Ludzie na całym świecie czerpią przyjemność z kosztowania soczystych i apetycznych moreli, ale co wiemy na temat pochodzenia tego popularnego owocu? Wyniki nowych badań przeprowadzonych w Turcji i na Węgrzech potwierdzają to, co od pewnego czasu podejrzewali naukowcy - istnieje powiązanie genetyczne między tureckimi a węgierskimi odmianami moreli. Odkrycia mogą przynieść hodowcom i producentom moreli nowe informacje, w jaki sposób optymalnie przeprowadzać selekcję partnerów zapylających w nowych sadach. Wyniki badań, które jako pierwsze analizują różnorodność genotypu S moreli występujących w Turcji, zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie ''Journal of the American Society for Horticultural Science''.

Przez długi czas Chiny uznawano za pierwotną ojczyznę moreli, które później rozprzestrzeniły się w Europie przebywszy Azję i Azję Mniejszą. Eksperci dzielą odmiany moreli na cztery główne grupy eko-geograficzne: środkowoazjatycką, irano-kaukaską, europejską i Dzhungar-Zailing.

Najbardziej zróżnicowane grupy to środkowoazjatycka i irano-kaukaska, w skład której wchodzą odmiany tureckie. Grupa europejska, obejmująca odmiany północnoamerykańskie, południowoafrykańskie i australijskie, jest najmniej zróżnicowana. W porównaniu do pozostałych moreli europejskich, odmiany wschodnioeuropejskie posiadają pewne cechy charakterystyczne. Co więcej, mimo dostępnych informacji na temat tego owocu, a zwłaszcza moreli tureckich, naukowcy nadal nie mieli pewności, co do samoniezgodności genotypów kilku odmian tureckich. Samoniezgodność dotyczy mechanizmów wykorzystywanych przez rośliny do zapobiegania samozapylaniu lub zapylaniu bardzo blisko spokrewnionej rośliny.

W ramach opisywanych badań naukowcy z Uniwersytetu Corvinus w Budapeszcie, Węgry, oraz z Uniwersytetu Atatürk i Instytutu Badań Owoców Malatya w Turcji przeprowadzili analizy mikrosatelitarne wykazując, że węgierskie i europejskie odmiany moreli prawdopodobnie powstały przez hybrydyzację genotypów irano-kaukaskich. Stwierdzili, że dowody historyczne i językowe wydają się wspierać to założenie. Zdaniem naukowców wiele archiwów dokumentuje introdukcję tureckich naszczepek i innych materiałów rozkrzewiających na Węgrzech, kiedy kraj znajdował się pod okupacją otomańską.

Zespół wykorzystał amplifikację reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR), aby ustalić genotyp S zbioru tureckich odmian moreli. Naukowcy zastosowali tę metodę również do ustalenia samozgodnych odmian moreli.

"Ustaliliśmy pełny genotyp S 51 odmian oraz cząstkowy genotyp S 4 odmian" - wyjaśnia dr Júlia Halász z Uniwersytetu Corvinus w Budapeszcie, naczelny autor raportu z badań. "W sumie 32 różne genotypy S zostały przypisane 51 odmianom, a wiele z nich [28] zostało zaliczonych do nowo utworzonych grup inter-niezgodności".

Naukowcy odkryli, że kolejne 12 odmian wykazuje niepowtarzalne, niezgodne genotypy i zidentyfikowali 7 samozgodnych odmian w badanych zestawach.

"Fakt, że tureckie i węgierskie odmiany moreli są nosicielami odpowiednio 12 i 5 alleli S oraz że wszystkie 5 alleli wykryte w odmianach węgierskich występowały również w odmianach tureckich dostarcza dowodu molekularnego wspierającego od dawna podejrzewane historyczne powiązanie między tureckimi a węgierskimi morelami" - stwierdza Halász. "Wyniki badań potwierdzają, że turecka plazma zarodkowa wniosła znaczący wkład w rozwój kilku atrakcyjnych odmian węgierskich moreli".

Podkreśliła również, że relacje między dwiema pulami genów są stosunkowo świeże, powiązane z historycznymi wydarzeniami, które datują się zaledwie na początek XVIII w.

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło:
CORDIS

Referencje dokumentu: Halász, J., et al. (2010) S-genotyping supports the genetic relationships between Turkish and Hungarian apricot germplasm. J. Amer. Soc. Hort. Sci 135: 410-417.