Niemieccy i szwajcarscy naukowcy odkryli, że priony, czynniki zakaźne wywołujące chorobę Creutzfeldta-Jakoba (CJD) i gąbczastą encefalopatię bydła (BSE lub inaczej chorobę szalonych krów), są przenoszone drogą powietrzną. Odkrycia, zaprezentowane w czasopiśmie ''PLoS Pathogens'', mogą pomóc w opracowaniu nowych środków obrony, z których skorzystają naukowcy i zoologowie. Badania zostały dofinansowane w części z projektów unijnych ANTEPRION i PRIORITY.

Naukowcy wiedzieli od pewnego czasu, że priony są przenoszone za pośrednictwem skażonych narzędzi chirurgicznych, żywności, mleka, śliny, kału, moczu oraz transfuzji krwi - aczkolwiek ta ostatnia możliwość zachodzi rzadko. Jednak brakowało informacji na temat tego, czy priony mogą być przenoszone drogą powietrzną.

Naukowcy z Uniwersytetu w Zurychu, Szwajcaria, i Instytutu Immunologii oraz Friedrich-Loeffler-Institut w Tübingen, Niemcy, poddali testom myszy z obniżoną odpornością i myszy immunokompetentne, aby ustalić czy są podatne na priony przenoszone przez powietrze.

Umieścili myszy w specjalnych komorach inhalacyjnych i wystawili je na działanie aerozoli zawierających priony, co doprowadziło do zachorowania. Odkryli, że wystarczyła zaledwie 1 minuta ekspozycji na aerozole, aby wywołać chorobę u każdego z badanych osobników. Co więcej, im dłużej były wystawione na działanie aerozoli, tym szybciej pojawiały się pierwsze objawy choroby.

Wyniki badań potwierdzają, że priony są przenoszone przez powietrze. Naukowcy twierdzą, że priony wydają się przepływać z dróg oddechowych i bezpośrednio kolonizować mózg, dodając że defekty układu immunologicznego również zdołały zapobiec infekcji. "Układ immunologiczny nieuszkodzony pod względem funkcjonalnym nie jest bezwzględnie potrzebny do infekcji prionami przenoszonymi drogą powietrzną" - czytamy w raporcie.

Zespół podkreśla, że priony były odpowiedzialne za wywołanie epidemii choroby szalonych krów, która sparaliżowała brytyjską branżę mięsa wołowego na początku lat 90. XX w. Ponad 280.000 krów padło z powodu BSE. Przeniesienie BSE na ludzi, co może nastąpić po spożyciu żywności wytworzonej z mięsa krów zarażonych BSE, wywołuje ludzki wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba (vCJD), która charakteryzuje się postępującym i zawsze śmiertelnym rozpadem komórek mózgowych. Niemal 300 osób zmarło po spożyciu żywności wyprodukowanej z mięsa krów zarażonych BSE.

Naukowcy twierdzą, że środki zapobiegawcze przeciw infekcji prionami w laboratoriach naukowych, ubojniach i wytwórniach pasz zazwyczaj nie obejmują rygorystycznych środków ochrony przed aerozolami. Wyniki ostatnich badań mogą zmusić naukowców i przemysł spożywczy do zastanowienia się nad problemem rozprzestrzeniania się prionów drogą powietrzną i nad regulacjami, które pozwoliłyby zminimalizować ryzyko infekcji zarówno w przypadku ludzi, jak i zwierząt.

"Uzyskane wyniki sugerują, że obecne wytyczne w zakresie biobezpieczeństwa w laboratoriach diagnostycznych i naukowych powinny obejmować aerozole zawierające priony jako potencjalny wektor infekcji prionami" - napisano w artykule.

Projekt ANTEPRION (Opracowanie przedklinicznego testu krwi na choroby prionowe) otrzymał 2,45 mln EUR z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR), a projekt PRIORITY (Ochrona łańcucha spożywczego przed prionami - kształtowanie europejskich priorytetów poprzez badania podstawowe i stosowane) uzyskał wsparcie w kwocie 6 mln EUR z tematu "Żywność, rolnictwo, rybołówstwo i biotechnologia" Siódmego Programu Ramowego (7PR).

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Haybaeck, J., et al. (2011) Aerosols transmit prions to immunocompetent and immunodeficient mice. PLoS Pathogens, publikacja internetowa z dnia 13 stycznia. DOI: 10.1371/journal.ppat.1001257.