12. stypendia L'Oréal Polska dla Kobiet i Nauki przy wsparciu Polskiego Komitetu ds. UNESCO przyznane 5 wyjątkowym kobietom

Jury pod przewodnictwem prof. Ewy Łojkowskiej wyłoniło, spośród kilkudziesięciu kandydatur nadesłanych z wielu ośrodków Polski, 5 laureatek. Uroczystość wręczenia stypendiów odbyła się 16 listopada, w Muzeum Narodowym w Warszawie. Przemówienia wygłosili: z ramienia Polskiego Komitetu ds. UNESCO, profesor Michał Klejber — Prezes Polskiej Akademii Nauk, profesor Marek Ratajczak, Wice Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz przewodnicząca jury- prof. Ewa Łojkowska. Każdego roku 5 wybitnych polskich badaczek otrzymuje stypendium naukowe L'Oréal Polska. Od 2010 roku stypendium wynosi: na poziomie doktoratu - 25.000 zł, habilitacji — 30.000 zł.

Od lewej dr Marta Szajnik-Szczepański (stypendium habilitacyjne — Poznań), Joanna Malinowska (stypendium doktoranckie — Łódź), Magdalena Bartnik (stypendium doktoranckie — Warszawa), Angelika Muchowicz (stypendium doktoranckie — Warszawa), dr Katarzyna Starowicz-Bubak (stypendium habilitacyjne — Kraków).

Profile laureatek

Stypendia doktoranckie

Magdalena Bartnik z Warszawy

Dziedzina: biologia medyczna.
Temat: "Znaczenie submikroskopowych niezrównoważeń genomu w etiopatogenezie zaburzeń neurorozwojowych u dzieci. Badania metodą aCGH".
Miejsce: Zakład Genetyki Medycznej, Pracownie Cytogenetyki w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie.

Tematyka badań naukowych:

Zaburzenia neurorozwojowe u dzieci obejmują szereg nieprawidłowości związanych z ich rozwojem intelektualnym, ruchowym oraz społecznym. Jednymi z najczęściej diagnozowanych zaburzeń są niepełnosprawność intelektualna oraz padaczka. Niepełnosprawność intelektualna dotyczy 2-3% ogólnej populacji, a przyczynę zaburzeń udaje się obecnie zidentyfikować jedynie w około 50% przypadków. Padaczki natomiast, stanowiące hetero­genną grupę schorzeń układu nerwowego dotyczą ~ 1% populacji. Poszukiwanie i wyjaśnienie przyczyn tych zaburzeń jest jednym z trudniejszych problemów diagnostycznych spotykanych w codziennej praktyce lekarskiej.

Doniesienia ostatnich lat wykazują, że wiele z zaburzeń neurorozwojowych to choroby uwa­run­ko­wane genetyczne, a przyczyną znacznej części tych zaburzeń są aberracje chromo­somowe. Stosowane dotychczas w diagnostyce klinicznej klasyczne metody oceny kariotypu nie są wystarczające do pełnej identyfikacji i charakterystyki aberracji chromo­somowych. Jednak rozwój technik badawczych cyto­genetyki i biologii molekularnej umożliwił doko­nywanie molekularnej analizy kariotypu z wykorzystaniem metody porównawczej hybrydyzacji genomowej do mikromacierzy (ang. array comparative genomic hybridization — aCGH).

Tematyka mojej pracy badawczej dotyczy przede wszystkim poznania molekularnego pod­ło­ża chorób uwarunkowanych submikroskopowym niezrównoważeniem genomu. Badania przy zastosowaniu metody porównawczej hybrydyzacji genomowej do mikromacierzy, które pro­wadzę w Pracowni Cytogenetyki Molekularnej, mają na celu identyfikację i charak­tery­stykę submikroskopowych niezrównoważeń genomu oraz określenie ich znaczenia w etio­pato­genezie niepełnosprawności intelektualnej i padaczek. Oczekiwanym efektem prak­tycznym badań będzie ocena częstości występowania patogennych niezrównoważeń genomu

w badanych grupach pacjentów. Można przypuszczać, że w części przypadków klinicznych uzyskane wyniki umożliwią wyjaśnienie przyczyny choroby o nieustalonej dotychczas etiologii. Ponadto wyniki badań umożliwią opracowanie algorytmu diagnostycznego w przy­padkach takich zaburzeń neurorozwojowych jak niepełnosprawność intelektualna i padaczka.

Wysoka skuteczność diagnostyczna niepełnosprawności intelektualnej i padaczki uzyskana w prezentowanym projekcie, dzięki zastosowaniu metody aCGH, a także potencjał poznawczy techniki przyczyniły się do wprowadzenia tej metody analizy genomu do ruty­nowej diagnostyki klinicznej. Od lutego bieżącego roku w Zakładzie Genetyki Medycznej Instytutu Matki i Dziecka, metoda aCGH została wprowadzona jako badanie diagnostyczne i jest stosowana w diagnostyce niepełnosprawności intelektualnej ze współistnieniem cech dysmorfii i/lub wad neurorozwojowych. Doświadczenia zdobyte podczas realizacji projektu badawczego stosuję obecnie w interpretacji wyników badań pacjentów diagnostycznych.

Droga zawodowa:

Studia magisterskie na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Marii Curie-Skło­dowskiej w Lublinie ukończyłam w 2008 roku uzyskując tytuł magistra biologii w zakresie biochemii. Członkostwo w Studenckim Kole Naukowym Biochemików UMCS umożliwiło mi udział w realizacji projektu: „Badanie grzybów entomopatogennych i ich metabolizmu". Ponadto w trakcie studiów byłam jednym z wykonawców grantu finansowanego w ramach 6‑go Programu Ramowego UE (projekt SOPHIED „Sustainable Bioprocesses for the Euro­pean Colour Industries").

Wynikiem decyzji o kontynuacji pracy naukowej było zatrudnienie w Zakładzie Genetyki Medycznej Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Od lutego 2009 roku jestem młodszym asystentem w zespole badawczym Pracowni Cytogenetycznych kierowanych przez profesor Ewę Bocian. Od maja 2009 roku jestem również jednym z głównych wykonawców projektu badawczo-rozwojowego NCBiR nr R13-0005-04/2008 pt.: „Wprowadzenie najnowszej technologii mikrochipowej (array CGH) do badań etiopatogenezy i diagnostyki klinicznej wybranych chorób o poważnych skutkach medycznych i społecznych".

Zainteresowania pozanaukowe:

Biologia, a właściwie genetyka człowieka jest moją największą pasją i to pracy naukowej poświęcam najwięcej czasu. Każdą chwilę wolną od pracy wykorzystuję na realizację pozanaukowych zamiłowań. Moim najbardziej fascynującym zainteresowaniem jest projektowanie i wykonywanie biżuterii „artystycznej" z wykorzystaniem filcu, tkanin, rzemieni, drewna i innych elementów ozdobnych. Przygodę z biżuterią realizuję wspólnie z moją mamą. Ponadto uwielbiam dobrą kuchnię; moje zainteresowania kulinarne rozpoczynają się od wyszukiwania nowych przepisów, oglądania programów kulinarnych, a kończą na eksperymentowaniu przy blacie kuchennym i włączaniu nowości do menu.

Joanna Malinowska z Łodzi

Dziedzina: biochemia.
Temat: „Zaburzenia hemostazy w hiperhomocysteinemii".
Miejsce: Katedra Biochemii Ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego.

Tematyka badań naukowych:

Homocysteina (Hcy) jest aminokwasem zawierającym siarkę. Powstaje we wszystkich rodzajach komórek człowieka i zwierząt jako produkt uboczny wskutek przemian metioniny do cysteiny. W odróżnieniu od innych aminokwasów, homocysteina nie jest wbudowywana do białek, ponieważ brak jest dla niej odpowiedniego kodonu, natomiastmoże się z nimi łączyć, powodując ich homocysteinylację. Proces ten uważa się za najbardziej prawdopodobną przyczynę toksyczności homocysteiny. Najbardziej reaktywną formą homocysteiny jest jej pochodna — tiolakton homocysteiny.

Jeśli homocysteina jest metabolizowana prawidłowo, wówczas jest stężenie w osoczu utrzymuje się na stałym poziomie i nie przekracza stężenia 15 µmol/l. Podwyższony poziom homocysteiny we krwi nazywamy hiperhomocysteinemią — HHcy.

Wyróżniamy HHcy wrodzoną i nabytą. Wrodzona powodowana jest głównie przez defekty enzymów biorących udział w jej metabolizmie, natomiast nabyta może wystąpić jako skutek działania licznych czynników związanych ze sposobem odżywiania i trybem życia. Do podwyższenia stężenia Hcy w osoczu przyczynia się nieprawidłowa dieta, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadmierne spożywanie kawy, czy nadużywanie alkoholu. Negatywny wpływ na prawidłowy metabolizm Hcy mają także błędy żywieniowe, powodujące niedobór witamin z grupy B (głównie B6, B12 i B11). Zwiększone stężenie Hcy we krwi jest uznanym czynnikiem rozwoju miażdżycy, niezależnym od palenia papierosów, nadciśnienia tętniczego czy hipercholesterolemii.

Celem prowadzonych przez mnie badań jest ocena wpływu homocysteiny i jej pochodnej — tiolaktonu homocysteiny na funkcje hemostatyczne zarówno płytek krwi, jak i białek osocza, w tym fibrynogenu oraz powiązanie ewentualnych zmian biochemicznych w płytkach krwi z potencjalnymi zaburzeniami ich funkcji hemostatycznych in vitro, które w warunkach in vivo mogą przekładać się na nasilenie procesu tworzenia blaszki miażdżycowej. Dodatkowym celem moich badań jest określenie udziału stresu oksydacyjnego w zachodzących zmianach oraz roli związków polifenolowych, m.in. resweratrolu i wyciągu z owoców aronii.

Mechanizm toksycznego działania homocysteiny na układ krążenia jest skomplikowany i do końca nie wyjaśniony, dlatego prowadzone przeze mnie badania pozwolą na szersze poznanie mechanizmów rozwoju miażdżycy i innych chorób układu krążenia. Ponieważ płytki krwi są nie tylko zaangażowane w proces krzepnięcia i utrzymywanie płynności krwi, ale jako komórki wielofunkcyjne regulują również reakcję zapalną, metastazę nowotworów, rege­nerację uszkodzonych tkanek, a pod pewnymi względami przypominają neurony, można przypuszczać, że uzyskane wyniki rzucą nowe światło na inne choroby związane z hiper­homo­cysteinemią. Natomiast wyniki badań dotyczące stosowanych przez mnie anty­oksy­dantów mogą zrewolucjonizować profilaktykę i leczenie różnych zaburzeń procesu hemostazy indukowanych hiperhomocysteinemią.

Droga zawodowa:

Biologia była moim ulubionym przedmiotem w liceum, dlatego wybrałam ten przedmiot na maturze. W 2004 roku rozpoczęłam studia magisterskie na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku biologia, a pracę magisterską wykonywałam w Katedrze Biochemii Ogólnej pod kierunkiem dr hab. Beaty Olas. W tej samej Katedrze zaraz po ukończeniu studiów magisterskich rozpoczęłam studia doktoranckie na Stacjo­narnym Studium Doktoranckim Biochemiczno-Biofizycznym. Promotorem mojej pracy doktorskiej jest również dr hab. Beata Olas.

Zainteresowania pozazawodowe:

Kocham śpiewać, a muzyka jest mi niezbędna do życia. Od drugiej klasy liceum, w każdy weekend od kwietnia do końca października wraz z kolegami z zespołu, gramy na różnych imprezach okolicznościowych. Nie mogę żyć bez muzyki, na scenie czuję się wolnym człowiekiem i w 100% sobą. Najbardziej lubię utwory z tak zwanym „pazurem", ale tak naprawdę nie ma znaczenia, jaką piosenkę śpiewam, po prostu kocham to robić! Gdyby moje losy potoczyły się inaczej, na pewno robiłabym coś w tym kierunku.

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word