Nauka wie wszystko i zawsze ma na wszystko gotową, jednoznaczną odpowiedź - taki jej obraz wynosimy ze szkół i taki utrwalają media. Lecz prawdziwa nauka jest inna. Jaka? O tym można się przekonać z e-książki przygotowanej przez Instytut Chemii Fizycznej PAN w Warszawie.

Terawaty mocy w impulsach laserowych, tanie pokrycia grafenowe. Świecące nanorurki i oddychające powietrzem bioogniwa. Białka walczące z nanolepkością we wnętrzach komórek, przepływy usprawniające diagnostykę medyczną i testy leków w koloniach bakterii gnieżdżących się w mikroskopijnych, kontrolowanych kroplach. Takie i dziesiątki innych tematów przedstawia elektroniczna książka przygotowana przez Instytut Chemii Fizycznej PAN (IChF PAN) w Warszawie. Na przykładzie prac prowadzonych w IChF PAN pokazano, jak wygląda nauka tam, gdzie dopiero się tworzy i gdzie front współczesnej chemii spotyka się z fizyką, biologią i techniką. E-książkę, dostępną w językach polskim i angielskim, można pobrać bezpłatnie ze strony internetowej Instytutu (www.ichf.edu.pl).

Naukę w trakcie tworzenia przedstawia e-książka Instytutu Chemii Fizycznej PAN w Warszawie. (Źródło: IChF PAN, Grzegorz Krzyżewski)

"Rok temu przygotowaliśmy podobną publikację, która spotkała się z bardzo życzliwym przyjęciem. Postanowiliśmy więc teraz ją uaktualnić, rozszerzyć, a przede wszystkim udostępnić większej liczbie odbiorców", mówi prof. dr hab. Marcin Opałło, dyrektor naukowy IChF PAN.

Polska chemia od lat należy do ścisłej czołówki świata. Z kolei IChF PAN to instytut, który w krajowym rankingu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego zajął w swojej grupie pierwsze miejsce. Jest także polskim liderem rankingu SCImago Institutions Rankings (SIR) w prestiżowej klasyfikacji Q1, uwzględniającej liczbę publikacji w 25% najwyżej notowanych czasopism naukowych świata. Artykuły zawarte w książce opisują więc kompetentnie zagadnienia z samego frontu współczesnej, nowoczesnej chemii.

W publikacji zamieszczono kilkadziesiąt artykułów popularnonaukowych opisujących badania naukowców Instytutu Chemii Fizycznej PAN. Zostały one zgrupowane w trzy rozdziały, związane z dokonywaniem odkryć, pogłębianiem rozumienia przyrody oraz zastosowaniami osiągnięć nauki. Tak przedstawiona nauka jawi się jako fascynująca dziedzina, pełna zagadek, nieustannie dążąca do poszerzenia granic ludzkiego poznania i ludzkich możliwości.

"Prawdziwa nauka to miłość ciągłego poznawania. Dlatego książka prezentuje nie gotowe odpowiedzi, a rzeczywiste problemy naukowe, często jeszcze nie w pełni rozwiązane, z którymi to problemami muszą się mierzyć współcześni badacze. Chcieliśmy przedstawić czytelnikom rzetelną, ugruntowaną wiedzę, ale i pokazać poszukiwanie prowadzących do niej dróg, źródła inspiracji i tę charakterystyczną dla świata nauki, ustawiczną chęć weryfikowania wcześniej zdobytych informacji", mówi Jarosław Chrostowski, dziennikarz i redaktor naukowy odpowiedzialny za przygotowanie tekstu publikacji.

Podczas lektury e-książki Instytutu Chemii Fizyczne PAN czytelnik wędruje ku odległym obłokom międzygwiazdowym, gdzie gęstość materii jest mniejsza od laboratoryjnej próżni i gdzie mimo to można wykryć zaskakująco skomplikowane cząsteczki. Dowiaduje się, jak astronomię można wykorzystać w badaniach próbek dla inżynierii materiałowej, jakie problemy napotyka nauka próbując badać szybkość reakcji chemicznych w komórkach bakterii i ssaków, przestaje się dziwić, dlaczego sklonowany kot różni się od oryginału. Odkrywa zaskakujące własności tak zwyczajnych zjawisk jak parowanie - i tak niezwykłych jak tunelowanie protonów w cząsteczkach. Poznaje, jak tworzyć molekularne klatki dostarczające leki w wybrane punkty organizmu, jak wykrywać pojedyncze cząsteczki szkodliwych substancji chemicznych i dlaczego należy badać wydajność molekularnych silników.

Ostatni, czwarty rozdział e-książki dotyczy działań organizacyjnych Instytutu Chemii Fizycznej PAN podejmowanych w celu rozwoju nauki i polskiego środowiska naukowego.

"Naszą publikacją chcemy wysłać jasny sygnał zwłaszcza ku młodym ludziom. Tak, chemia i fizyka są ciekawe, mało, one są fascynujące, a do tego jest w nich jeszcze ogromnie wiele do zrobienia. Każda otwarta głowa może do nas dołączyć i, jak my, zdobywać wiedzę - dla własnej ciekawości i dla dobra całego społeczeństwa", zauważa prof. dr hab. Robert Hołyst, dyrektor IChF PAN.

Wersja polska

Wersja angielska

Źródło: Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk