Reakcje związane z unikaniem wyrządzania realnych lub jedynie wyobrażonych krzywd w sytuacjach społecznych mają istotne znaczenie w przebiegu myślenia moralnego i motywowaniu zachowań prospołecznych. Ostatnio przeprowadzone badania, opublikowane na łamach Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, których autorami są Molly J. Crockett, Luke Clark i Trevor W. Robbins z Behavioural and Clinical Neuroscience Institute, Department of Experimental Psychology, University of Cambridge oraz Marc D. Hauser z  Department of Psychology and Human Evolutionary Biology, Harvard University, wskazują, że serotonina, jeden z najważniejszych neuroprzekaźników w układzie nerwowym, bezpośrednio wpływa na zmiany w myśleniu moralnym i zachowaniu poprzez wzmacnianie awersji do bezpośredniego wyrządzania krzywdy innym.

W przebiegu badań doprowadzano do podniesienia poziomu serotoniny u badanych zdrowych ochotników za pomocą citalopramu, który jest selektywnym inhibitorem zwrotnego wychwytu serotoniny. Uzyskany efekt porównywano z grupą kontrolną leczoną za pomocą innego środka farmakologicznego (atomoksetyna) i grupą placebo. W tym celu wykorzystano testy myślenia moralnego i specjalnie opracowane metody obserwacji zachowania, a mianowicie gry.

Pomiaru wpływu leku na przebieg myślenia moralnego dokonano przy użyciu testu dylematów moralnych, w którym osoba badana musiała wybierać między czysto utylitarną wypłatą (np. uratowanie pięciu istnień ludzkich) a wyborem wysoce awersyjnych sposobów działania, związanych z wyrządzeniem komuś krzywdy (np. zabicie niewinnej osoby).

Podwyższony poziom serotoniny wiązał się z bardziej surową oceną moralną takich sposobów działania, które oznaczały wyrządzenie komuś krzywdy, ale tylko w tych przypadkach, w których wyrządzenie krzywdy było w wymiarze emocjonalnym najbardziej ewidentne. Efekt działania citalopramu, polegający na wzmocnieniu tendencji do unikania wyrządzania krzywdy, zaobserwowano również w trakcie gry, w której uczestnicy mieli zadecydować, czy przyjąć lub odrzucić uczciwe lub nieuczciwe wypłaty sum pieniędzy od innego gracza. Odrzucenie nieuczciwej oferty oznaczało wprawdzie okazanie szacunku dla normy sprawiedliwości, ale jednocześnie skutkowało stratą finansową dla drugiego gracza. Gracze z wyższym poziomem serotoniny rzadziej odrzucali w takiej sytuacji nieuczciwe oferty. Ponadto, prospołeczny efekt działania citalopramu okazał się silnie związany z osobowościową cechą empatii. U osób badanych przejawiających wyższy poziom cechy empatii wpływ citalopramu na przebieg myślenia moralnego i zachowanie był silniejszy niż u osób z niskim poziomem tej cechy.

Wyniki badań dostarczają wyjątkowych dowodów na to, że serotonina może być odpowiedzialna za wzmacnianie postaw prospołecznych - wzmacnia awersję do wyrządzania krzywdy innym, co znajduje swoje bezpośrednie przełożenie na moralne myślenie i zachowanie.

[Tłumaczenie/opracowanie: C. O. Reless]

Źródło:
Serotonin selectively influences moral judgment and behavior through effects on harm aversion