Prawo » Prawo wyznaniowe » Dawne prawo wyznaniowe » Okres zaborów
Prawo o małżeństwie z 1836
DzPKP, t. XVIII, s. 57- 297.
Rozdział I. O małżeństwie
pomiędzy osobnikami wyznającymi religię rzymsko — katolicką
Prawidła ogólne
Art. 1. Małżeństwo zawarte między
osobami wyznającymi religię rzymsko — katolicką stanowi związek kończący
się jedynie ze śmiercią jednego z małżonków. Art. 2. Małżeństwo może być
zawarte tylko w obecności kościoła, podług przepisów i z dopełnieniem
uroczystości religijnych.
Art. 3. Aby małżeństwo było
prawnie zawarte potrzeba:
1. ażeby zachowane były warunki
istotne dla zawarcia onego wymagane,
2. ażeby nie zachodziły przeszkody
zawarcia małżeńskich związków niedopuszczające,
3. ażeby spełnione zostały
uroczystości ustawami kościoła nakazane.
Zawarcie nieprawne małżeństwa pociąga
za sobą w niektórych przypadkach nieważność onego; w innych zaś, nie
naruszając związku małżeńskiego, ściąga tylko na osoby w zawarciu onego
udział mający kary niniejszym prawem wskazane. Przypadki nieważności objęte
są prawem kanonicznym i na zasadzie tegoż prawa w prawie niniejszym
wymienione.
Art. 4. Rozpoznanie spraw o nieważności
małżeństwa należy do zwierzchności duchownej.
(...)
Oddział II. O przeszkodach nie
dopuszczających zawarcie małżeństwa
Art. 23. Stanowią przeszkody
niedopuszczające zawarcie związku małżeńskiego, a nawet po zawarciu małżeństwa
unieważniające:
1. różność religii,
2. wielożeństwo,
3. śluby zakonne i wyższe święcenia,
4. przestępstwo,
5. pokrewieństwo i powinowactwo,
6. przystojność publiczna.
Art. 24. Różność religii stanowi
przeszkodę do zawarcia małżeństwa pomiędzy osobami wyznającymi religię
rzymsko — katolicką i osobami nienależącymi do żadnego z wyznań chrześcijańskich.
(...)
Art. 28. Cudzołóstwo połączone z morderstwem jednego z małżonków stanowi przeszkodę do małżeństwa między
osobą, która się cudzołóstwa dopuściła i jej współsprawcą; takąż
przeszkodę stanowi cudzołóstwo, połączone z przyrzeczeniem pobrania się,
na przypadek śmierci niewinnego małżonka.
(...)
Art. 33. Pokrewieństwo duchowne
stanowi przeszkodę zawarcia małżeństwa:
1. pomiędzy osoba dającą chrzest z jednej strony, a osobą chrzest przyjmującą i jej rodzicami, z drugiej strony,
2. pomiędzy osoba chrzest przyjmującą
lub bierzmowaną i jej rodzicami, z jednej strony, a ojcem i matką chrzestną
lub osobami do bierzmowania podającymi z drugiej strony. [...]
Oddział III. O uroczystościach
małżeńskich
Art. 41. Osoby, które pragną wstąpić w związek małżeński, powinny uwiadomić o zamiarze swym proboszcza parafii, w której są zamieszkałe. Obowiązkiem jest proboszcza przekonać się
poprzednio o wzajemnym stron zezwoleniu, a następnie ogłosić, w trzech po
sobie idących niedzielach, w kościele, z ambony, zapowiedzi o zamierzonym związku
małżeńskim. (...)
Art. 58. Po dopełnionym obrzędzie
religijnym, proboszcz utrzymujący księgę aktów stanu cywilnego spisze w przytomności dwóch świadków akt cywilny obejmujący w sobie:
1. imiona, nazwiska, powołanie,
miejsce urodzenia, zamieszkania i wiek małżonków,
2. imiona, nazwiska, powołanie i zamieszkanie ojców ich i matek,
3. pozwolenie rodziców, opieki i zwierzchności wojskowej w przypadkach, w których prawo tego wymaga,
4. wymienienie dnia i miejsca, w którym
nastąpiły zapowiedzi lub, jeżeliby nie było zapowiedzi, wymienienie
zwierzchności, która uwolniła od ich ogłoszenia, tudzież datę dyspensy,
5. w przypadku zawierania małżeństwa
przez osobę, która była w poprzednich związkach małżeńskich, wzmiankę o czasie, w którym pierwsze małżeństwo ustało lub unieważnione zostało,
6. oświadczenie małżonków, czy
zawarli lub nie, umowę przedślubną; a w pierwszym przypadku, wymienienie
miejsca i daty jej zawarcia oraz rejenta, przed którym zawartą została,
7. imiona, nazwiska, powołanie, wiek i zamieszkanie świadków, jeżeli są krewnymi lub powinowatymi małżonków;
wymienienie z której strony i w jaki stopniu,
8. oświadczenie duchownego i świadków,
iż małżeństwo religijne zawartym zostało. (...)
Oddział IV. O ustaniu i rozwiązaniu
małżeństwa, i ustaniu pożycia małżeńskiego
Art. 62. Pożycie małżeńskie ustaje w skutek rozłączenia co do stołu i łoża. Rozłączenie co do stołu i łoża
może być wyrzeczone przez zwierzchność duchowną na żądanie jednego z małżonków:
1. z powodu cudzołóstwa,
2. z powodu ciężkich obelg doznanych
od współmałżonka,
3. w razie, gdy jeden ze współmałżonków
dopuszcza się zbrodni lub występków, lub znagla drugiego do popełnienia
onych. (...)
Oddział II. O przeszkodach do
zawarcia małżeństwa
Art. 100. Nie mogą zawierać związków
małżeńskich:
1. szaleni i wariaci,
2. osoby, których poprzednie małżeństwo
nie jest rozwiązane,
3. osoby, które już trzykrotnie w nich zostawały,
4. osoby, które doszły lat 80 wieku.
Również nie wolno jest zawierać małżeństwa z osobami nie należącymi do żadnego z wyznań chrześcijańskich. (...)
Rozdział VI. O małżeństwie osób
wyznających różne religie
Art. 192. Obrzęd ślubu religijnego
osób. z których jedna wyznaje religię rzymsko — katolicką, a druga religię
ewangielicką, powinien być dopełniony przez duchownego wyznania, do którego
należy narzeczona.
Art. 193. Wolno jest jednak stronom
żądać pobłogosławienia zawartego małżeństwa i przez duchownego wyznania,
do którego należy przyszły małżonek.
Art. 195. Synowie spłodzeni w tych małżeństwach
wychowani być winni w religii ojców, a córki w religii matek, jeżeli się
inaczej przed ślubem nie umówili.
Art. 196. Sąd duchowny tego wyznania,
którego jest kapłan dający ślub, będzie właściwym do rozpoznawania ważności
związku małżeńskiego. Wyrok jego będzie obowiązywał obydwie strony,
jednakże strona rzymsko — katolicka, której małżeństwo unieważnionym zostało
przez konsystorzy ewangelickie nie będzie mogło w żadnym przypadku w nowe
wchodzić związki małżeńskie, póki poprzednie jej związki przez zwierzchność
duchowną katolicką unieważnione nie będą i póki nie upłynie przeciąg
czasu art. 69 i 70 zakreślony.
Art.197. Jeżeli ślub był dany przez
duchownego jednego i drugiego wyznania, zwierzchność duchowna rzymsko -
katolicka będzie jedynie właściwą do rozpoznania w ważności związku
zawartego małżeństwa; żadna strona nie będzie mocną w takim przypadku
poszukiwać rozwodu. (...) [ 1 ]
Przypisy: [ 1 ] za: Historia państwa i prawa
Polski — źródła — wyb. F. Połomski, P. Jurek, Wrocław 1997, s. 266-269 « Okres zaborów (Publikacja: 23-07-2002 Ostatnia zmiana: 08-11-2003)
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 1381 |