainy. Stacja znajdowała się wtedy na wysokości około 400 km nad powierzchnią planety" - informuje w przesłanym komunikacie Centrum Badań Kosmicznych PAN. Wykonane ..(jeszcze 3745)» |
| |
Ekologia
Żubrom w Polsce zaczyna być zbyt ciasno, naukowcy: rozproszyć stada (12-01-2016) |
|
Żubrom w polskich lasach zaczyna być zbyt ciasno. Dlatego naukowcy i leśnicy szukają nowych miejsc, w które można by przesiedlić te zwierzęta. Zajmujący się żubrami uważają, że stada tych zwierząt winny być mniejsze i bardziej rozproszone, niż dotychczas.
W polskich lasach żyje wolno ok. 1,5 tys. żubrów (na koniec ubiegłego roku doliczono się ich dokładnie 1442, ale należy do tego dodać młode, które urodziły się w tym roku). To jedna czwarta wszystkich wolnożyjących żubrów na świecie. Żubry te żyją w pięciu stadach: białowieskim, boreckim, knyszyńskim, w Bieszczadach, i w Zachodniopomorskim.
<img src="http://i.racjonalista.pl/img/news/www_liczenie_zubrow_1_news_image_big_gallery.jpg" ..(jeszcze 6016)» |
| |
Różności
Odratowano Instytut Zachodni (12-01-2016) |
| Działający dotychczas w Poznaniu Instytut Zachodni zostanie przekształcony i będzie podlegać bezpośrednio premierowi - zakłada ustawa, którą podpisał w poniedziałek prezydent Andrzej Duda.
Zgodnie z ustawą, dotychczas istniejący Instytut Zachodni - Instytut Naukowo-Badawczy im. Zygmunta Wojciechowskiego przekształci się w Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego (IZ).
Nowa placówka nie będzie podlegała ustawie o instytutach badawczych ani resortowi nauki. Działanie IZ regulowane będzie nową, osobną ustawą, a instytut będzie podlegać bezpośrednio premierowi.
<img src="http://i.racjonalista.pl/img/news/inac.jpg" alt="" ..(jeszcze 1367)» |
| |
Językoznawstwo
Badają literacki styl jak linie papilarne (11-01-2016) |
| Dzięki użyciu specjalnej komputerowej aplikacji można analizować literacki styl, a nawet autorstwo utworów. Metodę stylometrii stosują m. in. badacze z Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy, razem z Uniwersytetem Yale, zgłębiają obecnie amerykańskie kazania z XVIII wieku, aby porównać je z mowami współczesnych kaznodziejów.
Krakowscy badacze: dr Michał Choiński i dr Jan Rybicki, obaj z Instytutu Filologii Angielskiej UJ, zajmują się stylometrią, czyli nowatorską analizą stylistyczną tekstów literackich przy użyciu metod komputerowych. Wykorzystują narzędzie stworzone przez innego wybitnego krakowskiego stylometrę, dr hab. Macieja Edera z Instytutu Języka Polskiego ..(jeszcze 4447)» |
| |
Materiałoznawstwo
Błękitny węgiel - recepta na miejski smog (11-01-2016) |
|
Prowadzone na dużą skalę badania wdrożeniowe niskoemisyjnego paliwa węglowego, tzw. Błękitnego Węgla, kończy Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla z Zabrza. To paliwo, choć nieco droższe od zwykłego węgla, może być stosunkowo czysto spalane nawet w najprostszych paleniskach.
Jak poinformował PAP dyrektor Centrum Badań Technologicznych IChPW dr inż. Sławomir Stelmach, projekt mający potwierdzić właściwości Błękitnego Węgla zakończy się w kwietniu 2016 r. "Jeśli zostanie potwierdzony korzystny efekt emisyjny tego paliwa, kolejnym krokiem mogłoby być już uruchomienie produkcji na dużą skalę" - wskazał naukowiec.
<img src="http://i.racjonalista.pl/img/news/blekitnywegiel.jpg" ..(jeszcze 6110)» |
| |
Historia
W Gnieźnie odkryto olbrzymi zbiór średniowiecznych dokumentów (10-01-2016) |
Około 1500 dokumentów, obrazujących działanie gnieźnieńskiego sądu kościelnego w okresie średniowiecza, odkryto w jednym z pomieszczeń katedry gnieźnieńskiej.
"Tym samym gnieźnieńskie archiwum stało się posiadaczem jednego z największych zbiorów średniowiecznych papierowych dokumentów. Obok gdańskich i wrocławskich - to trzeci taki zbiór w kraju" - wyjaśnia PAP Jakub Łukaszewski z Instytutu Historii UAM w Poznaniu.
Fragment dokumentu Łaskarza z Sarnowej rektora kościoła w Broniszewie z widoczną pieczęcią duchownego przedstawiającą herb Godziemba; papier, ..(jeszcze 5006)» |
| |
Chemia
Cztery nowe pierwiastki włączono do układu okresowego (10-01-2016) |
|
W układzie okresowym można już znaleźć cztery nowe, superciężkie pierwiastki o liczbach atomowych: 113, 115, 117 i 118. W pracach zespołów prowadzących badania nad syntezą tych pierwiastków mieli udział także Polacy.
O udziale Polaków w tych badaniach poinformowali przedstawiciele Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego w przesłanym PAP w czwartek komunikacie.
Pierwiastki o liczbach atomowych 113, 115, 117 i 118 zostały oficjalnie zatwierdzone przez Międzynarodową Unię Chemii Czystej i Stosowanej (International Union of Pure and Applied Chemistry, IUPAC). Na razie nie wiadomo, jakie są właściwości chemiczne nowych pierwiastków, ..(jeszcze 6657)» |
| |
Medycyna
Pierwsze poważne badania nad lekiem przedłużającym życie (03-01-2016) |
|
Marzenia o eliksirze młodości może się wreszcie spełnić. W 2016 r. rozpoczną się pierwsze badania kliniczne, które mają wykazać czy lek na cukrzycę o nazwie metformina może przedłużyć życie ludzie, jak się od dawna podejrzewa - informuje "New Scientist".
"Z punktu widzenia zdrowia publicznego będzie to najważniejsze badanie w erze nowoczesnej medycyny" - powiedział "National Geographic" prof. Jay Olshansky z University of Illinois w Chicago.
Metformina jest jednym z najstarszych i najczęściej stosowanych leków w medycynie. Odkryto ją w latach 20. XX w., a zaczęto stosować w leczeniu cukrzycy typu 2 w 1957 r. w Europie. Środek szybko ..(jeszcze 5159)» |
| |
Biologia
Bonobo potrafią używać narzędzi (03-01-2016) |
| Szympansy karłowate bonobo potrafią wytwarzać i używać prostych narzędzi do zdobywania pokarmu oraz do atakowania - czytamy na lamach "American Journal of Physical Anthropology".
Jak dotąd wytwarzanie i używanie prostych narzędzi obserwowano u szympansów zwyczajnych. Potrafią one za pomocą słomek wydobywać termity z kopca, rozłupywać kamieniami orzechy czy robić z gałęzi prymitywne dzidy do polowań na małe małpiatki kryjące się w dziuplach drzew.
W przeciwieństwie do agresywnych szympansów mniejsze bonobo postrzegane ..(jeszcze 1930)» |
| |
Zdrowie
Granaty zapobiegają rozwojowi choroby Alzheimera (01-01-2016) |
|
Polifenole zawarte w ekstrakcie z granatu pomagają zapobiegać rozwojowi choroby Alzheimera. Najnowsze badania wskazują, że działanie to ekstrakt zawdzięcza urolitynom, związkom powstającym w wyniku rozkładu polifenoli przez bakterie jelitowe.
Informację podaje pismo "ACS Chemical Neuroscience".
Choroba Alzheimera charakteryzuje się odkładaniem złogów beta-amyloidu w mózgu. Aby walczyć z tym zjawiskiem, należy posłużyć się związkiem, który byłby w stanie przeniknąć barierę krew-mózg (stanowi ją zwarta warstwa komórek zapobiegająca przedostawaniu się do mózgu szkodliwych substancji, wirusów i bakterii).
<img src="http://i.racjonalista.pl/img/news/pomegranate-open-196800_9 ..(jeszcze 918)» |
Do treści
