|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Nauka » Nauka i religia
Teologiczny problemat świadomości zwierząt Autor tekstu: Roman Zaroff
Szympans, nasz najbliższy krewny, jest doskonałym i nader wdzięcznym tematem
naszych rozważań. A jest tak dlatego, że jak już o tym wielokrotnie pisaliśmy różnimy
się genetycznie od tego mądrego stworzenia zaledwie o 1,6 procenta. Bolesna
musi być to prawda dla człowieka bożego a jednocześnie doskonały temat badań
dla bardzo wielu dziedzin nauki. Szympans, ponieważ jest nam genetycznie tak bliski posiada również to co
podobno otrzymaliśmy od bóstwa, a mianowicie poczucie własnej osobowości,
czyli własnego „Ja". Przedstawiono na to wiele dowodów i nie ma
potrzeby ich wszystkich wyliczać. Zainteresowanych odsyłam do fachowej prasy i publikacji na ten temat. Przytoczę tylko jeden doskonały dowód. Szympans
podobnie jak ludzie rozpoznaje siebie w lustrze. Najbardziej spektakularnym
eksperymentem było umieszczenie lustra w korytarzu, którym pewien szympans co
dzień udawał się na posiłki. Za każdym razem szympans oglądał swoje
odbicie w lustrze. Nie oznaczało to jeszcze zbyt wiele jako że większość
ssaków wykazuje zainteresowanie swoim lustrzanym odbiciem myśląc jednak, że
to inny przedstawiciel tego samego gatunku. Pewnego dnia szympansowi namalowano
na plecach kolorowe koło, o czym nie mógł on wiedzieć. W momencie kiedy
zobaczył, że „coś" znajduje się na jego plecach zaczął z niepokojem odwracać głowę próbując zobaczyć co mu się stało. Podobnych
eksperymentów przeprowadzono wiele a jednym z ulubionych zajęć szympansów
jest na przykład dłubanie wykałaczką w zębach przed lustrem.
Świadomość i poczucie własnego "JA" u szympansów jest niewątpliwie
bardzo różne niż u człowieka. Zapewne nigdy nie poznamy w 100 procentach
jaka jest osobowość naszych kuzynów. Niemniej ona istnieje. Nie ma dowodów,
aby inne stworzenia były obdarzone podobną biologiczną cechą. Badania
podobnego typu dotyczące goryli nie przyniosły naukowych dowodów na
posiadanie przez nie własnej osobowości, choć nie można tego całkowicie
wykluczyć. Zwłaszcza, że wiele ich zachowań istnienie tejże samoświadomości
sugeruje. Jest również wielce prawdopodobne, że delfiny mogą mieć własne
"JA". W tym ostatnim przypadku jest to raczej trudne do stwierdzenia
ze względu na brak modelu porównawczego dla tych dość odległych od nas
genetycznie stworzeń żyjących w tak odmiennym środowisku.
Mamy więc tutaj dość poważny problem teologiczny. Dlaczego miłosierne,
dobre, i wszechmocne bóstwo wyposażyło szympansy we własne "JA" a jednocześnie nie dało im duszy. Szympans nie lubi umierać jak każde
stworzenie a jednocześnie musi zdawać sobie sprawę, że umiera. Cierpi więc
na pewno bardziej niż na przykład zdychająca meduza. Zapewne dotyczy to również
goryli i delfinów. Jeśli usychające drzewo nie odczuwa niczego usychając, to
dlaczego bóstwo nie zastosowało tego samego mechanizmu przynajmniej w przypadku szympansów. Przyjmując absurdalne stwierdzenie, że bóstwo istnieje
logicznym wnioskiem jest, że bóstwo albo jest partaczem, albo kosmicznym sadystą
na niewyobrażalną skalę.
*
„Horyzont", Numer 5, Brisbane, wrzesień 1998
« Nauka i religia (Publikacja: 18-03-2005 )
Roman ZaroffDoktor historii, mediewista. W latach 1999-2001 wykładał historię w University of Queensland (Australia), obecnie związany jest z School of Historical and Religious Studies w Monash University. Redagował pierwszy internetowy magazyn racjonalistów, sceptyków i ateistów - HORYZONT, istniejący w latach 1997-2001. Od wielu lat mieszka w Australii. Liczba tekstów na portalu: 27 Pokaż inne teksty autora Najnowszy tekst autora: Dlaczego jestem ateistą a nie agnostykiem? | Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 4021 |
|