@Kaja Bryx. Nie przyznawaj mi tak łatwo racji! Muzykę indyjską też lubię! Po prostu głośno myślę. Wczoraj trafiłem przypadkiem na spotkanie indyjskich ekologów i pokaz ich filmów. Wyglądali na kreatywnych ludzi (trzeba, by być ekologiem w Indiach..., to póki co prawie oksymoron). Byli z Mumbaju głównie.
 
@RyszardW. Napotkałem hotelarzy oferujących łoża z żyletek, ale nie wiem, czy o to Panu chodziło? Kupiłem też bin, instrument używany przez zaklinaczy węży i Hindusi zbierali się wokół mnie z nadzieją.

Może masz rację, Jacku, co do kompozytorów. Niewątpliwie Europejczycy są statystycznie bardziej kreatywni niż Hindusi. Tym bardziej szkoda, że tak wielu z nas nie dąży do zdobywania wiedzy...

Chrześcijaństwo zaś zaiste ma w sobie od zarania zdolności profetyczne i jest depozytariuszem prawd absolutnych. Albowiem powiadam wam:
Owoc żywota twojego je ZUS. Amen. Emeryci powinni zrozumieć.

Panie Jacku. Gratuluję artykułu na wyklętem zaprzańskim portalu. Mam pytanie do pana jako bywalca osławionych mistycznych Indii: czy napotkał Pan jakiegoś sidhu, któren śpi na łożu z żyletek, lewituje i czyni inne cuda?

Jeśli chodzi o muzyków ciągle się nad tym zastanawiam. Indyjski muzyk jest zarówno kompozytorem, jak i wykonawcą. Od wykonawcy europejskiego często bywa bardziej kreatywny, ale nie jestem pewien czy od kompozytora. W Indiach XX wieku było znacznie mniej przełomów estetycznych niż w Europie. Oczywiście tłumaczy to po części gorszy mecenat i niższe zainteresowanie społeczne, spowodowane biedą, brakiem wykształcenia etc.

Na szczęście zdarzają się też wśród niższych kast ludzie bardziej kreatywni, szczególnie od czasu, gdy oficjalnie system kastowy zniesiono. Ich jednak problemem, tłamszącym zwykle bunt, jest właśnie ta nieszczęsna presja rodziny, znajdującej się zazwyczaj w złej sytuacji materialnej. A największym nieszczęściem jest taki a nie inny system edukacji wyższej, która wtłacza znów ich dopiero co rozbudzoną kreatywność w trybiki pamięciowego opanowywania materiału. Mimo wszystko uważam, że jest dla nich nadzieja.
Odmienne uczucia wzbudza we mnie całkiem liczna grupa młodych ludzi z wyższych kast, których aspiracje skurczyły się do marzeń o bogactwie i którzy mimo swego dużego potencjału świadomie decydują się na najbardziej odmóżdżające studia i równie odmóżdżającą pracę, byle tylko szybko się wzbogacić. Oni właśnie są jedynymi Hindusami, których znam, którzy nie szanują wiedzy...

P.S. Wszystko, co napisałam, to moje subiektywne wnioski oparte na moich własnych obserwacjach. Nie muszą być prawdziwe. Próbowałam jedynie nakreślić pewne ogólne tendencje w społeczeństwie indyjskim, tak, jak to widzę.

To bardzo ciekawe zagadnienie. Z moich obserwacji wynika, że większość Hindusów jest znacznie mniej kreatywna niż przeciętny Europejczyk, ale też istnieje grupa ludzi tak kreatywnych, że u nas zasłużyliby na sławę. Chodzi mi o wąską grupę artystów (być może należałoby tu też wliczyć naukowców, szczególnie matematyków-fizyków-astronomów-informatyków - niestety na ten temat mam zbyt mało danych). W klasycznej sztuce indyjskiej, szczególnie w muzyce i tańcu, wymaga się od artysty 100% kreatywności. Oni patrząc na naszych artystów mają podobne impresje, jak my patrząc na przeciętnych Hindusów - że są mało kreatywni. Każdy muzyk indyjski musi być równocześnie kompozytorem i to dobrym - jeśli tego nie potrafi, nie uważa się go za artystę. Podobnie tancerz musi tańczyć we własnym indywidualnym stylu, wymyślać własne kompozycje. Miałam okazję porozmawiać z kilkoma wielkimi mistrzami i naprawdę mądrość tych ludzi mnie onieśmielała. Cóż, stosowany przez wieki dobór sztuczny w postaci systemu kastowego zrobił swoje. W rodach, które stawiały na kreatywność, wyhodowano geniuszy. W tych, które stawiały na idealne powielanie wzorców (np. lep garnki dokładnie jak ja, bo to najlepsza technika wymyślona i wypróbowana przez przodków) wyhodowano ludzi o świetnej pamięci i nie buntujących się...

Pańskie pytanie jest bardzo ciekawe. W Indiach naprawdę widać większą otwartość i mniejsze stłamszenie u osób, które studiowały w Stanach, lub też po prostu dłużej mieszkały. Tak więc to, co z perspektywy amerykańskiej wydaje się powierzchowne, co bywa swego rodzaju maską, i tak nabiera znaczenia w samych Indiach. Wydaje mi się, że Hindus poza Indiami zmienia się na każdym kroku. Na Zachodzie wszystko jest inne. Inaczej się przemieszcza samochodem, czy na piechotę, inaczej dokonuje się zakupów, inaczej się korzysta z publicznego transportu, inaczej się załatwia sprawy administracyjne. Człowiek w USA nie przedziera się na każdym kroku przez barwny tłum. Nie musi walczyć o przestrzeń wokół siebie. Hindusi zwykle nie zatrzymują swoich motorów/samochodów dla pieszych, a gdy są pieszymi niczym ogry przerąbują drogę przed sobą. Nie jest to tylko chamstwo, bowiem na swój sposób troszczą się o osoby wokół nich (nie wszyscy oczywiście), bywa, że pomagają przejść jakimś biednym turystom kłębowisko ulicy, gdzie nikt się nie zatrzymuje. Ogólnie panuje zasada - kto większy, ma rację. Poruszanie się po autostradach w nocy, gdy jest na nich dużo indyjskich tirów, wymaga ogromnej odwagi. Jednocześnie kierowcy tirów nie chcą nikogo zabić. Inna organizacja przestrzeni też zmienia ludzi.

@Kaja. Trzymam kciuki, a jak? :-)
 
@Stanisław. Oczywiście, jest poza, ale i amerykańskim studentom się zdarza, tylko w mniejszym stopniu.
 
@Dobromeg. Hindusi nigdy nie są sami. Związki rodowe są dla nich bardzo istotne, splecione z ich sposobem myślenia, emocjami (miłością, ale też silnym zobowiązaniem, często lękiem). Perspektywy intymna, zawodowa, rodzinna, religijna są wymieszane, nakładają się na siebie. Naruszenie perspektywy rodzinnej oznacza zburzenie tej religijnej i zawodowej, wtedy szczęścia być nie może. Trzeba pokazywać, iż żaden bóg nie nalega na posiadanie dzieci i bezwględne posłuszeństwo ojcu, że złamanie tabu nie przeszkadza w innych rzeczach, że rodziców można kochać jako istoty omylne, sprzeciwiając się im. Że wielu ludzi długi wobec rodziców oddaje swoim dzieciom, a nie rodzicom. Że wyposażanie swojego potomstwa to nie tylko poświęcenie, ale naturalny, instynktowny mus, coś naturalnego i dającego szczęście.   

Dziekuje za niezmiernie interesujacy tekst i wazne obserwacje wspolczesnych Indii. Osobiscie mam kontakt ze studentami z Indii, ktorzy staraja sie dostac na chemiczne studia doktoranckie w USA. Hinduscy studenci, jak Pan slusznie zauwazyl, nie dorastaja do amerykanskich standardow, ktore wymagaja (od doktorantow) samodzielnosci myslenia i kreatywnosci. Obserwuje, ze 75% studentow z Indii nie daje rady, i wychodzi z uczelni tylko z tytulem magistra. Probuja jednak dalej, i sadze, ze doswiadczenia 2-3 lat studiow w amerykanskiej instytucji pomagaja im w koncu osiagnac upragniony dyplom. Malo z nich jednak decyduje sie na powrot do kraju ojcow. Znam tez kilka niezmiernie zdolnych dziewczat z Indii. Z jedna z nich bardzo sie zaprzyjaznilam. Widzialam, jej nieudana probe malzenstwa z chlopakiem z Indii. Jego rodzina, podczas wizyty w Stanach nie zaakceptowala jej, wiec narzeczenstwo sie rozpadlo. Moja przyjaciolka jest katoliczka, lecz coraz wiecej w niej watpliwosci. Mam nadzieje, ze kiedys przejdzie na "jasna strone mocy". To niezmiernie zdolna i pracowita kobieta, ktorej celem jest PhD z informatyki. Wspieram ja jak moge, matkuje niemal, kiedy widze jej zmagania i samotnosc w tym kraju.
Raz jeszcze wielkie brawa, i czekamy na wiecej panskich artykulow z dalekiego kraju.