Mając to na względzie, obecny skład Sądu Najwyższego nie podziela wskazywanego przez skarżącego poglądu wyrażonego w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 września 1992 r. II UZP 2/92, z którego wynika, że praca katechetyczna prowadzona w katechizacji parafialnej nie jest pracą nauczycielską. Pogląd ten zdezaktualizował się zresztą po zmianach stanu prawnego polegających na rozwinięciu w aktach wyższej rangi prowizorycznych postanowień instrukcji Ministra Edukacji Narodowej dotyczącej powrotu nauczania religii do szkół w roku szkolnym 1990/91, wiążącej się z wydaniem przez tego Ministra zarządzenia nr 31 z dnia 27 sierpnia 1990 r. uchylającego zarządzenie Ministra Oświaty i Wychowania w sprawie umożliwienia dzieciom i młodzieży szkolnej uczestniczenia w katechezie parafialnej (Dz. Urz. MEN z dnia 8 września 1990 r.), w których zrównano nauczanie religii w szkołach i punktach katechetycznych z pracą nauczycielską.

Opierając się na tym nowym uregulowaniu, skarżący twierdził, że księża nauczający religii w punktach katechetycznych mogą być uważani za nauczycieli dopiero po dniu 1 września 1996 r., jednak w kasacji nie przedstawił racji przemawiających za wykluczeniem możliwości traktowania w ten sam sposób prowadzenia nauki religii w okresie przed tą datą, a po usunięciu nauki religii ze szkół, tj. od 1957 r. Tymczasem argumentem na rzecz jednakowego traktowania nauczycieli religii przez cały okres prowadzenia tej nauki, niezależnie od narzucanych jej rygorów oraz nakazu odbywania poza szkołami państwowymi, jest wniosek prawny wynikający z ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, która — zastrzegając, że nauczanie religii jest wewnętrzną sprawą Kościoła — przyznaje Kościołowi prawo do nauczania religii oraz religijnego wychowania dzieci i młodzieży organizowanego przez parafie i domy zakonne (art. 18) oraz sankcjonuje dotychczasową praktykę nauczania jej w punktach katechetycznych organizowanych w kościołach, kaplicach i budynkach kościelnych, a także w innych pomieszczeniach udostępnionych na ten cel (art. 19 ust. 1). Odbywanie w latach 1957-1991 nauki religii katolickiej wyłącznie poza szkołami państwowymi nie może, po transformacji ustrojowej, decydować o niezaliczalności pracy katechetycznej prowadzonej w tamtym czasie, gdy obecnie stosowanie praw i obowiązków ustalonych dla nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w państwowych szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych oraz opiekuńczo-wychowawczych, odnosi się wprost do nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w szkołach lub innych placówkach oświatowo-wychowawczych oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych prowadzonych przez kościelne osoby prawne, w zakresie określonym przez Ministra Edukacji Narodowej na wniosek Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski.

Niezależnie od tego, za identycznym traktowaniem stanów faktycznych sprzed dnia 1 września 1996 r. i po tej dacie przemawia spostrzeżenie natury ogólnej, a mianowicie, że rodzaj, sposób wykonywania, cel i znaczenie nauki religii było w każdym czasie identyczne. Księża prowadzący katechezę byli zatrudniani przez terenowe organy administracji państwowej za wynagrodzeniem, a w zakresie uprawnień do świadczeń traktowano ich na równi z pracownikami tych organów (por. zarządzenie Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 19 sierpnia 1961 r. w sprawie prowadzenia punktów katechetycznych, Dz. Urz. MOiW 1961 r. Nr 10 poz. 124, wydane na podstawie art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 15 listopada 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania oraz zarządzenie Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 23 października 1981 r. o katechezie parafialnej, Dz. Urz. MOiW 1981 r. Nr 10 poz. 26). Odpowiada to późniejszemu zatrudnieniu zgodnie z Kartą na podstawie umowy o pracę na stanowisku nauczyciela religii w pozaszkolnych punktach katechetycznych, zawartej z dyrektorem szkoły wyznaczonej przez miejscowego kuratora oświaty (por. § 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych, Dz. U. 1992 r. Nr 36 poz. 155)

Fakt zatrudnienia w miejscu, z którym współcześnie obowiązujące przepisy wiążą wykonywanie pracy nauczycielskiej, stanowi istotną przesłankę do przyjęcia, że nauczanie religii w punktach katechetycznych prowadzonych przez osoby prawne Kościoła Katolickiego (parafie) przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej było pracą nauczycielską w pojęciu art. 1 ust. 1 oraz art. 3 pkt 1 Karty Nauczyciela oraz art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Przyznał to pośrednio Minister Edukacji Narodowej w § 3 ust. 1 pkt 10 zarządzenia z dnia 22 czerwca 1995 r. w sprawie wynagradzania nauczycieli (M. P. 1995 r. Nr 31 poz. 366), nakazując zaliczać przy ustalaniu szczebla wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli i ich awansowania do szczebla wyższego okresy prowadzenia zajęć katechetycznych w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych lub w ramach katechezy parafialnej.

W tym stanie rzeczy należało zaaprobować stwierdzenia Sądu Apelacyjnego, że ubezpieczony wykazał trzydziestoletni okres pracy nauczycielskiej, wymienionej w art. 1 ust. 1 Karty i traktowanej jako zatrudnienie w szczególnych warunkach (por. uchwałę Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1986 r. III UZP 8/86 OSNCP 1986/12 poz. 193), i uznać, że kasacja, zarzucając naruszenie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela, nie powołuje się na usprawiedliwione podstawy.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji (art. 393[12] kpc).

[OSNAPiUS 2002/4 poz. 93]

Zobacz także te strony: Emerytury katechetów - wyrok SA 14.IX.1999

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Emerytury i punkty katechetycz.- uchw.SN 13.VI.01 Emerytury katechetów - wyrok SA 14.IX.1999

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (1)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word