Biblia » Stary Testament » ST - spojrzenie krytyczne
Exodus Mojżesza Autor tekstu: Zbigniew Chorąży
W Księdze Wyjścia (BT) 12/37 czytamy:
„I wyruszyli synowie Izraela z Ramses ku Sukkot w liczbie około sześciuset
tysięcy
mężów pieszych, prócz dzieci".
Z wyliczeń w moim artykule
Izraelici w Egipcie wiemy, że cała społeczność izraelska
liczyła 2.458.200 osób.
Przyjmuje się, że w owym czasie jedna rodzina izraelska liczyła średnio
13 osób i w czasie wędrówki w pustynnym terenie zajmowała powierzchnię około
15 metrów
kwadratowych [ 1 ].
Należy tu jednak wprowadzić poprawkę, gdyż Izraelici wychodząc z Egiptu pędzili
ze sobą bydło. Należy więc przyjąć, że jedna rodzina zajmowała
powierzchnię 25
metrów kwadratowych (średnio).
2.458.200 : 13 =
około 189.092 rodzin
189.092 x 25 = 4.727.300 m2
Można przyjąć, że tak liczna społeczność poruszała się w terenie w kolumnie o szerokości około 50 metrów. Zwiększanie tej szerokości byłoby
niezasadne
z powodu naturalnych przeszkód
terenowych.
4.727.300 : 50 = 94.546 m =
ok. 95 km
Przy powyższych uwarunkowaniach kolumna poruszających się Izraelitów
miałaby
długość około 95 kilometrów. Taka kolumna nie miała żadnych szans
ucieczki przed wojskiem egipskim. Biorąc pod uwagę szybkość marszu ok. 3
km/godz. (pędzone
bydło) taka kolumna przebywa jakikolwiek odcinek drogi w czasie około
30 godzin.
Po upływie 30 godzin od wyjścia czoła pochodu z Ramses, koniec kolumny
dopiero
Ramses opuszcza. W tej sytuacji przebycie jakiejkolwiek drogi w ciągu
jednej nocy (Wj 14/20-24) jest niewykonalne.
To wszystko dowodzi, że autor lub redaktor Księgi Wyjścia dokonał
zafałszowania
opisanej sytuacji. Aby była ona realna Izraelitów musiało być dziesięć
razy mniej.
Wówczas kolumna miałaby długość około 9 km, a każdy odcinek drogi
byłby
pokonywany w czasie 3 godzin.
I to jest drugi dowód zawyżenia liczby Izraelitów, którzy wyszli z Egiptu, tym razem
wskazujący wyraźnie na dziesięciokrotne zawyżenie. Najłatwiej bowiem
jest do
wyników spisu ludności dopisać zero.
Czy Izraelici mogli przechodzić przez Morze Czerwone? Sama Biblia daje
dowody,
że taki fakt nie miał miejsca. Nazwa „Morze Czerwone" została nadana w czasach
już nowożytnych. Egipcjanie morze to nazywali Uadż-Ur [ 2 ], Grecy
nazywali je
Erythraios Pontos, czyli Morze Erytrejskie („Erytrejskie" to po grecku czerwone… od
eruthros — czerwień).
W starożytnej łacinie określane było jako
Sinus Arabicus. Natomiast w najstarszych manuskryptach hebrajskich mówi
się
o Yam Suf, ale to oznacza
Morze Sitowia lub Morze Trzcin. Morze Czerwone i jego
zatoki
pozbawione były takiej roślinności. Ta bagienna roślinność była typowa
dla
rozlewisk Jezior Gorzkich, leżących na północ od Morza Czerwonego i Zatoki Sueskiej. W zależności od pory roku tereny w pobliżu Jezior Gorzkich
bywały mniej
lub bardziej grząskie.
Na mapce nr 2 [ 3 ] po lewej stronie Jeziora Timsa usytuowane są
miejscowości Ramses, Pitom i Sukkot. Natomiast po jego prawej stronie są już tereny
pustyni Szur.
Najbardziej prawdopodobna trasa pochodu Izraelitów musiała przebiegać z Ramses,
przez Pitom, przez Yam Suf, czyli bagienne tereny między Jeziorem Timsa i Jeziorami
Gorzkimi na zachodnie tereny Pustyni Szur. Poniżej podane są wersety z BT:
Wj 15/22 "Mojżesz polecił
Izraelitom wyruszyć od Morza Czerwonego, i szli w kierunku pustyni Szur.
Szli trzy dni przez pustynię, a nie znaleźli wody".
Wj 15/23 „I przybyli potem
do miejscowości Mara".
Wj 15/27 „Potem przybyli do Elim, gdzie było dwanaście źródeł i siedemdziesiąt
palm".
Aby iść od rzeczywistego Morza Czerwonego w kierunku pustyni Szur należało
iść z południa na północ. Oaza Elim to dzisiejsza miejscowość nazywana
Źródłami
Mojżesza, położona na północno-wschodnim wybrzeżu Zatoki Sueskiej.
Było to
więc pierwsze miejsce w czasie wędrówki położone najbliżej zatoki
rzeczywistego
Morza Czerwonego. Jakim więc sposobem mogli Izraelici cztery dni wcześniej
przebyć
Morze Czerwone lub jego zatokę? Aby dojść po czterech dniach do Elim
logika nakazuje myśleć, że szli z północy na południe, w kierunku
Morza
Czerwonego. A to znaczy, że szli od Yam Suf, czyli Morza Trzcin położonego
między
Jeziorem Timsa i Jeziorami Gorzkimi.
Biblijna relacja o wyjściu z Egiptu zawiera wiele nieprawdopodobnych
elementów.
Wj 13/18 „...a
synowie Izraela wyszli uzbrojeni z ziemi egipskiej".
Mało prawdopodobne, skoro nie umieli tej broni używać. W Egipcie byli
hodowcami
bydła, uprawiali ziemię i pracowali dla faraona. Tylko nieliczni mogli
służyć w armii.
Wj 13/21 „A Jahwe
szedł przed nimi podczas dnia jako słup obłoku, by ich
prowadzić drogą, podczas nocy zaś jako słup ognia, aby im świecić,
żeby
mogli iść we dnie i w
nocy".
Ani ludzie, ani zwierzęta, nie mogli iść bez odpoczynku dzień i noc.
Trudno
komentować słup ognia, jeżeli zjawisko to nie zostało w Biblii dokładniej
określone.
Wj 14/2-3 (Bóg do Mojżesza) „Rozbijcie namioty naprzeciw tego miejsca
nad morzem. Faraon powie wtedy: Synowie Izraela zabłądzili w kraju, a pustynia zamknęła im drogę".
Wj 14/9 „Egipcjanie
więc ścigali ich i dopędzili obozujących nad morzem".
Bóg Jahwe wcale nie był przewidujący. Zwyczajnie wprowadził Izraelitów w błąd.
Wj 14/24 „O świcie spojrzał
Jahwe (...) na wojsko egipskie i zmusił je do ucieczki".
Wj 14/25 „I zatrzymał koła
ich rydwanów, tak że z wielką trudnością mogli się
naprzód posuwać".
Wychodzi na to, że Egipcjanie uciekali, a jednocześnie nie uciekali, bo
nie mogli.
Przyznaję, że taki odbiór może być efektem niedokładnego przekładu
polskiego.
Wj 15/17 „Wprowadziłeś
ich (Izraelitów — przyp. aut.) i osadziłeś na górze twego
dziedzictwa, w miejscu, które uczyniłeś swym mieszkaniem, w świątyni,
którą założyły Twoje ręce, Panie".
Jest to końcowy fragment pieśni dziękczynnej odśpiewanej przez Mojżesza i synów
Izraela po udanym przekroczeniu rzekomego Morza Czerwonego. Ale ten
fragment
wyraźnie mówi o czasach, kiedy król Salomon już zbudował świątynię w Jerozolimie.
To znaczy, że jakiś poeta ułożył tę pieśń dopiero w czasach
Salomona, a późniejszy
redaktor Księgi Wyjścia przypisał ją Mojżeszowi.
Herodot w roku 450 p.n.e. wspominał o występowaniu zjawiska regularnych
zmian
poziomu wód w Morzu Czerwonym. Zjawisko to aktualne do dzisiaj, wywołane
jest
kilkoma czynnikami. Uczeni, badający tereny w pobliżu Jezior Gorzkich
stwierdzili,
że w okresie wiosennego zrównania dnia z nocą, fale składowe przypływu w Morzu
Czerwonym nakładają się na siebie i wówczas przypływ jest bardzo
okazały. Ale raz
na dziewięć lat jest on wyjątkowo duży i zalewa wówczas
bagniste tereny wzdłuż
Jezior Gorzkich. Mojżesz musiał o tym wiedzieć od kapłanów egipskich i wykorzystał w swoich planach. Przeprowadził Izraelitów przez osuszone silnym
wschodnim
wiatrem bagniska tuż przed napływem wysokiej fali od strony Morza
Czerwonego.
Ta fala zatopiła wojska faraona lub przynajmniej powstrzymała pościg.
Ani w Pieśni Mojżesza (Wj 15/1-19), ani w Pieśni Miriam (Wj 15/20-21),
ani też w późniejszym orędziu Jozuego (Joz 24/6-7) nie ma żadnej wzmianki, że
Izraelici
przeszli suchą nogą przez Morze Czerwone. Mówi się tylko, że
Egipcjanie zginęli w Morzu Czerwonym (Wj 15/4), bo „Jahwe przywiódł na nich z powrotem
fale
morskie" (Wj 15/19). Z całą pewnością jest to relacja o tej wysokiej
fali morskiej
płynącej od zatoki Morza Czerwonego. W tym wersecie czytamy co prawda:
„Gdy
weszły w morze konie faraona…" i „synowie Izraela przeszli suchą nogą morze", lecz
chodzi tu o morze trzcin (Yam Suf).
Z Wj 15/25 dowiadujemy się, że w miejscowości Mara, bóg Jahwe
ustanowił dla
Izraelitów przepisy i prawo. Izraelici byli tu nawet przez boga doświadczani. I niewiadomo byłoby o co chodzi, gdyby nie wiedza, że ten werset należy
do źródła E.
Natomiast według źródła P (Wj 20/1) przepisy i prawo Mojżesz otrzymał
dopiero przy górze Horeb w odległości około 147 km od Mara. Żydowscy
redaktorzy znów
przemieszali informacje z różnych źródeł, tworząc prawdziwy
galimatias. Prawidłowa
kolejność relacji źródła E powinna być taka:
Wj 17/1-7
Wj 15/25 od słów „Tam ustanowił…" do Wj 15/26
Wj 20/18 do 23/19
Wj 17/8 do 18/27
Ta relacja zaczyna się na pustyni Sin po wyjściu Izraelitów z oazy
Elim i kończy się
przy górze Horeb. W Mara nie było ustanawiane prawo. Miejscowość ta
ze
wszystkich możliwych powodów nie była właściwym miejscem do tego
celu.
Ustanowienie prawa i doświadczanie Izraelitów nastąpiło dopiero przy
górze Horeb.
Poniżej podana jest najbardziej realna marszruta Izraelitów wg
kalendarza
żydowskiego: (w pierwszych dwóch dniach Izraelici przeprawiali się przez odnogę
Nilu)
15.01 |
4 km |
Ramses — odnoga Nilu |
Wj 12/37
Lb 33/3, 5 |
16.01 |
4 km |
Ramses — odnoga Nilu |
Wj 12/37
Lb 33/3, 5 |
17.01 |
18 km |
odnoga Nilu — Sukkot |
Wj 12/37
Lb 33/3, 5 |
18.01 |
19 km |
Sukkot — Pitom |
Lb 33/6 |
19.01 |
19 km |
Pitom — Etam |
Lb 33/7 |
21.01 |
12 km |
Etam — Pi-Hachirot |
Wj 14/2
Lb 33/7 |
noc |
10 km |
przejście przez mokradła |
Wj 14/29
Lb 33/8 |
odpoczynek — 3 dni |
|
24.01 |
15 km |
na pustyni Szur |
Wj
15/22 Lb 33/8 |
25.01 |
18 km |
na pustyni Szur |
Wj 15/22
Lb 33/8 |
26.01 |
18 km |
dojście do Mara |
Wj 15/23 Lb 33/8 |
odpoczynek — 2 dni |
|
29.01 |
19 km |
Mara — Elim |
Wj 15/27 Lb 33/9 |
odpoczynek — 12 dni |
|
12.02 |
24 km |
Elim — wybrzeże M. Czerwonego |
Wj
17/1Lb
33/10 |
odpoczynek — 2 dni |
|
15.02 |
23 km |
na pustyni Sin |
Wj
16/1,17/1Lb 33/11 |
odpoczynek — 1 dzień |
|
17.02 |
22 km |
dojście do Dofki |
Wj 17/1
Lb 33/12 |
odpoczynek — 2 dni |
|
20.02 |
24 km |
Dofka — Alusz |
Wj 17/1
Lb 33/13 |
odpoczynek — 2 dni |
|
|
|
23.02 |
22 km |
Alusz — Refidim |
Wj 17/1
Lb 33/14 |
pobyt — 7 dni |
|
1.03 |
13 km |
Refidim — góra Horeb (Serabit al-Khadim) |
Wj 19/1-2
Lb 33/15 |
|
16 dni marszu + 31 dni postojów — 280 km |
|
Refidim to miejscowość zidentyfikowana przez badaczy niedaleko
miejscowości
Serabit al-Khadim [ 4 ]. Obok Serabit al-Khadim wznosi się góra o wysokości ok.
755 m. To był biblijny Horeb.
Przypisy: [ 1 ] Zenon Kosidowski, Opowieści biblijne, Warszawa 1976,
s. 216. [ 2 ] A. Kondratow, Tajemnice
trzech oceanów, Warszawa 1980, s. 150. [ 3 ] Mały Atlas Biblijny (mapki z Oksfordzkiego Atlasu
Biblijnego), „Vocatio" Warszawa 2001. [ 4 ] Wielkie wydarzenia czasów biblijnych, Warszawa
1998 — Vocatio, s. 38. « ST - spojrzenie krytyczne (Publikacja: 03-12-2006 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 5138 |