Model psychopatii Jamesa Blair'a

Źródła: mechanizm hamowania agresji w przypadku spostrzeżenia reakcji uległości, dychotomiczny podział na agresję reaktywną i instrumentalną.

Blair postuluje, że uszkodzenia struktur czołowych związane są przede wszystkim a agresją reaktywną, jako skutkiem rozhamowania, podczas, w zachowaniu psychopatów dominuje agresja instrumentalna. Dlatego sugeruje, że dysfunkcje czołowe nie mogą być głównym determinantem rozwoju psychopatii. Zamiast tego postuluje, że zaburzenia rozpoznawania emocji u innych przyczyniają się do rozwoju agresji instrumentalnej, która staje się najprostszym mechanizmem osiągnięcia własnych celów. Zmienna ta związana jest z dysfunkcją struktur takich jak ciało migdałowate, które uczestniczy w generowaniu emocji i dekodowaniu bodźców emocjonalnych, głównie awesrywnych.

W modelu Blair'a psychopatia rozumiana jest jako wynik zaburzonego rozwoju moralnego. Omawiane zaburzenie osobowości jest wynikiem niewykształcenia mechanizmów rozpoznawania emocji u innych, regulacji zachowania będącego reakcją na ekspresje emocji. Brak poczucia winy, charakterystyczny dla dorosłych psychopatów jest formą ogólnej niskiej reaktywności emocjonalnej, — głównie reagowaniem emocjami negatywnymi w odpowiedzi na okazanie dezaprobaty. Osobnik psychopatyczny sam ma znacznie zmniejszoną reaktywność emocjonalną, ale też nie jest w stanie odczytać emocji innych osób, nie koryguje swego zachowania w odpowiedzi na tą klasę bodźców, nie uwzględnia ich w planowaniu swojego działania.

PODSUMOWANIE

• PSYCHOPATIA w formie opisywanej przez Hare’a, — głównie w aspekcie funkcjonowania emocjonalno-interpersonalnego (czynnik I) jest zaburzeniem, które można ująć w ramy opisu neuropsychologicznego.
• Istnieje wystarczająco duża ilość badań z zakresu neuropsychologii klinicznej, które potwierdzają neurobiologiczne podstawy psychopatii.
• Najprawdopodobniej, dysfunkcja mechanizmów kontroli, emocjonalnego regulowania zachowania, umiejętności właściwego odczytywania bodźców emocjonalnych, niedostymulowania wybranych obszarów mózgu prowadzącego do zaburzeń w reaktywności emocjonalnej i zaburzenia procesów uczenia się niezbędnych do przebiegu prawidłowego procesu socjalizacji jest czynnikiem o charakterze neuropsychologicznym, który konstytuuje najważniejsze cechy funkcjonowania osób z cechami psychopatii.

Co z tego wynika?

W przypadku orzecznictwa sądowego:

• udział biegłego neuropsychologa w procesie diagnozy zaburzeń osobowości o typie psychopatycznym,
• znaczne ograniczenie wykorzystywania metod kwestionariuszowych do diagnozy psychopatii, ze względu na prawie zerową przydatność tych narzędzi do diagnozowania zaburzeń o charakterze neuropsychologicznym,
• wprowadzenie eksperymentalno-klinicznego paradygmatu diagnozy w opiniowaniu sądowo- psychologicznym,
• użycie metod neuroobrazowania w przypadku wyników badania eksp-klin. sugerującego neuronalne podstawy zaburzeń, które wpłynęły na czyn diagnozowanego.

Prognozowanie resocjalizacyjne i postępowanie

• W przypadkach rozpoznania psychopatii wraz z jej neuropsychologicznymi determinantami nie sposób w ogóle zakładać możliwości „naprawy" osobowości poprzez oddziaływania pedagogiczno-resocjalizacyjne.
• Należy zastanowić się nad rozwijaniem biomedycznych metod korekcji zachowania (farmakoterapia agonistami serotoniny, dopaminy i acetylocholiny).
• Użycie przesłanek natury neuropsychologicznej do podejmowania decyzji o warunkowym zwolnieniu, udzielaniu przepustek, interpretacji zachowania więźnia przebywającego w zakładzie karnym.

W przypadku opiniowania na potrzeby sądu i tworzenia kodeksu karnego należy więcej uwagi poświęcić przypadkom, w których deficyty emocjonalne, a nie intelektualne i nie psychoza wywołują zachowania skrajnie agresywne i zabójstwa dokonywane z zimną krwią. Psychopatia jest przede wszystkim deficytem emocjonalnym, trudno jednak twierdzić, że osoba psychopatyczna z pełnym rozmysłem wybrała sobie „wybrakowany" mózg, pozbawiony możliwości przeżywania tego, co wydaje się sensem życia — uczuć.

*

Prezentacja pod tytułem „Zimni, agresywni, zabójczy — analiza neuropsychologiczna funkcjonowania osób z cechami psychopatii" jest podstawą wystąpienia autora (wykład otwarty), które miało miejsce w styczniu 2005 roku w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie na zaproszenie Członków Koła Naukowego Psychologii Kryminalnej przy SWPS.

Zobacz także te strony: Profilowanie psychologiczne sprawców zabójstw Agresor i ofiara z perspektywy neurobiologicznej Morderstwo po amerykańsku W poszukiwaniu genu agresji Czynniki ryzyka popełniania przestępstw seksualnych

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Profilowanie psychologiczne sprawców zabójstw Morderstwo po amerykańsku

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (9)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Paweł Krukow Paweł Krukow, psycholog, pracownik akademicki UMCS (Zakład Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii Instytutu Psychologii). Interesuje się neuronaukami i filozofią nauki.  Strona www autora  Liczba tekstów na portalu: 19  Pokaż inne teksty autora  Najnowszy tekst autora: Neuropsychologia „Ja”