W 1943 roku na amerykańskim rynku wydawniczym pojawiły się prace będące apoteozą indywidualizmu ^{[ 1 ]}: „Discovery of Freedom" pióra Rose Wilder Lane ^{[ 2 ]}, „The God of the Machine" Isabel Paterson ^{[ 3 ]} i „The Fountainhead" Ayn Rand ^{[ 4 ]}. Główną ich tezą była krytyka cieszącego się popularnością programu reform ekonomiczno — społecznych określanych mianem „Nowego Ładu" ^{[ 5 ]} oraz rozwijających się w różnych formach reżimów totalitarnych, które osłabiały autonomię jednostki i jej prawa.

Niniejszy tekst prezentuje sylwetki autorek, główne tezy i problemy, jakie pojawiają się w ich pracach; pyta o kontynuację myśli i aktualność ich przesłania, a także rozważa rolę wątku feministycznego w ich pisarstwie ^{[ 6 ]}.

Postacie

Pisarki, dziennikarki i libertarianki Rose Wilder Lane (Baby Rose) i Isabel Bowler Paterson (Mrs. Paterson/Pat) przyszły na świat w ubogich farmerskich rodzinach w 1886 roku. Wilder Lane pochodziła z Południowej Dakoty, podczas gdy Paterson dorastała w Kanadzie. Alissa Zinowiewna Rosenbaum (Ayn Rand) urodziła się w 1905 w Sankt Petesburgu. Jej ojciec był właścicielem apteki, która po rewolucji bolszewickiej została znacjonalizowana. Spośród tej trójki tylko Rand zdobywa pełne formalne wykształcenie i ukończyła studia na Uniwersytecie w Piotrogradzie. Wilder Lane i Paterson były zaś uosobieniem idei samokształcenia — owego amerykańskiego ideału self — made men, czy raczej self - made women; obie zakończyły edukację na szkole podstawowej. Swój rozwój intelektualny zawdzięczały wyłącznie własnej ambicji i pracy ^{[ 7 ]}. Stephen Cox we „Wstępie" do The God of the Machine pisał, że Paterson od wczesnej młodości żarłocznie czytała wszystko, co wpadło w jej ręce: Biblię, gazety, powieści i poezję ^{[ 8 ]}. Rand uformowały lektura: Fiodora Dostojewskiego ^{[ 9 ]},Victora Hugo ^{[ 10 ]}, Jeana — Baptiste’y Saya czy Ludwiga von Misesa. René Descartesa (Kartezjusza), Immanuela Kanta i Georga Wilhelma Friedricha Hegla czytała i krytykowała za rozdzielanie przez nich świata na dwie części: racjonalną i irracjonalną ^{[ 11 ]}. Po przybyciu do Ameryki Rand zaczęła pisać scenariusze filmowe („Red Pawn"), sztuki teatralne ("The Night of January 16^th") oraz powieści i eseje: We the Living (1936) ^{[ 12 ]}, Atlas Shrugged (1957), The Virtue of Selfishness wraz z Nathanielem Brandenem ^{[ 13 ]}(1964), wreszcie Capitalism: The Unknown Ideal (1966) — zbiór esejów napisany m. in. z Alanem Greenspanem ^{[ 14 ]}.

Wilder Lane rozpoczęła swoją karierę jako dziennikarka w „The San Francisco Bulletin", „Harper's Magazine" ^{[ 15 ]} i „The Saturday Evening Post". Pod koniec lat dwudziestych XX wieku uznawana była za najlepiej opłacaną kobietą - pisarkę ^{[ 16 ]} i dziennikarkę w Stanach Zjednoczonych. Była biografką wybitnych postaci: prezydenta Herberta Hoovera (z którym się przyjaźniła), przedsiębiorcy Henry’ego Forda, pisarza Jacka Londona i aktora Charliego Chaplina. W 1926 roku wraz z Helen Dore Boylston ^{[ 17 ]} przebyła drogę z Francji do Albanii ^{[ 18 ]} po zniszczonej wojną Europie ^{[ 19 ]}. Owocem eskapady stała się seria reportaży: Travels with Zenobia: Paris to Albania by Model T Ford ^{[ 20 ]}. W autobiografii przyznała, że była zafascynowana bolszewizmem do chwili, gdy przebywając w Związku Sowieckim została aresztowana przez funkcjonariuszy CzK-a ^{[ 21 ]}. Temu zawodowi dała wyraz w pamflecie Give Me Liberty. Swoją życiową postawę i filozofię definiowała jako wolnościową, skierowaną przeciwko wszelkim paternalistycznym zakusom państwa ^{[ 22 ]}.

Isabel Paterson debiutowała jako dziennikarka w redakcji kanadyjskiej gazety „Inland Herald", na początku w dziale biznesowym, następnie w edytorskim. Po pierwszej wojnie światowej przeniosła się do Nowego Jorku. Wkrótce zaczęła pisać dla: „World" i „American". W 1921 roku została asystentką Burtona Rascoe, wydawcy „New York Tribune", gazety przemianowanej potem na „New York Herald Tribune". Tu autorka miała kolumnę „Turns With a Bookworm", którą sygnowała inicjałami „I. M. P." (Isabel Mary Paterson). Na jej łamach przez 25 lat recenzowała ciętym językiem ukazujące się na rynku księgarskim nowości. Była autorką opiniotwórczą. Ceniła twórczość Virginii Woolf, Thorntona Wildera i Sinclaira Lewisa ^{[ 23 ]}. Czytali ją wszyscy znaczący ludzie pióra, obawiając się miażdżącej krytyki, marząc o jej przychylności. Przedstawiała w kolumnie opinie na tematy, które jej doskwierały i drażniły ^{[ 24 ]}. Zapłaciła wysoką cenę za swoją nieprzejednaną postawę wobec polityki „Nowego Ładu" oraz bezkompromisową krytykę kolektywizmu, od prób cenzury ^{[ 25 ]} po ostateczne usunięcie jej z redakcji „Herald Tribune"; oficjalnie utrzymywano jednak, iż Paterson przeszła na zasłużoną emeryturę ^{[ 26 ]}.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Janczarzy Watykanu Propaganda antynikotynowa i jej główny artykuł wiary

Zobacz komentarze (4)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Patrycja Walter Absolwentka filozofii i nauk politycznych UAM. Współpracuje z Aletta Institute for Women's History w Amsterdamie.  Strona www autora  Liczba tekstów na portalu: 13  Pokaż inne teksty autora  Najnowszy tekst autora: Harriet Taylor Mill – Nie tylko żona i matka