Z powodu tego patriotycznego odzewu rząd rosyjski odebrał „Światłu Zagrobowemu" debit i skonfiskował dwa numery. Organ p. Gromadzińskiej nie mógł odtąd liczyć na odbiorców w Kongresówce i ziemiach zabranych.

W innych kołach „niefachowych" wrażenie „Światła Zagrobowego" nie było nadzwyczajne. Nieliczni laicy, którym dostało się do rąk pismo, ryczeli ze śmiechu, w dziennikach pojawiały się notatki krótkie i kąśliwe. W Poznaniu wydano osobną broszurę satyryczną pt. Chaldejczycy lwowscy. W Krakowskim „Czasie" zgromiono ich za grzeszną i karygodną demonomanię.

Z szydercami i niedowiarkami wiodła redakcja nieustanną walkę. Jednych ani drugich nie brakło. Nawet osobiści znajomi p. Malwiny nie szczędzili jej złośliwych przytyków.

Zmartwiony uciekającym życiem Sybirak i działacz J. Gordon błagał ją w wierszyku:

Cóż miała mu odpowiedzieć p. Malwina? Usmażyła także jakiś biedny wierszyczek:

Tymczasem jednak przebrała się miarka. Ten słynny wywiad z Mickiewiczem nie wytrzymał próby cierpliwości. Remonstracje doszły do tego, że p. Horacy, podpisany jako nakładca i redaktor książki, zmuszony był — usunąć w egzemplarzach kartki z owym nieszczęsnym artykułem „ducha Mickiewicza".

Mało tego. W jakiś czas potem p. Horacy zdradził niegodnie swych współbraci, wystąpił z koła i ogłosił w dzienniku bardzo bolesne odwołanie. Czytelnicy wszystkich pism lwowskich i krakowskich czytali co następuje:

"Przekonawszy się z własnego, najsmutniejszego doświadczenia, jak niebezpieczną jest droga spirytystów, mam sobie za powinność oświadczyć, że dziś szczerze żałuję i przepraszam Pana Boga za obrazę i zgorszenie, które sprawiłem bliźnim, wchodząc w krainę tamtego świata bez pokory i bojaźni Bożej… Wszystko co w tej materii pisałem… równie jak dwie komunikacje spirytystyczne w książce pt. Kościuszko i Napoleon, jakoby od duchów Napoleona I i Adama Mickiewicza otrzymane, odwołuję jako fałsz i owoc obłędu mojego, w którym duchy Napoleona i Mickiewicza żadnego udziału nie miały".

Dla zadośćuczynienia przerzucił się pan Horacy do „obozu przeciwników naszych, noszących nazwę bigotów" i oddawał się „dziwnym praktykom". To odwołanie zaś pisane było przez niego na… oddziale obłąkanych w szpitalu głównym w sali nr 29. Dostał bowiem w międzyczasie obłędu. Co do przyczyn przykrego faktu nie umiały się zgodzić obie strony walczące, spirytyści upatrywali powód w „dziwnych praktykach", bigoci — w spirytyzmie. „Czas" krakowski umieścił artykuł, w którym cieszył się ogromnie porażką „demonomanów" lwowskich.

Pani Malwinie, biednej i zapalczywej entuzjastce, stała się krzywda. Jako żywo nie chciała mieć nic wspólnego z demonami, czarownicą nie była, czarnych mszy nie odprawiała. Dała się uwieść urokowi fascynującej kobiety książki Allana Kardeca i poszła za głosem swych skłonności mediumistycznych.

Pismo wychodziło jeszcze przez rok. Kapitały pp. Gromadzińskich topniały z dniem każdym, nakład malał, z kółka czwartkowego coraz ubywali „wątpiący" i zdrajcy. Po wydaniu 12 zeszytu p. Gromadziński zrobił cierpką uwagę czytelnikom polskim, że jeszcze Polska nie dorosła do zgłębiania tajemnic mediumizmu, pożegnał się z czytelnikami i zamknął wydawnictwo.

Są tego razem dwa tomy. Lektura dziś ani pociągająca, ani ciekawa. Rozmowy z Almażenną były inne. Miały jakiś urok, ujmowały głęboko-naiwną wiarą, poetyckim uniesieniem, chwilami nawet porywały za sobą czytelnika. "Światło Zagrobowe"" p. Malwiny nudzi i razi. Nudzi efronterią i napuszystą grandilokwencją, razi obskurantyzmem i cudacką formą.

Choć może mylę się!… Czasy przecież zmieniły się. Gdzie spojrzeć chodzą panie Gromadzińskie. Wierzą, pukają, piszą. Jakżeby się radowała spirytystka z roku 1869, gdyby czasów naszych dożyła. Jej „Światło Zagrobowe" miałoby dziś większe powodzenie!

*

Tekst pochodzi z książki Autora pt. Pod urokiem zaświatów (1923).

Zobacz także te strony: Rozmowy z Almażenną Hr. Henryk w walce z czarnoksiężnikiem Najazd duchów na Polskę 1853 Seans u państwa Mickiewiczów Spirytyzm

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Rozmowy z Almażenną Spirytyzm

Dodaj komentarz do strony..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word