|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Społeczeństwo » Socjologia
Współczesna rewitalizacja wierzeń religijnych [2] Autor tekstu: Radosław S. Czarnecki
Celna wydaje się w związku z tym uwaga G.Sorosa, że to
poniekąd "....Rynek finansowy
dostarcza wielu przykładów, kiedy zgodne z trendem zachowanie jest źródłem
destabilizacji. To samo odnosi się do społeczeństwa w skali ogólnej. Kiedy
fundamentalne zasady są szeroko ignorowane w imię interesowności, a wszystkie
chwyty dozwolone, ludzie tracą orientację; narasta tęsknota za zdecydowanymi
zasadami i ścisła dyscypliną" [ 6 ].
Wracając do roli światowych i komercyjnie zorganizowanych mediów
(gdzie tu miejsce na dociekanie prawdy, gdzie mandat dla obiektywizmu i chłodności
analizy, gdzie edukacyjna i poznawcza misja dziennikarstwa w kształtowaniu
samodzielności refleksji intelektualnej odbiorcy, gdzie …… — kolejne wątpliwości
mnożą się same) w szerzeniu i promocji wartości sprzyjających rewitalizacji
wierzeń religijnych oraz dewaluacji takich tradycji oświeceniowych jak postęp,
racjonalizm, rozwój, empiryzm i logika myślenia, należy podkreślić jednocześnie
ich znaczenie dla wykreowania w ostatnich , a dekadach , a tym samym sprzyjaniu irracjonalizmowi myślenia milionów
ludzi na świecie, trzech charyzmatycznych przywódców religijnych mega-wspólnot:
papieża Jana Pawła II, ajatollaha R.Chomeiniego i XIV Dalajlamy. Stali się
oni nie przewodnikami religijnymi, ale wpisanymi w światowy show-business
gwiazdami (niczym aktorzy, kierowcy Formuły I oraz inni sportowcy, rekiny
finansjery, celebryci światowych salonów itp.), tym różniący się od innych
przedstawicieli tych gremiów, że aspirującymi do uniwersalności, absolutności,
jedynej prawdy głoszonych przez siebie nauk. Stali się za życia mitem i legendą. Jednoznaczna identyfikacja tych gwiazd z wartościami religijnymi,
irracjonalnymi, mistycznymi niesie określone i wymierne efekty, trudne do
przewidzenia w dalszej perspektywie (to są zmiany w świadomości więc
powolne, niejednoznaczne i wielopłaszczyznowe).
Tego egzemplifikacją jest m.in. — o czym już wspominano — popularność i masowość zainteresowania horoskopami, astrologią, kabałą, tarotem, wróżbami,
chiromancja, astrologia. Ile czasu poświęca się im w programach różnych
stacji TV? To się dobrze sprzedaje, bo to jest zyskowne, bo to jest trendy
…… trudno się dziwić, że irracjonalizm się szerzy i zdobywa kolejne
przyczółki.
Ideałem funkcjonowania, do którego Unia Europejska już jako jednolite
(w miarę) państwo, likwidujące obstrukcję (czyli wykonanie kolejnego kroku
modernistycznego) nacjonalistyczno-hiperpatriotyczną i ksenofobiczno-zaściankowo-infantylną — czego pełno dziś w Europie odwracającej się do modernizmu i Oświecenia:
Breiviki, religijni fundamentaliści różnorakiej maści, kibole, popularność populistów prawicowej proweniencji, renesans
jawnego faszyzmu czy ruchów quasi-faszystowskich, kulty ślepej siły i przemocy dla samej przemocy, szalejąca nienawiść do kulturowego czy
cywilizacyjnego „Innego", politycy formatu „bunga-bunga" (to jest
rzeczywistość współczesnej, zjednoczonej ponoć gospodarczo, ale czy
kulturowo, ideowo, cywilizacyjnie Europy ?) — byłaby sytuacja na linii
wyznania religijne i ich instytucje kontra III Republika (Francuska) AD'1905:
czyli rozdział totalny wyznań religijnych i państwa, całkowite
sprywatyzowanie religii oraz zakaz finansowania instytucji religijnych przez państwo
jako takie. To czyste „obywatelstwo" i pewien rodzaj agnostycyzmu winny
charakteryzować niezależne instytucje administracyjne (niezależne i wolne
wobec sposobu, form i metod jakiejkolwiek wiary obywateli).
Przestrzeń publiczna winna pozostawać wolna od wszelkich konotacji
religijno-mistyczno-irracjonalnych.
W rozmowie z A.Domosławskim o. B.Forcano, słynny hiszpański dysydent
kościelny i teolog, klaretyn, tomista i uczeń B.Haeringa (najsłynniejszego
moralisty katolickiego XX wieku) stwierdza, iż Kościół katolicki oraz państwo
winne być wyraźnie oddzielone, a każda ze wspólnot wyraźnie autonomiczna.
We współczesnym świecie katolicyzm pozostawiać musi wolnym obywatelom całkowitą i jasną swobodę wyboru decyzji polityczno-światopoglądowych [ 7 ].
Ks. H.Kueng, słynny dysydent kościelny i czołowy teolog epoki określanej
jako Vaticanum II uważa, że "...jeśli
Kościół katolicki ma być w XXI wieku kościołem uniwersalnym, a nie
uniwersalną sektą to potrzebuje nowego Jana XXIII, a nie nowego Jana Pawła
III" [ 8 ].Ta wypowiedź zawiera esencję roli zinstytucjonalizowanej religii
monoteistycznej (tu katolickiej, lecz dotyczy ów problem wszystkich wierzeń)
we współczesnym świecie i prezentuje sposób myślenia o relacjach sfery publicznej, obywatelskiej, republikańskiej z przestrzenią
religijną, mityczną czyli z gruntu — irracjonalną.
Dzisiejszą sytuację można określić jako rzeczywistość płynnej
nowoczesności (za Z.Baumanem) lub jak inni twierdzą — ery ponowoczesnej (Ch. Delsol).
Czyli tym samym epoki minionej jak chcą konserwatyści. Chaos, niedookreśloność,
irracjonalizm, kult mistyki i wszelkiego szamaństwa — to wszystko zawsze sprzyja nawrotowi ciemnogrodu i innym formom
obskurantyzmu, kołtuństwa, wstecznictwa czy filisterstwa. We wszystkich
sferach świadomości człowieka. Przypadek obsuwania się Europy post-rzymskiej
w wieki ciemne jest tu groźnym memento.
Jak wiadomo chrześcijaństwo brało czynny i aktywny udział w tych
procesach.
1 2
Przypisy: [ 6 ] G.Soros,
Kryzys światowego kapitalizmu,
Warszawa 1999, s. 117 [ 7 ] Rozmowa
A.Domosławskiego z o. B.Forcano, Wyznajmy swoje winy [w]: Gazeta
Wyborcza z dn. 5-6.02.2000 [ 8 ] H.Kueng,
Magazyn Teologiczny "Semper
Reformada", 17.06.2003 « Socjologia (Publikacja: 13-09-2011 )
Radosław S. CzarneckiDoktor religioznawstwa. Publikował m.in. w "Przeglądzie Religioznawczym", "Res Humanie", "Dziś", ma na koncie ponad 130 publikacji. Wykształcenie - przyroda/geografia, filozofia/religioznawstwo, studium podyplomowe z etyki i religioznawstwa. Wieloletni członek Polskiego Towarzystwa Religioznawczego. Mieszka we Wrocławiu. Liczba tekstów na portalu: 129 Pokaż inne teksty autora Najnowszy tekst autora: Return Pana Boga | Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 2224 |
|